Upravo suprotno, u prvom programu Srpske demokratske stranke Bosne i Hercegovine je kao primarni cilj stranke bio naveden ostanak BiH u okviru Jugoslavije. To je bio politički program SDS-a, to je bio politički cilj srpskog naroda u BiH koji je plebiscitarno dao podršku tom programu. Taj osnovni politički cilj nije ostvaren.

Republika Srpska je nastala kao nus-proizvod taktičkih igrarija Beograda i Pala sa drugim zaraćenim stranama i međunarodnom zajednicom. Od samog svog osnivanja nije postojao konsenzus unutar političke elite šta to Republika Srpska zapravo treba da bude. Građanska ili nacionalna, socijal-demokratska ili liberalna, pro-istočna ili pro-zapadna? Da li da zauzima 50, 70 ili 100% teritorije BiH? Da li da bude nezavisna, dio konfederalne BiH, dio unitarne Srbije? Da li ona sama da bude unitarna ili decentralizovana? Da li joj je glavni grad Banja Luka, Sarajevo ili Beograd? Na ova pitanja ni danas nemamo jasne odgovore.

Budući da nije od samog svog osnivanja znala šta je, Republika Srpska je od prvog svog dana nemilice trošila svoj najvažniji resurs, a to su ljudi. Srpska je tako bila u ratu, ali je ratno stanje proglasila tek u terminalnoj fazi tog istog rata kad su zapadnokrajiške opštine padale kao zrele kruške i kad smo ostavljeni na milost i nemilost Americi. Zemlja u ratu, bez ratnog stanja, sa željom da bude nezavisna, ali koja ne zna gdje su joj granice i koja, samim tim, ne zna šta brani, zemlja koja posredstvom svojih institucija švercuje sa neprijateljima, zapravo je tretirala život svoga čovjeka kao pišljivi bob. Čovjek tako nikad nije bio bitan Republici Srpskoj, koja mu se tako svetila što ni ona sama nije bila bitna svojim stvaraocima. Ostajali su samo posebni dani i svečane prilike kad smo se na tim festivalima licemjerja jedni drugima zaklinjali u svoju vječnu ljubav i odanost, građani Republici, Republika građanima, političari i građanima i Republici. Pri čemu, objektivno, niko tu nikog ne šljivi ni za stručno.

Geneza takvog nastanka i razvoja Republike, kao što je to precizno skenirao Frontalov bloger Srđan Puhalo u svom tekstu „Posljedice jedne smrti“, jeste da građani Republike Srpske apsolutno nemaju povjerenja u institucije Republike Srpske, iako su nacionalne teme i dalje dominantne u političkom diskursu na ovim prostorima. Građani ne vjeruju institucijama, institucije opet ne vjeruju građanima, i to je taj začarani krug u kojem se svi kao volimo, a zapravo gledamo jedino kako da prevarimo jedne druge. To je nama naša borba dala, to je danas Republika Srpska. To je jedna stara, onemoćala, zajedljiva, cinična, siromašna i potpuno neperspektivna zajednica koja trenutno ne predstavlja ništa. To je jedan prostor koji služi kao protočni bojler u kojem se oni sa nedovoljno znanja i dovoljno bezobrazluka mogu na brzinu obogatiti, onima drugima da iz nje odu u neka druga mjesta, a  ostali čekaju da pokupe mrvice sa stola. Bilo tako što će se očešati o one prve koji su na pozicijama, bilo tako što čekaju ove druge da im pošalju doznake iz inostranstva. U svakom slučaju, ovi treći, današnja biološka supstanca Republike Srpske, izgubili su dostojanstvo i nemaju više ništa, a najmanje nade i vjere da je moguće bolje.

U takvoj neželjenoj Republici Srpskoj prije devet godina se pojavio Frontal koji od svoga prvog dana jeste neželjeno dijete za ovakvu Republiku Srpsku. Zašto je to tako? Pa razlog je veoma jednostavan. Frontal je definitivno jedini medij u Republici Srpskoj koji nikad nije glumio da mu je cilj jedino da objektivno informiše javnost i da je vrijednosno neutralan na politička zbivanja. Da, to jesmo radili, da, to nam je stvorilo ogroman broj neprijatelja u svim političkim strankama, da, vrijeme je pokazalo da smo zadržali ekvidistancu prema svakom političkom moćniku. No, bit Frontala nije bila to, osnovna naša ideja zapravo od prvog dana jeste afirmacija Republike Srpske kao moderne, demokratske i civilizovane zemlje u kojoj su građani ravnopravni koje god vjere da su, kako god da se zovu, kakvo god političko mišljenje da imaju. Frontal je kroz svoje projekte, analize, tekstove blogera i drugih saradnika iznio na stotine konkretnih prijedloga kako da se od Republike Srpske napravi bogata evropska regija u kojoj će ljudi živjeti kao u Švajcarskoj, koja neće bosti nepotrebno oči moćnima, ali i koja će uvijek biti spremna da zaštiti svoje vitalne nacionalne i državne interese. Nikad nismo ponižavali druge, ali smo uvijek bili svjesni sebe i ponosni na svoje ime, tradiciju i istoriju. Ali, za razliku od drugih, istorija nam nije bila izgovor da se ne borimo za budućnost.

Baš zato je nastao supstancijalni nesporazum između ovakve Republike Srpske, svega što je odlikuje i predstavlja, sa jedne, i Frontala sa druge strane. Frontal nikad nije bio protiv Republike Srpske, ali je Frontal jedini medij i grupa nezavisnih intelektualaca u ovoj zemlji koja se nikad nije plašila da jasno saopšti da je protiv ovakve Republike Srpske. Protiv primitivne, zajedljive, udbaške, zlobne i siromašne zemlje u kojoj su pogaženi svi oni ideali ljudi koji su se za nju borili. Frontal je uvijek bio za drugačiju Republiku Srpsku, dakle za otvorenu, prosperitetnu i zemlju srećnih i bogatih ljudi. Zato smo sebi stvorili mnoge neprijatelje, na svim stranama, u svim partijama, u Srpskoj i u Federaciji, među srpskim nacionalistima, među kvazi-evropejcima, među domaćim i stranim donatorima. No, ne mari, iz ama baš istog razloga smo stvorili istovremeno i krug prijatelja Frontala, i to u svim partijama, i u Srpskoj i u Federaciji, kao i među najrelevantnijim poslovnim, političkim i intelektualnim krugovima, ne samo u BiH, nego i širom regije. Za ovih devet godina Frontal je postao toliko prepoznatljiv i uticajan, i iz navedenih razloga, ali najviše zato što ga njegovi čitaoci nikad nisu napustili i vremenom su shvatili šta je zapravo ideja.

Ideja je vjera u mogućnost da nam bude bolje. Da ostanemo u svojoj zemlji, da ne budemo vječno izbjeglice i da u modernom svijetu zauzmemo svoje kredibilno mjesto. A Frontal je jedini kredibilan nosilac te ideje u Republici Srpskoj.

To je Frontal. Neželjeno dijete u ovakvoj Republici Srpskoj i lučonoša sutrašnje, bolje i prosperitetnije Republike Srpske.

Redakcija Frontala