Društvo

Ko je bila Vahida Maglajlić - narodna heroina iz Banjaluke (FOTO)

Vahida Maglajlić (17.4.1907 — 11.4.1943), učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Rođena je 17. aprila 1907. godine u Banjaluci. Potiče iz ugledne muslimanske porodice – njen otac Muhamed, koji je bio predsjednik Šerijatskog suda i majka Ćamila imali su desetoro dece (Vahida je bila najstarija). Poslije osnovne škole završila je Žensku stručnu školu u Banjaluci i do početka Drugog svjetskog rata se bavila domaćinstvom. Iako je imala veliku želju da nastavi dalje školovanje, njen otac joj to nije dozvoljavao, jer je to bilo u suprotnosti sa tadašnjim važećim vjerskim običajima.

Iako nije nastavila dalje školovanje, preko svoje braće, koji su se školavali u Sarajevu i Zagrebu, upoznala se sa radničkim pokretom i marksizmom. Bila je jedna od prvih žena-muslimanki, koje su učestvovale u akcijama radničkog pokreta – radničkim priredbama, izletima i predavanjima. Bila je angažovana i u organizaciji „Ženski pokret“ u Banjaluci, gdje je najprije bila sekretar, a potom i predsjednik. Učestvovala je i u sakupljanju sredstava za organizaciju „Crvena pomoć“. U članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljena je maja 1941. godine.


Vahida Maglajlić

Poslije okupacije Kraljevine Jugoslavije i uspostavljanja ustaške Nezavisne Države Hrvatske, u čiji je sastav ušla i Bosna i Hercegovina, 1941. godine, Vahida Maglajlić je aktivno učestvovala u pripremama za organizovanje oružanog ustanka. Skrivala je i smještala komuniste u svojoj kući (kuća njenog oca u prvo vrijeme nije bila sumnjiva policiji jer je bio kadija), učestvovala u njihovom prebacivanju na oslobođenu teritoriju, sakupljala je ljekove i drugi sanitetski materijal, odjeću i obuću, oružje i municiju, kao i drugi potrebni materijal. Bila je jedna od najsigurnijih partizanskih veza u Banjaluci. Njeno učešće u Narodnooslobodilačkom pokretu (NOP), kao pripadnice jedne od uglednijih muslimanskih porodica, imala je dosta uticaja i na druge banjalučke muslimane da pristupe partizanima.
Ustaška policija u Banjaluci je uspjela da dozna za Vahidinu povezanost s partizanima, ali je u početku prezala od hapšenja, zbog mogućeg revolta muslimanskog stanovništva.

Oktobra 1941. godine je bila pozvana da se javi u ustaško redarstvo na razgovor. Tada je bila uhapšena i puna dva mesjeca zadržana u pritvoru. U banjalučkom zatvoru, poznatom kao „Crna kuća“, bila je mučena i maltretirana u nadi da će odati i ostale saradnike Narodnooslobodilačkog pokreta. Pošto je pred isljednicima uporno ćutala, oni su odlučili da je pošalju na Prijeki sud u Zagreb. Na dan transporta u Zagreb, 20. decembra 1941. godine, zajedno sa svojom drugaricom Danicom Marić, uspjela je skokom kroz prozor da pobjegne iz zatvora. Njih dvije su se nekoliko dana skrivale u kući Vahidinog oca, a po potom su uz pomoć banjalučke partijske organizacije prešle na oslobođenu teritoriju na planini Čemernici. Tamo su uoči Nove 1942. godine stupile u partizanski odred.

Ubrzo po dolasku na oslobođenu teritoriju, počela je se baviti političkim radom. Vahida Maglajlić djelovala je među narodom, uglavnom ženama, Kozare, Grmeča i Cazinske krajine. Njen uticaj je bio posebno značajan među muslimanskim ženama u tada zaostaloj Cazinskoj krajini. Aktivno je radila na osnivanju prvih odbora Antifašističkog fronta žena u Podgrmeču. Na Prvoj konferenciji Antifašističkog fronta žena Jugoslavije, održanoj 6. decembra 1942. godine u Bosanskom Petrovcu, izabrana je u članstvo Centralnog odbora.

Kao član Sreskog komiteta KPJ za Sanski Most i Bosanski Novi, djelovala je u Cazinskoj krajini, sve do januara 1943. godine, kada se zbog otpočinjanja Četvrte neprijateljske ofanzive, zajedno sa izbjeglicama i vojskom, morala povući, preko planne Šator u Glamoč i Livno. Ubrzo potom, po Partijskom zadatku, bila je upućena u Bosanski Novi, gdje je ostala do svoje smrti.

Poginula je 1. aprila 1943. godine u selu Mala Krupska Rujiška, kod Bosanskog Novog, prilikom iznenadnog njemačkog napada na jedinice Dvanaeste krajiške udarne brigade, koje su se tada nalazile u tom mjestu. Prvobitno je bila sahranjena, nedaleko od mjesta pogibije, u zaseoku Stupari, kod Male Krupske Rujiške, zajedno sa ostalim palim borcima i žrtvama fašističkog terora, koji su tog dana poginuli. Poslije oslobođenja, njeni posmrtni ostaci su preneseni i sahranjeni na Partizansko spomen-groblje u Banjaluci.

Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, Vahida Maglajlić proglašena je za narodnog heroja.

Čitava njena porodica je učestvovala u Narodnooslobodilačkom pokretu. Njen brat Munib Maglajlić je poginuo 1943. godine kao zamjenik političkog komesara Druge krajiške udarne brigade, a brat Ekrem Maglajlić je bio doktor veterine i profesor na Veterinarskom fakultetu u Sarajevu. Njena sestra Muniba bila je udata za Fadila Šerića, koji je takođe proglašen za narodnog heroja


Vahida (desno) na vjenčanju svoje sestre Munibe i Fadila Šerića, takođe narodnog heroja

Foto: Wikipedia.org


Jedno vrijeme ime Vahide Maglajlić nosila je osnovna škola u naselju Arapuša kod Bosanske Krupe i Srednja medicinska škola u Banjoj Luci. Spomen-biste narodnih heroja Šefketa Maglajlića i Vahide Maglajlić nalaze se u Banjoj Luci u parku u centru grada, u blizini hotela “Bosna”.

 

 (Spomenihk Banjoj Luci)

U Sarajevu, u naselju Dobrinja kod OŠ Osman Nuri Hadžić nalazi se Ulica Vahide Maglajlić (ranije Ulica Žikice Jovanovića Španca, narodnog heroja ).

Hrabrost i samoodređenost Vahide Maglajlić inspirisale su Palestinca El Helou Mohameda da sastavi brošuru s njenim likom na naslovnici, kako bi služila kao primjer ženama Palestinskog oslobodilačkog pokreta.

Banjalučka ulica Vahide Maglajlić, od tranzitnog puta ka Jajcu i Gradiški do danas zapuštenog Partizanskog spomen groblja u Pobrđu, od 1992, ne nosi njeno ime.

 

Frontal

Twitter
Anketa

Da li će novi američki predsjednik Donald Tramp učiniti svijet boljim mjestom za život?

Rezultati ankete
Blog