Predviđene posljedice Sulejmanijeve smrti počele su se povlačiti širom Bliskog Istoka, dok je njegov uništeni automobil još uvijek tinjao. Pričalo se o haosu, bijesu, nestabilnosti - možda čak i ratu. Među onima koji su se usprotivili ubistvu, i onima koji su to podržavali, postojao je manje-više konsenzus: stvari više nikada neće biti iste. 

Nedjelju dana kasnije, to načelo i dalje preovladava u regionu koji se još uvek bori sa posljedicama toga. Ipak, posljedice najznačajnijeg atentata modernog vremena nisu stvorile nemir kakav su mnogi predviđali. Ako ništa drugo, ključna područja, nevjerovatnog uticaja iranskog generala, do sada su jezivo mirna. Njegov domaći front, s druge strane, ostaje uzburkan I pod nabojem- ne toliko kao rezultat njegove smrti, već zbog aviona  ukrajinske aviokompanije i onih 176 putnika koji su oboreni u paničnim danima koji su uslijedili. 

Izgubivši svog značajnog generala, a potom i kolektivno suočavanje u prigušenom kontranapadu, djelimično u zajedničkoj režiji sa Vašingtonom, iranska hvaljena vojska izgubila je živce. A dokazi su bili neosporivi, da je to u konačnci morala I priznati. 

Na međunarodnom nivou, zvanično priznanje Iranske revolucionarne garde (IRG), da je njihova artiljerija oborila putnički avion greškom,  odigralo se relativno dobro. Čin priznanja (mea culpa) bio je u velikoj suprotnosti sa ruskim upornim demantovanjima da je pet godina ranije, srušila malezijski avion MH17 - i priznanje je shvaćeno kao resetovanje, nakon nedelju dana straha, prezira i katastrofe. 

Domaći front je poprilično drugačiji; tamo se IRG-ovo suočavanje pokazalo lošim, kao i kolosalna greška obaranja aviona. Izliv tuge i ponosa, što je podsticano od strane iranskog režima, dok su Sulejmanijevi ostaci nošeni širom Irana, popustilo je pred neprijatnošću. Raketna paljba na američke baze, kao odgovor na ubistvo generala, je uglavnom promašila svoje mete - vjerovatno namjerno. Jedna od rijetkih raketa koja je našla metu, pogodila je pogrešnu. A sada se Revolucionarna garda, najmoćnija institucija u zemlji, suočava sa prezirom. 

Proračuni iranskog rukovodstva - da će manje izgubiti priznajući svoju grešku, nego da istu, suočeni sa tako ubjedljivim dokazima, demantuju - još uvijek mogu da poluče pozitivan rezultat, dok se bijes iranskih građana utišava. Ali izlaganje Revolucionarne garde takvim ismijavanjima nije nešto što sjeda prijatno - posebno tako brzo poslije smrti čovjeka koji se u domovini dugo smatrao neuništivim, a u inostranstvu nedodirljivim. 

Sueljmanijeva iznenadna smrt bila je visceralni šok za one koji su ga se plašili i poštovali, tokom njegove 20-godišnje vladavine regionom, u kojoj je nametao svoju volju i unapređivao iranske interese nekažnjeno. Sve iranske regionalne ambicije su bile predstavljene u jednom čoveku - mesijanskoj figuri kojoj se malo ko usudio reći ne, a kamoli ubiti. Njegov nasilni kraj bi, kako se mislilo, zasigurno izazvao ludnicu. 

Ipak, Sulejmani je sahranjen, Iran je odstupio, vojska je ispalila svoje rakete i sada se bavi poniženjem u zemlji i inostranstvu, a sve to sa neobičnom hladnokrvnosti. Moćni zastupnici Irana, za koje se mislilo da su vrh njegovog odgovora, su zanijemili. Njihovi neprijatelji, u velikoj pripravnosti od napada bespilotnih letjelica na Bagdad u ranim satima 3. januara, počeli su da se opuštaju. A politički rivali brzo se navikavaju na život bez groznog prisustva čovjeka koji im je često stajao na putu.

Turska, Izrael, Rusija i Saudijska Arabija, koji su se borili protiv Irana zbog moći i uticaja širom regiona, su dobro poznavali Sulejmanija. Razgovori sa predstavnicima sve četiri regionalne sile tokom protekle nedjelje otkrili su mješavinu iznenađenja što je ubijen, i olakšanje nakon toga što je, po njihovom mišljenju, uveliko oslabilo iranski regionalni stisak. 

U Siriji, gde se Sulejmani laktao sa Vladimirom Putinom zbog uticaja na Bašara el Asada, čini se da je Moskvi sada mnogo lakše. Ne osjećajući se ugodno sa iranskim pogledom na to kako bi trebala izgledati poslijeratna Sirija, ruski napori da utvrdi svoju volju izgledaće kao relativno neometeni, sve dok Sulejmanijeva zamjena ne uspostavi vlastiti autoritet - proces koji vjerovatno neće biti brz. 

U Libanu, najznačajnija ruka iranske projekcije u inostranstvu, Hezbolah, prikuplja snagu nakon gubitka glavnog zaštitnika. Njen vođa, Hasan Nasralah, koji se dugo smatrao nedodirljivim, na isti način kao i Sulejmani, sada je ranjiviji nego ikad, uzevši u obzir izraelsku poziciju da je previše rizičan cilj van rata, a koji bi se sada možda mogao preispitati. 

Saudijska Arabija, Sulejmanijev arhi-neprijatelj, ali ona koja se plašila gdje može da odvede njegova smrt, uveliko je ohrabrena nedostatkom povratka u region, bar do sada. I Turska ima slobodniju vladavinu na sjeveru Sirije i regiji koju naseljavaju Kurdi, čijim je vezama s Iranom, poslednjih godina, bilo teško upravljati. 

U Iraku, gdje je Sulejmanijevog tutorstva možda bilo više nego bilo gdje drugo, njegova smrt pažljivo je kalibrisana velikom proksi mrežom koju je izgradio pred američku invaziju. Zastupnici Irana razvili su snažan uticaj nad većinom državnih poslova Iraka. Ali i to je sada slabije nego što je bilo prije nedjelju dana. Regionalni projekat koji je Iran tako mukotrpno gradio više ne izgleda kao održiv. U nekim dijelovima izgleda poprilično uzdrmano. 

Neke od ovih implikacija su iznijete prije ubistva, a neke od njih mogu se osporiti ako Sulejmanijeva zamjena na mjestu generala I komandanta Kuds snaga, brzo potvrdi svoj autoritet. Ali s obzirom na širinu i dubinu djela njegovog prethodnika to se čini malo vjerovatnim. Sulejmanijeva smrt zaista je bila odlučujući trenutak na Bliskom Istoku. Ali možda iz različitih razloga nego što su to prijatelji ili neprijatelji shvatili.

Izvor: theguardian.com
Prevod: Frontal/D.M.