Duvan ubija i do polovine ukupnih korisnika, pokazuju podaci Svjetske zdravstvene organizacije (SZO).

Svake godine šest miliona ljudi umrijeće od direktnih posljedica upotrebe duvana, dok će skoro 900.000 nepušača umrijeti zbog izloženosti duvanskom dimu.

Ipak, vijekovima se pušenje smatralo zdravom navikom, a duvanska biljka, Nikotijana, u 16. vijeku je nazivana „svetim biljem" i „Božjim lekom".

U skladu sa široko rasprostranjenim vjerovanjem, holandski istraživač Džajls Everard smatrao je da će blagotvorno dejstvo Nikotijane dovesti do smanjenja potrebe za ljekarima.

„Sam dim smatra se jakim protivotrovom za zarazne bolesti", napisao je on 1587. u knjizi Panacea; iliti univerzalni lijek, otkriće predivnih svojstava pušenja duvana u luli.

Najveći broj vrsta duvana potiče iz Severne i Južne Amerike

Prvi Evropljanin koji je primetio da se duvan koristi u medicinske svrhe bio je moreplovac iz Đenove Kristofer Kolumbo, napisala je profesorka En Čarlton u članku objavljenom u Časopisu Kraljevskog medicinskog društva.

Kolumbo je 1492. godine primetio da duvan u lulama piše na ostrvima koje danas znamo kao Kubu, Haiti i Bahame. Ponekad se lišće spaljivalo bakljama kako bi se dezinfikovale prostorije, a ljudi zaštitili od bolesti i malaksalosti.

Duvan, verovatno mešan sa krečom ili kredom, koristio se i kao pasta za zube u današnjoj Venecueli - što je praksa koja i dan-danas živi u Indiji.

Evropski ljekari smatrali su da duvan može da se koristi u ljekovite svrhe

Portugalski istraživač Pedro Alvareš Kabral, koji je u Brazil stigao 1500. godine, pisao je da se betum - kako se neki nazivali ovu biljku - koristi za liječenje gnojnih čireva i hroničnih polipa.

A u Novoj Španiji (današnji Meksiko), španski fratar i franjevački misionar Bernardo De Sahagun od lokalnih ljekara saznao je da se bolesti koje zahvataju žlijezde u vratu mogu izliječiti tako što bi se na hirurški rez nanijela vrela smjesa napravljena od listova duvana samljevenih sa solju.

Tokom epidemije kuge u Londonu 1665. godine, djeci je nalagano da puše duvan u učionicama

Evropski ljekari i apotekari brzo su se zainteresovali za potencijalnu upotrebu u medicini.

Narednih vijekova, prema kolekciji Velkam, muzeju i biblioteci zdravlja, lula ili cigareta postali su neophodno pomagalo doktora, hirurga ili studenata medicine, naročito u sali za seciranje.

Anatomi su savjetovani da slobodno puše kako bi prikrili miris leša i zaštitili se od potencijalnih bolesti koje mogu da poteknu sa beživotnog tijela.

Tokom epidemije kuge u Londonu 1665. godine, djeci je nalagano da puše duvan u učionicama.

Zaduženi za sahranjivanje leševa pušili su glinenu lulu kako bi se zaštitili od kuge.

Smatralo se da dim štiti od isparenja za koja se vjerovalo da prenose bolesti.

Zaduženi za sahranjivanje leševa pušili su glinenu lulu kako bi se zaštitili od kuge.

Ali čak i među ranim entuzijastima bilo je onih koji su dovodili u pitanje efikasnost duvana kao lijeka.

Engleski lekar Džon Kota, autor knjiga o medicini i magiji, zapitao se 1612. godine da li bi moglo da se ispostavi da je ova biljka koja se tada smatrala panaceom, zapravo „čudovišni uzročnik mnogih bolesti".

Duvanje duvanskog dima u uvo takođe se u 18. veku preporučivalo protiv bolova

Uprkos zabrinutosti, duvan je i dalje bio veoma tražena roba, a apotekari su pazili da ga uvijek imaju u zalihama.

Jedna od njegovih neobičnijih upotreba bila je ona uz pribor za klistir - duvanski dim duvao se u rektum žrtava davljenja.

Ljekari su smatrali da je dim efikasan protiv hladnoće i pospanosti, da pruža toplotu i stimuliše um. Besplatni pribori za uživanje duvana bili su dostupni duž obale rijeke Temze za hitne slučajeve.

Duvanje duvanskog dima u uvo takođe se u 18. vijeku preporučivalo protiv bolova.

Kamel je tvrdio da njihove cigarete puše doktori

Nakon izolovanja nikotina iz listova duvana 1828. godine, svijet medicine postao je nepovjerljiviji prema duvanu kao supstanci za opšte metode liječenja.

Ali terapije zasnovane na upotrebi duvana i dalje su bile dostupne, kao na primjer rektalna primjena koja se preporučivala kao lijek protiv konstipacije, hemoroidnog krvarenja i glista.

Kako je zabrinutost zbog lošeg uticaja duvana na zdravlje počela da se javlja dvadesetih i tridesetih godina prošlog vijeka, marka cigareta Kamel pokušala je da umiri mušterije tvrdeći da ljekari preporučuju pušenje, kao i da i sami puše kamel.

Pričalo se i da su pušenje preporučivali pjevači kako bi se „odstranile nečistoće štetne po delikatno tkivo grla".

Reklama za cigarete iz 1937. godine

Proteklih 30 godina, štetno dejstvo pušenja postalo je očigledno, baš kao i problem pasivnog pušenja.

To je dovelo do toga da mnoge zemlje zabrane pušenje u zatvorenim javnim prostorima. Kampanje o širenju svijesti sve su se više služile taktikom šoka kako bi prenijele poruku javnosti.

U nekim zemljama postalo je obavezno da kutija cigareta sadrži neprijatne slike neizlječivo bolesnih pacijenata oboljelih od raka pluća, kardiovaskularnih stanja i drugih bolesti koje izaziva duvan.

U Engleskoj se upotrebljavala lutka po imenu 'Smoki Su' za edukaciju trudnica o štetnosti pušenja po nerođeno dijete.

U Engleskoj se upotrebljavala lutka po imenu 'Smoki Su'

Danas su e-cigarete postale sve uobičajenije kao alternativa za one tradicionalne. To su uređaji na baterije koje mogu da se pune i omogućuju vam da udišete nikotin u pari umjesto u duvanskom dimu.

E-cigarete ne proizvode katran ili ugljen-monoksid, dva najštetnija elementa duvanskog dima, ali nisu potpuno bezopasne, tvrdi britanska Nacionalna zdravstvena služba.

Vapovanje - kako se zove upotreba e-cigareta - takođe nije lišeno kontroverzi.

Filip Moris Internešenel, najveći svjetski proizvođač cigareta koji se proširio i na tržište e-cigareta, i Juul, tuženi su u SAD, optuženi za ciljanje mladih ljudi u marketinškim kampanjama na društvenim mrežama.

Američki zakonodavci su se obrušili i na maloprodajne objekte koji olakšavaju deci i tinejdžerima da kupuju e-cigarete.

E-cigarete ne proizvode katran ili ugljen-monoksid, dva najštetnija elementa duvanskog dima

Svjetska zdravstvena organizacija smatra duvan „epidemijom" i „jednom od najvećih prijetnji po javno zdravlje koje je svijet ikad vidio".

Ona poziva zemlje da usvoje politiku za prevenciju upotrebe duvana, kao što je ograničavanje reklamiranja i sponzorstava za duvanske kompanije i povećanje taksi na cigarete.

Ona tvrdi da je upotreba duvana u opadanju: 20 odsto ljudi širom svijeta pušilo je duvan 2016. godine, u poređenju sa 27 odsto 2000. godine. Ali taj ritam nije dovoljan da bi se postigli međunarodno zacrtani ciljevi.

Na svijetu postoji 1,1 milijarda odraslih pušača, a 80 odsto njih potiče iz zemalja sa srednjim ili niskim prihodima.

Izvor: bbc.com