Smještena je u jugozapadnom dijelu Republike Srpske i BiH na obalama Plivskog jezera, te se graniči sa opštinama Šipovo, Mrkonjić Grad i Jajce.

Zbog čega su se oni koji su imali priliku da odlučuju o administrativnoj organizaciji u Bosni i Hercegovini odlučili da ovako malim zajednicama daju status opština, nije nam poznato. Ono što jeste znano je da lokalne zajednice poput Opštine Jezero pored ostalih problema koji su zajednički za manje-više sve loklane zajednice u BiH, moraju da se nose i sa nedostakom kako ljudskih, tako i svih drugih kapaciteta i resursa. 

Ipak, takva vrsta hendikepa ne mora nužno biti i razlog za izostanak entuzijazma i želje da se i ovakve lokalne zajednice pretvore u uspješne.

Takvu vrstu energije prepoznali smo u razgovoru sa Snežanom Ružičić, načelnicom Opštine Jezero, jednom od tek šest žena koje su na Lokalnim izborima 2016. godine u svojim opštinama uspjele osvojiti ove pozicije, ali i članicom “koalicije za borbu protiv mržnje u Jajcu pod nazivom “Zajedno”.

“Jako sam zadovoljna postignutim rezultatima u prethodne dvije godine” na početku razgovora rekla je načelnica, te naglasila da je po dolasku na trenutnu funkciju zatekla katastrofalno stanje. 

(Snežana Ružičić, načelnica Opštine Jezero)

“Spisak preuzetih finansijskih dospjelih obaveza bio je veći od jednogodišnjeg opštinskog budžeta, odnosno 640.000,00 KM sa tendencijom rasta za iznos zateznih kamata i sudskih troškova, tako da je zaduženje opštine raslo do oko 800.000,00 KM” navela je Ružičić.  

Pored uvođenja određenih mjera štednje u devastirani budžet Jezera, ustaljenu praksu koja se u Bosni i Hercegovini provodi na svim nivoima vlasti da se nagomilani dugovi “pokrivaju” novim zaduženjima, primjenila je i načelnica Opštine Jezero u pokušaju da osigura “rad i funksionisanje” svoje opštine ugrožene, kako kaže, “naslijeđenim lošim finansijskim stanjem”.  

“Taj problem je djelimično riješen kreditnim zaduženjem, u iznosu od 600.000,00 KM, te nažalost, navedenim kreditom plaćamo stare obaveze umjesto da ovo zaduženje ide u realizaciju novih projekata, čime bi se stvorile bolje pretpostavke za normalniji život na ovom području” kaže Ružičićeva te kao poseban izazov za opštinu navodi i lošu finansijsku situaciju u velikom broju porodica, nezaposlenost i nizak obrazovni nivo građana.

Prema podacima koje smo dobili od strane opštinske administracije, sa područja Opštine Jezero trenutno je zaposleno 215 ljudi, dok je broj nezaposlenih a radno sposobnih ljudi 411. Broj privatnih preduzeća koja posluju trenutno iznosi 4, uz 15 poduzetnika koji privređuju u Jezeru. 

Jedan od njih je i Radenko Grozdić, vlasnik preduzeća “Gro line“ koje zapošljava 15 radnika, a u opštini Jezero registrovano je od 2015. godine.

“Bavimo se finalnim proizvodima, tj. sobnim vratima” rekao nam je Grozdić, te napomenuo da sve što proizvodi “Gro line” se “izvozi u Hrvatsku, znači za EU”.  

Da se radno sposobni stanovnici Jezera snalaze kako znaju i umiju, te u beskonačnim vremenima tranzicije ne čekaju sistemsku prekvalifikaciju svjedoči i primjer Rajka Malinovića, nekada lugara a danas, kako kaže, drvorezca.

„Ja se bavim drvetom još od rane mladosti. Nisam išao na neki zanat da ovo radim, sam sam učio, i nema posla od drveta koja ne znam uraditi. Najviše radim kosišta, jer to sad za sad pomalo ide i na tržištu” ističe Malinović svjedočeći tako o sposobnosti našeg čovjeka da se prilagodi i stvara nove vrijednosti i u ovakvim, veoma teškim, reklo bi se nepravednim društvenim i ekonomskim uslovima.  

(Rajko Malinović)

Obzirom na navedene brojeve radno sposobnih na teritoriji Jezera, s pravom se postavlja pitanje kako bi eventualni investitori u ovu opštinu obezbijedili radnu snagu, te je, pored ostalog i to vjerovatni razlog što u posljednjih 10 godina nije bilo kako stranih, tako ni domaćih direktnih investicija u privredu ove lokalne zajednice. 

Sa druge strane, Jezero ima svoje potencijale i komparativne prednosti - u prvom redu turizam, što je u našem razgovoru posebno podvukla načelnica Ružičić. 

“Kao potvrdu turističkih resursa opština Jezero je 2017. godine dobila Priznanje za najprivlačniju opštinu za investitore” naglasila je načelnica te podsjetila na "Nepoznato, a naše“ - dokumetnarni film o ljepotama i turističkim potencijalima Jezera koji je dobio Nagradu za najbolji ekološki film na internacnionalnom Festivalu ekološkog i turističkog filma „Vrmdža fest 2018.“ i Nagradu na Festivalu turističkog filma SILA-fest 2018. u Velikom Gradištu (Republika Srbija).

Kao prednost koju treba na pravi način iskoristiti Ružičićeva navodi i položaj Opštine Jezero koja se nalazi na raskrnici između Šipova, Mrkonjić Grada i Jajca i to na samom ušću bosanskohercegovačke ljepotice - rijeke Plive u Plivsko jezero. Čist vazduh, rafting, planinarenje, paraglajding, lov i ribolov, te vrhunska domaća gastro ponuda kombinovani sa seoskim i kreativnim turizmom sa sigurnošću, uz sistemski, planski i dugoročni pristup mogu od opštine Jezero napraviti pravi mali turistički raj na zemlji te, čini se, u tom pravcu pokušava djelovati i načelnica Ružičić.

“Naši planovi vode i prema pokretanju agrarnog turizma, proizvodnji organske hrane, ulasku u dugoročni projekat otkupljivanja napuštenih gazdinstava na selu i dodjele istih mladim bračnim parovima, osposobljavanju turističkih vodiča, otvaranju turističkih info-biroa i uvezivanje istog u regionalni paket turističke ponude, povećanju kapaciteta privatnog seoskog smještaja, izgradnji bungalova i turističkih kompleksa na jezeru Đol, pokretanju mogućeg banjskog kompleksa za kožne bolesti na jezeru Đol, bogaćenju restoranske ponude i razvoju lovnog turizma” naglasila je ona. 

Međutim, jedan od uslova za razvoj turizma je i infrastruktura koja mora biti na nivou koji zadovoljava barem osnovne standarde. U tom pravcu, a uz pomoć viših nivoa vlasti, između ostalih realizovani su projekti “Upravljanja ambalažnim otpadom u opštini Jezero“ putem kojeg je izvršena nabavka vozila za odvoz otpada, projekat “IFAD” koji se odnosi na asfaltiranje lokalnog puta u dužini od oko 2,5 km, dok je Projekat sanacije lokalne putne mreže u dužini 1,8 km u toku, kao i projekat ukorićenja rijeke Jošavke i izgradnja mosta na rijeci Plivi.

Skupa sa prethodno nabrojanim, u aktivnosti poput izgradnje fiskulturne sale, uspostavljanja svakodnevnog rada doktora u Ambulanti porodične medicine, rada kancelarije Fonda PIO i Policijske stanice, sufinansiranja izgradnje stambenog objekta za višečlanu porodicu Grabež, prijem dva pripravnika putem Zavoda za zapošljavanje RS te nabavke vatrogasnog vozila, po procjeni načelnice Jezera Vlada RS je u opštinu na čijem je ona čelu od njenog dolaska na načelničku poziciju uložila oko 1,6 miliona KM.

Borbu sa negativnim demografskim trendovima vodi i ova mala lokalna zajednica, te u skladu sa svojim mogućnostima i uz pomoć entitetskih vlasti obezbjeđuje, kako Ružičićeva kaže, značajnu podršku “za izbjegla raseljena lica i povratnike, i to realizacijom Projekta izgradnje rezervoara u povratničkom naselju Đumezlije, sufinansiranjem volonterskog rada za tri pripravnika u prošloj i dva u ovoj godini, dodjelom stipendija za 10 studenata u prošloj školskoj godini i sufinansiranjem naknada za prevoz 25 naših učenika srednjih škola.”

Ostanak mladih je izazov i za veće zajednice, te u tom pravcu posebna se pažnja pridaje organizovanju zajedničkih druženja i aktivnosti. Akcija farbanja mostova, Promotivno-tursitički dani gdje su mladi bili dio aktivnosti, Godišnji koncert folklora samo su neke od njih organizovane u posljednje vrijeme a sve u cilju poticanja mladih da u okviru svoje lokalne zajednice postanu njeni aktivni članovi. 

“Ponosna sam na činjenicu da smo u prethodne dvije godine mandata svakom mladom čovjeku sa visokom stručnom spremom omogućili jednogodišnji pripravnički staž kroz programe entitetskih fondova, i to su prvi pripravnici u prethodnih 20 godina postojanja opštine” ističe prva žena Jezera te navodi da se “podrška mladima pruža i putem redovnih stipendija za studente i naknada za prevoz za srednjoškolce.”

“Iako je mala lokalna zajednica, opština Jezero ima pozitivan porast nataliteta, kao rijetko koja opština u Republici Srpskoj. Svake godine na području opštine Jezero, rodi se 10 do 15 beba” sa ponosom ističe Ružičićeva napominjući između ostalog da je “prvi put opština dala podršku mladima i kroz osnivanje Omladinske banke Jezero i njene programe.” 

Nesumnjivo je da trenutnoj načelnici Opštine Jezero ideja, energije ali i određenih rezultata ostvarenih u protekle dvije godine ne nedostaje. Nadati se s toga da će prepreke u razvoju Jezera koje je podvukla poput nedostatka stručnjaka iz oblasti pisanja evropskih projekata, teškoća u ostvarivanju prava na prihode opštine Jezero od naknade za potopljeno zemljište, spornih privatizacija ali i malih površina zemljišta u urbanom dijelu i vodenom pojasu koje su u vlasništvu Opštine biti uspješno prevaziđene, te da će, kako je prije godinu dana i obećala, načelnica Snežana Ružičić upjeti da “od Jezera napravi malu Švajcarsku”.

Što bude uspješnija u svojim namjerama, utoliko će i šanse da 30 mladih folklorista, članova KUD “Pliva” iz Jezera prepoznaju svoju budućnost u ovoj lokalnoj zajednici biti veće. 

(KUD "Pliva" Jezero)

“Samim prestavljanjem našeg KUD-a, želimo da Opština Jezero bude na  ljepšem glasu kod publike i stranih investitora. Putujuci sa folklorom ne samo da širimo tradiciju i srpske običaje već isto tako prestavljamo našu opštinu Jezero u najljepšem svjetlu”, o jednoj od misija ovog udruženja kaže njegova aktvistkinja Vesna Kačar ističući da je podrška same opštine svakodnevna.

Problem trenutnog nepostojanja odgovarajućeg objekta za održavanje probi i koncerata trebao bi biti riješen izgradnjom sportskog centra koja je u toku. 

“Dodatni problem je to što nemamo nošnju koja je vlasništvo Društva te je pozajmljujemo od susjednog KUD-a bez problema, ali kada imamo zajednički nastup, nastaje problem oko nošnje jer nemaju dovoljno za sve” kaže Kačar te navodi da je i ovaj problem u fazi rješavanja.

“Svake godine se održavaju mnoge manifestacije koje promovišu našu opštinu kao što su Promotivno-turistički dani Jezera kada se održavaju mnoge aktivnosti za mlade ljude, ljude starije dobi, planinarenje, ribarenje, biciklizam, defile lađa, spuštanje niz rijeku Plivu i ostale aktivnosti”, opisuje nam Kačar te na kraju razgovora izražava nadu da će ozbiljni investitori uskoro imati uslove za, kako kaže, izgradnju neke firme koja će dodatno poboljšati razvoj Opštine Jezero.

U Bosni i Hercegovini, uvjerili smo se nebrojeno puta, ništa nije nemoguće, pa tako i da se od lokalne zajednice poput Opštine Jezero napravi mala Švajcarska. U svakom slučaju jedno je sigurno: bez obzira na sva tragična dešavanja kroz koje je prošla, bez obzira na tranziciju koja čini se samo ovdje nema kraja i čija se šteta nastala katastrofalno provedenom privatizacijom u materijalnom smislu može mjeriti štetom koju su počinila ratna razaranja, na svakom pedlju Bosne i Hercegovine nalaze se ljudi koji hoće, mogu i znaju. 

I koliko god ova zemlja imala prirodnih ljepota i bogatstava, njen je čovjek uvijek bio i biće njena najveća vrijednost. 

Frontal