piše: Andrea Vuković

Ljudi koji ne čitaju propise koji regulišu rad i nadležnost institucija kojim upravljaju bili bi smijenjeni i degradirani na sam početak lanca administrativne prehrane kadrova, smješteni u kancelarije na lošem kraju hodnika u kojim bi danima od prve do posljednje stranice, pa od početka iščitavali kao mantre te iste propise - da služe za primjer svakom kadrovčiku koji uzme za pravo da progovori javno prije nego što je siguran da je to što govori istina, za početak. Da su stvari malo drugačije.

Ljudi koji pod maskom zaštitnika nacionalnih interesa ugrožavaju kredibilitet i dignitet institucija (u ovom slučaju Republike Srpske) trebalo bi da budu optuženi za veleizdaju i adekvatno kažnjeni. Da su stvari malo drugačije.

Stvari nisu drugačije, pa su svi redom - i političari, i mediji, i građani odradili epizodu ćutanja (neko iz neznanja i zbog /nacionalne/ nesvijesti, neko da ne skrene pažnju na slučaj, neko na sebe) kada je direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, Milorad Kojić izjavio da je Republički centar nadležan da se bavi istraživanjem zločina (samo) nad Srbima.

„Upravo sam gospodinu Čirkinu počeo da odgovaram na njegovo pitanje i kada sam ja rekao da je ovo institucija Republike Srpske koja se bavi istraživanjem zločina nad Srbima, kao što postoji i institucija u Federaciji koja se bavi istraživanjem stradanja Bošnjaka. Ne bave se ni oni istraživanjem stradanja Srba,“ izjavio je Milorad Kojić, direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica 5. novembra 2013. godine u holu Narodne skupštine Republike Srpske.

Upozoren je Kojić nekom ogorčenjem zatrovanom pričom nekoliko poslanika Narodne skupštine Republike Srpske iz stranaka Federacije, ali jedva vrijedno pomena. Pored toga što su te misli toliko republikosrpskomrzački artikulisane i nedobronamjerne da postaju bestežinske, te izjave o tome kako se Centar ne bavi istraživanjem zločina nad nesrbima su tako loše argumentovane i bez jasnog identifikovanja propusta da ne zaslužuju ni da budu citirane.

Drugi u Republici Srpskoj (uglavnom Srbi) istupili su da brane Kojića (i prođu putem njegove izjave u slučaju da je negdje ostao koji poen uoči vrlo izazovne predizborne godine) i njegovu logiku, viziju i strateško opredjeljenje u ime Centra da institucije Republike Srpske treba da se bave samo istraživanjem ratnih zločina nad Srbima, pravdajući to infantilno neozbiljnom recipročnom argumentacijom o vrlo vjerovatno (nespornoj) realnosti da se takav centar u Federaciji bavi samo istraživanjem zločina nad Bošnjacima.

Iz perspektive nedovoljno informisanog, (opravdanom – posebno u slučaju gubitka bližnjih) mržnjom obuzetog primjerka srpske vrste ovo može da djeluje kao izjava koja provocira aplauz i divljenje, možda čak i onu: „Nek' si im rekao“, izjava koja se smatra vrhunskim činom zaštite (srpskog) nacionalnog interesa. Ali ovdje se ne radi o dijeljenju pravde s pozicije božanstava. Ovdje se radi o institucijama Republike Srpske – one koja ima svoj Ustav, zakone, propise, odluku Vlade o osnivanju Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, one u kojoj žive građani Republike Srpske, ne srpske republike.

Ovdje se ne radi o žrtvama - o žrtvama se nije radilo ni tokom rasprave o Izvještaju Centra u Parlamentu Srpske. Ovdje nije pitanje da li se u Federaciji istražuju zločini nad Srbima ili se u Srpskoj istražuju zločini nad nesrbima.I nije tema kojih ima više a kojih manje, čije rane više bole i na čije se više soli dosipa. Ovo je pitanje institucija Republike Srpske, pitanje nad pitanjima od interesa za Republiku Srpsku – da li je ona Republika svih građana (i kao takva autonomna i nesporna) ili samo srpska (i kao takva nemoguća). Posebno je ovo srpsko nacionalno pitanje, kao većinskog naroda u Republici Srpskoj, kojem najveću nepravdu čine kvazizaštitnici srpskih nacionalnih interesa u Republici Srpskoj, na način da im degradiraju institucije protivpravnim i protivrazumnim izjavama i činjenjima.

Direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, Milorad Kojić nije napravio ništa efikasno da poboljša uslove za dostizanje pravde za srpske žrtve i nije uradio ništa povoljno za srpsku stvar.

Milorad Kojić svojom je užasnom izjavom uvrijediosve žrtve koje su - po svim nepisanim i pisanim, moralnim i zakonskim principima funkcionisanja ljudskog društva – jednake. Na ovaj način izaziva gađenje pred čovjekom, svakim onim koji empatiju prema drugom čovjeku doživljava kao sastavni dio svog ljudskog racija i svakim onim koji princip jednakosti žrtava doživljava kao moralnu obavezu koju odlučuje da poštuje, iz iskrenog ili prigodnog razloga – u ovom slučaju je svejedno.

Milorad Kojić svojom je neistinitom izjavom pljunuo na Odluku Vlade Republike Srpske kojom je osnovan Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica i definisane njegove nadležnosti, u kojoj se ni na jednom mjestu ne navodi da je zadatak Centra da istražuje zločine samo nad Srbima. Tako je Milorad Kojić pljunuo i na Centar i na Vladu i na Skupštinu koja je Vladu izabrala i na građane Republike Srpske koji su dali mandat poslanicima što su izabrali Vladu.

I na kraju – a možda najbitnije – Milorad Kojić učinio je još jedan u nizu grijehova prema srpskom narodu kao većinskom u Republici Srpskoj. Milorad Kojić svojom izjavom probudio je nacionalnu (be)svijest raspirivanjem tenzija prema drugima, još jednom namjestio penal svim onim koji su svoje političke stepenice zidali nazivajući Republiku Srpsku „genocidnom tvorevinom“ i izbio još jedan od teško skuckanih aduta Republike Srpske u nastupu izvan njenih granica.

Miloradi kojići koji se na ovako jeftin i niskostrastven način igraju s institucijama Republike Srpske (pa i srpskim nacionalnim interesima kao većinskog naroda u Srpskoj) ne smiju da budu dio budućnosti Republike Srpske. Onaj ko smjenom Milorada Kojića učini prvi korak i postavi primjer za sve postvarene nacionaliste i institucionalne improvizatore, pokazaće da stvari jesu malo drugačije. I biće lider koji će od Republike Srpske napraviti neosporivu kategoriju o kakvoj često samo slušamo. Ovo nije proročanstvo. Tek malo zdravog razuma u histeriji.