Naime, evidentno je da se najveće stranke u Srpskoj neće olako pomiriti s porazom, odnosno da neće lako prihvatiti činjenicu neučestvovanja u izvršnoj vlasti. Tako, dva glavna scenarija kad je riječ o formiranju vlade Republike Srpske nose sa sobom potencijalno veoma destabilizirajuće posljedice. Krenimo redom.

Prvi scenarij je da aktuelna vlast predvođena SNSD-om obezbjedi 42 poslanika za formiranje vlade Republike Srpske. U tom slučaju SNSD bi bio prinuđen da automatski krene u otvoreno rušenje svog najvećeg rivala-SDS-a, jer bi takva skupštinska većina bila tanka i klimava, odnosno prijetio bi joj „banjalučki sindrom“-slično situaciji u Gradskoj skupštini u Banjaluci, većina bi bila na testu od tačke do tačke dnevnog reda a što bi značilo kompletnu političku nestabilnost kojoj se ne bi naziralo kraja. Jedini način da se nešto takvo spriječi bio bi rasturanje opozicije, prije svega najveće opozicione stranke, SDS-a. Prvo zato da bi vladu u Narodnoj skupštini RS podržao dodatni broj poslanika (nezadovoljni poslanici opozicije, kako oni kojima je dosadilo da budu u opoziciji, kako oni koji su od samog početka spavači SNSD-a), ali i zbog činjenice da će usljed katastrofalne opšte socijalno-ekonomske situacije u društvu ionako uskoro doći do smjene vlade koja još nije niti formirana (ko god da je formira!), te da će biti potrebna dodatna politička snaga na strani pozicije, odnosno dodatna destabilizacija na opozicionom spektru a kako bi vlast, odnosno SNSD i Milorad Dodik bili sigurni da će izdržati četiri godine u punom pozicionom kapacitetu. 

Toga je itekako svjestan i Mladen Bosić, ali i Bakir Izetbegović. Svaki od njih će iz svojih razloga, u goreiznesenom sljedu događaja, učiniti sve da putem državnog nivoa vlasti u Sarajevu izazove potrese u republičkoj vlasti u Banjaluci. Koristiće se mehanizmi SIPE, Uprave za indirektno oporezivanje i svi ostali mehanizmi koji bi mogli da destabilizuju kako vlast u Banjaluci, tako i njoj bliske biznismene na koje će se vršiti pritisak da okrenu leđa Dodiku. 

Nije teško zaključiti da će takav razvoj događaja imati dramatične efekte po političku i uopšte društvenu stabilnost u Republici Srpskoj, odnosno da će se ona naći u najagresivnijim političkim podjelama i konfliktima još od vremena sukoba unutar SDS-a između Biljane Plavšić i Momčila Krajišnika. Tu leži i interes uticajnog dijela bošnjačke političke elite koji sad želi da Banjaluci vrati milo za drago za osam godina destabilizacije Federacije BiH i cijele Bosne i Hercegovine. Njihova zamisao jeste da se sad i Republika Srpska predstavi kao ne samo ekonomski nerazvijen nego i institucionalno nestabilan dio Bosne i Hercegovine, odnosno da su sazreli preduslovi za temeljno restruktuiranje cijele BiH, raspakivanje Dejtonskog sporazuma i ustavnu rekompoziciju zemlje. 

Drugi scenarij znači da većinu u Narodnoj skupštini Republike Srpske skupi Srpska demokratska stranka. U tom slučaju jasno je da će Milorad Dodik s pozicije predsjednika Republike na svaki mogući način opstruisati formiranje nove vlade, i to tako što neće dati mandat za saziv vlade kandidatu kojeg predloži Savez za promjene. Štaviše, Dodik će ići do kraja i u jednom trenutku će raspustiti skupštinu tvrdeći da u njoj niko nema većinu za formiranje vlade, odnosno da je konstelacija odnosa u njoj ne garantuje političku i opštedruštvenu stabilnost u Srpskoj, te da je zato prisiljen da je raspusti i vrati građanima mandat za odlučivanje. 

Dodik već uveliko priprema političko-medijski teren za takvu odluku, i to tako što gotovo svaki dan optužuje SDS i Savez za promjene da su obmanuli svoje birače sklapanjem saveza sa SDA i Demokratskom frontom Željka Komšića. Dodik otvoreno proziva SDS za izdaju Republike Srpske, te njegova retorika zaista djeluje kao predizborna, odnosno čini se da je on već u predizbornoj kampanji. Na kraju krajeva, Dodiku ništa drugo i ne preostaje jer je on itekako svjestan činjenice da je kohabitacija sa SDS-om na vlasti u BiH i Republici Srpskoj nemoguća, odnosno da bi ona značila njegovu tihu ali sasvim izvjesnu političku smrt sa krajnje neizvjesnim posljedicama i po njegovu ličnu sudbinu.

Zato će Dodik u slučaju realizacije drugog scenarija ići do kraja. On po Ustavu Republike Srpske, konkretno po članu 72, ima pravo da raspusti Narodnu skupštinu i u tom slučaju u roku od 60 dana od dana raspuštanja moraju se održati izbori za novu Narodnu skupštinu. U takvom sljedu događaja Dodik bi išao u svojevrsnu armagedonsku političku bitku, svjestan da je ona njegov jedini izlaz iz krajnje neugodne i neizvjesne situacije u kojoj se nalazi. Na kraju krajeva, kao što mnoge hijene u SDS-u čekaju da Mladen Bosić ostane bez vlasti pa da se ostrve na njega, isto tako i mnogi u SNSD-u čekaju da Dodik dovoljno oslabi pa da svom snagom udare na njega i tako ga se konačno riješe i naplate mu višegodišnje frustracije koje su u tišini morali da trpe zbog njega. 

Ono što je svakako problematično koji god scenarij da se realizuje jeste činjenica da u oba slučaja gube građani u Republici Srpskoj. Srpska je danas ekonomski, socijalno i politički-institucionalno potpuno ugrožena i sad se kristalno jasno vidi koliko je lišena jasne i odgovorne političke vizije. To je sasvim logično kad se zna da mi vizionarsku političku elitu nemamo i da je nikad i nismo imali, nego da su se naše ključne stranke i političari uvijek vodili samo idejom da se nakače na budžetske jasle i da se okruže nesposobnim poltronima koji im ne bi predstavljali opasnost da decenijama neprikosnoveno vladaju kako svojim partijama, tako i zemljom u cjelini. 

Sad su negativni efekti takve prakse došli na naplatu. Jedno jedino pitanje ostaje: imamo li kao društvo kapacitet da iznjedrimo iz sebe odgovor na ovu situaciju, odnosno da li smo sposobni za kreiranje alternativne političke ideje i koncepta?

Redakcija Frontala