Dana 14. februara 1779. godine domoroci sa Havaja ubili su čuvenog kapetana Džejmsa Kuka, velikog engleskog istraživača i moreplovca, tokom njegove treće posjete ovoj pacifičkoj ostrvskoj grupi, piše History. Prethodno je geodet Kraljevske mornarice Džejms Kuk 1768. godine postavljen za komandanta kraljevskog istraživačkog broda Endeavour (Nastojanje). Kuk je predvodio ekspediciju koja je odvela naučnike na Tahiti kako bi zabilježili putanju planete Venere. Godine 1771. Kuk se vratio u Englesku, nakon što je istražio obale Novog Zelanda i Australije i oplovio Zemlju.

Velika misija na južnom Tihom okeanu počela je 1772. i tokom iduće tri godine Kuk je istraživao područje Antarktika, ucrtao u kartu Nove Hebride (današnji Vanuatu) i otkrio Novu Kaledoniju. Kuk je 1776. ponovo otplovio iz Engleske kao komandant brodova Resolution i Discovery, a u januaru 1778. prvi put je posjetio Havajska ostrva. Možda je bio prvi i Evropljanin koji je ikada posjetio Havaje, a koje je nazvao "Ostrvo Sendvič" u čast jednog od svojih pokrovitelja - Džon Montagu, četvrti grof od Sendviča.

Kuka i njegovu posadu dočekali su očarani Havajci, koji su se divili velikim brodovima Evropljana i njihovom upotrebom željeza. Kuk je trgovao metalom kako bi osigurao svoje brodove, a njegovi mornari su trgovali metalnim ekserima - nudili su ih u zamjenu za seks. Brodovi su nakon toga otplovili prema sjeveru kako bi tražili zapadni kraj sjeverozapadnog prelaza od Sjevernog Atlantika do Tihog okeana. Skoro godinu dana kasnije, Kukovi brodovi vratili su se na Havaje i pronašli sigurnu luku u zaljevu Kealakekua.

Sumnja se da su Havajci pridavali religiozni značaj prvom boravku Evropljana na njihovim ostrvima. Zaljev Kealakekua smatrali su svetom lukom Lonoa, boga plodnosti Havajaca, a u vrijeme Kukovog dolaska lokalno stanovništvo je organozovalo festival posvećen Lonoi. Kuk i njegovi sunarodnici dočekani su kao bogovi i idućih mjesec dana iskorištavali su dobru volju Havajaca. Njihovi odnosi su prvi put postali napeti nakon što je jedan od članova posade umro, jer je njegova smrt pokazala da su i Evropljani smrtnici. Dana 4. februara 1779. godine, britanski brodovi su otplovili iz zaljeva Kealakekua, ali su strašne morske oluje oštetile gornji dio broda Resolution i nakon samo sedam dana na moru ekspedicija je bila primorana vratiti se na Havaje.

Havajci su kamenovali Kuka i njegove ljude po dolasku, a zatim su ukrali čamac s Discoveryja. Pregovori s kraljem Kalaniopuuom o povratku čamca propali su nakon što je niži havajski poglavica ubijen, a rulja Havajaca se obrušila na Evropljane.

Kapetan i njegovi ljudi pucali su na ljute Havajce, ali ubrzo su bili savladani i samo nekoliko njih je uspjelo pobjeći do broda Resolution. Među njima nije bio i kapetan Kuk kojeg je rulja ubila. Nekoliko dana kasnije, Englezi su se osvetili paljbom prema obali iz svojih topova i mušketa, ubivši tridesetak Havajaca.

Dva broda su se na kraju vratila u Englesku.

Izvor: Klix.ba