Analiza opštinskih budžeta
Centar za razvoj i unapređenje sela BL: Voda kao privilegija 21. vijeka (II dio)
Centar za razvoj i unapređenje sela Banja Luka „svoje aktivnosti sprovodi na teritoriji 31 mjesne zajednice, a osnovni zadaci su mu revitalizacija ruralnih područja i poboljšanje uslova života na selu, a sve sa ciljem stvaranja povoljnog ambijenta za povratak na ova područja, radi ekspanzivnijeg razvoja poljoprivredne proizvodnje i malih prerađivačkih kapaciteta“.
Slijedi nastavak priče o budžetu i efektima banjalučkog Centra za razvoj i unapređenje sela.
Prvi dio priče pročitajte OVDJE.
Raspodjela budžeta - maglovita
Od 2008. godine do 2012. Centar za razvoj sela raspolagao je sa 34.530.770 KM i tu ne računamo prošlogodišnjih deset miliona KM po osnovu novog zaduženja koje je dodjeljeno Centru. Dakle, za pet godina Centar za razvoj sela raspolagao je sa skoro trideset i pet miliona maraka što ga čini finansijski moćnijim od nekih opština u Republici Srpskoj.
Od tih trideset i pet miliona KM, kako smo već naveli, na ime plata zaposlenih u Centru za razvoj sela izdvojeno je 6.349.710 KM. Dakle, 16% od ukupnog novca otišlo je na činovnike u Centru za razvoj sela. Na ime komunalija, stručnih usluga, režijskog materijala, rashoda za tekuće održavanje, plaćanja goriva prilikom službenih putovanja zaposlenih u Centru za razvoj sela i njihovih putnih troškova, dakle, na ime nečega što bi trebalo da budu sporedne, pomoćne aktivnosti Centra za razvoj sela-potrošeno je u odnosnom periodu tačno 7.185.290 KM.
Prema tome, samo na plate zaposlenih i režijske troškove, u odnosnom periodu potrošeno je tačno 13.535.000 KM. To je više od trećine od ukupnog budžeta s kojim je Centar za razvoj sela raspolagao od 2008.godine, ali to je maltene identična cifra onoj koja označava iznos na koji se Grad Banja Luka zadužio (a koji će građani Banje Luke vraćati uz kamatu) kako bi finansirao one izdatke neophodne da se realizuju osnovni ciljevi Centra za razvoj sela.
Od 2008.godine na ovamo jedina redovna stavka u budžetu Centra za razvoj sela koja se direktno tiče sela jeste ona koja se odnosi na subvencije neprofitnim subjektima (poljoprivrednicima). Dakle, to je jedna jedina stavka koja ima direktne veze sa selom i koja se redovno isplaćuje iz budžeta. Sve ostale stavke su ili čisto administrativne ili pomoćne i nemaju nikakve direktne veze sa „revitalizacijom sela i poboljšanjem uslova života na selu“. Investicije koje se tiču izgradnje lokalnih vodovoda, kao što smo naveli, ne realizuju se iz tekućih, redovnih budžeta Centra za razvoj sela, već iz kredita. Dakle, što se tiče jedine stavke koja ima veze sa selom Centar za razvoj sela od 2008. godine izdvojio je u svrhu subvencija poljoprivrednicima ukupno 3.251.950 KM, što predstavlja manje od deset odsto od ukupnih sredstava kojima je raspolagao Centar za razvoj sela u odnosnom periodu.
Dakle, manje od deset odsto sredstava u posmatranom periodu Centar za razvoj sela je trošio u onu (jedinu) svrhu koja ima direktne veze sa selom. Duplo više novca je trošio samo na plate zaposlenih. Četiri puta više je trošio na plate zaposlenih i režijske troškove. A prosto je nevjerovatan podatak da se u budžetima Centra za razvoj sela u 2012. i 2011.godini pojavila fantomska stavka koje nije bilo u budžetima 2010, 2009 i 2008. godine - „ostali nepomenuti rashodi“. Na ime ovih „nepomenutih rashoda“, a koji su nepoznati i koji se direktno konfrontiraju osnovnom budžetskom načelu-načelu transparentnosti (jer građani nemaju uvid na šta se to troši novac pod ovom stavkom) 2011. je raspoređeno 225.000 KM, a 2012. čak 235.000 KM. Na šta je potrošeno 460.000 KM u ove dvije godine po ovom osnovu-ostaje misterija.
Odgovori izostali
Predsjednik Udruženja poljoprivrednih proizvođača Republike Srpske, Vladimir Usorac kaže da je “Centar za razvoj sela“ u osnovi dobro osmišljena ideja. Prema njemu problem predstavlja što on postoji isključivo u Banjaluci, koja po svojoj prirodi nije poljoprivredna opština, te da takvu ideju treba prenijeti u neke druge opštine u Republici Srpskoj. On kaže da bi bilo logičnije da Centar za razvoj sela ima jedna Bijeljina, Gradiška, Prnjavor, Doboj ili Šamac jer bi to pomoglo poljoprivredne proizvođače koji egzistiraju na tim opštinama.
Na naš dopis upućen Centru za razvoj sela Banja Luka nismo ni do dana današnjeg dobili nikakvu reakciju, u čemu se ogleda i transparetnost u njihovom radu, kao i odnos prema medijima.
„Rad Centra nam nije poznat u detalje. Često pred izbore se promovišu aktivnosti na infrastrukturalnom razvoju u kojem je uključen CRUS. U drugim periodima se u manjem obimu promovišu aktivnosti i uspjesi Centra. Možda je i do internet sajta koji ne funkcioniše baš najbolje...“, ističe Duško Vučić iz Agencija za saradnju, edukaciju i razvoj Banja Luka
Sa njegovim radom nisu upoznati ni građani Banja Luke, ako je suditi prema istraživanju Re:akcije - Građanske inicijativa za Banjaluku, u kojem stoji da je svega 32.6% ispitanika upoznato sa radom Centra od kojih 19.3% uopšte nije zadovoljno njenim radom,16.7 % je donekle zadovoljno, 36.5% je i zadovoljno i nezadovoljno. Istraživanje je urađeno na uzorku od 1068 ispitanika.
Osvrtajući se na rad Centra, ali i Gradske razvoje agencije i Turističke organizacije BL, Jelena Vukelić, koordinator Re:akcije je istakla da su rezultati istraživanja veoma zabrinjavajući i zahtjevaju veliku posvećenost i strateško rješavanje ovim problemima. „Uloga ovih institucija u našem Gradu je ogromna, jer one predstavljaju najvažnije institucije za razvoj i unapređenje kvaliteta života, a i sredstva koje se godišnje izdajaju za njihovo funkcionisanje su ogromna. Neophodno je da se urgentno poduzmu sve neophodne mjere kako bi se unaprijedio njihov rad i rezultati bili mnogo bolji nego trenutno“, istakla je Vukelićeva.
(Frotnal)