U Opštini Pale tvrde da su kod uređenja korita Miljacke  dodatni radovi iznosili svega 8 posto što je u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama u BiH. 

"Zakon o javnim nabavkama dopušta dodatne radove u visini od 20 posto  osnovnog ugovora, a naš dodatni ugovor na korito Miljacke je iznosio 25.331,11 KM s PDV-om  što je u skladu s pomenutim procentom, jer je  osnovni ugovor, uključujući i PDV, predvidio trošak 298.350 KM", kaže šef kabineta načelnika Opštine Pale Srđan Šekara u pisanim odgovorima za potrebe teksta za portal Frontal. 

šef kabineta načelnika Opštine Pale Srđan Šekara

Pojašnjava da je odabrana kompanija  bila STAM Petrovic d.o.o. i da je Opština Pale i ranije radila s njima. Ali, u evidenciji javnih nabavki od 2017. godine te kompanije nema kao ponuđača u tenderima Opštine Pale, ali jesu radili nekoliko poslova s Olimpijskim centrom Jahorina. Pregled portala javnih nabavki u BiH pokazuje da je za građevinske i infrastrukturne projekte Opština Pale ranije najčešće angažovala kompanije Stanišić, Golden Hands  i Velike šume, a da na tenderu za korito Miljacke  nije bilo prijava tih kompanija. Prema izvještaju o javnoj nabavci –  STAM Petrovic d.o.o. je bila jedan od četiri ponuđača i njihova ponuda od 255.000 KM bez PDV-a je bila najpovoljnija dok je drugoplasirana bila kompanija Radis d.o.o sa ponudom od 255.497 KM. Kasnije je na cijenu STAM Petrovica potpisan dodatni ugovor. 

Tender za asfaltiranje lokalnih makadamskih puteva u Opštini Pale podijeljen je na 16 lotova – svaka ulica posebno i posao je dodijeljen većem broju kompanija: Ilidžaputevi- 5 ulica za koje je zbir cijena radova oko 239.000 KM, Velike šume- 5 ulica za koje je zbir cijena radova oko 378.000 KM, Romanijaputevi- 3 ulice za oko 124.000 KM i kompanija Stanišić- tri ulice za oko 304.000 KM. U dostupnoj dokumentaciji nije naznačeno s kojim kompanijama su sklapani dodatni ugovori i za koje iznose. 

Urednik specijalizovanog portal pratimotendere.ba Slobodan Golubović smatra da "nije sporan dodatni ugovor ukoliko do dodatnih troškova nije došlo nepažnjom ili greškom ugovornog organa".

"Sproveden je pregovarački postupak i to je legitimno, ali je pitanje da li su to radovi koji nisu posljedica nemara ili koje je proizveo ugovorni organ, u konkretnom slučaju Opština, ali naš portal je put spornih javnih nabavki nepredviđenih radova jer se često desi da ugovorni organ postavi početnu cijenu od recimo 100.000 KM, a konačna cijena na kraju bude  130.000 KM ili više", kaže Golubović i naglašava da je "suština nepravilnosti s dodatnim radovima da se na tender javi firma koja ponudi najnižu cijenu koja je praktično neopravdana, ali tako eliminiše druge ponuđače i onda tokom radova potpisuje dodatne ugovore". 

U Transparency International istraživač Damjan Ožegović  podsjeća da je nedavno i Agencija za javne nabavke u BiH  izdala upozorenje o pogrešnoj primjeni Zakona kod nabavke dodatnih radova. 

"Mi smo podnosili i neke krivične prijave za dodatne radove, jer ugovorni organi naprave pogrešne specifikacije radova, pa se prijavi samo onaj ponuđač koji zna da će kasnije taj ugovor biti proširen. Ugovori se mogu proširivati za 10, 20 do 30 posto u zavisnosti od toga da li su predmet nabavke robe, usluge ili radovi, ali se često događa da se manjkavosti specifikacije upotpune dodatnim ugovorima s odabranim dobavljačem. Neki ugovorni organi potpisuju dodatne ugovore bez ikakvih postupaka, to se često dešava kod održavanja lokalnih puteva i mi  smo o tome obavještavali Agenciju nakon čega su oni objavili upozorenje i najavili pojačanu kontrolu dodatnih radova", kaže Ožegović. 

istraživač Damjan Ožegović

Pojašnjava da "analiza TI pokazuje da postoji mogućnost da među kompanijama srodnih djelatnosti postoji regionalna podjela tržišta u BiH". 

"Postoje firme koje posluju u određenom dijelu države BiH ili u susjednim zemljama i javljaju se na tendere za javne nabavke samo u određenom dijelu BiH. Dakle mi imamo isparčano tržište i postoji sumnja u dogovor među ponuđačima da ne smetaju jedni drugima u određenim dijelovima  BiH", kaže Ožegović. Ali, u entitetskim udruženjima  poslodavaca kažu da "nikada nisu analizirali štetu koja nastaje zloupotrebom postupaka javnih nabavki u kojima prednost imaju podobne kompanije".  

Tokom iste godine Opština Pale je za oko 144.000 KM kupila "usluge prevoza, usluge medija, reklame, promocije, informisanja, štampanja časopisa Paljanske novine i usluge reprezentacije, pišu revizori i napominju da te nabavke nisu bile predviđene Planom javnih nabavki i da za njih nisu bile donesene posebne odluke što je protivno Zakonu o javnim nabavkama".

Golubović upozorava da je ovo slučaj kada zbir malih iznosa pravi veliku štetu javnom novcu, ali da je za to kriva rupa u Zakonu o javnim nabavkama.

"Prema Zakonu o javnim nabavkama ugovorni organ u Planju javnih nabavki ne mora objaviti nabavke jeftinije od 50.000 KM i oni to  koriste kad god mogu. U konačnici te nabavke nisu sitne, to uglavnom su to poslovi u četiri oka, ugovorni organi znaju kome će dodijeliti te poslove reklame, propaganda… znaju unaprijed koje su to medijske kuće ili agencije i znaju da to moraju iscjepkati na direktne sporazume da bi  ih mogli provesti, odnosno dodijeliti pare kome žele, a to je nemoguće provjeriti", pojašnjava Golubović.  

Ožegović upozorava da su ove nabavke sporne i jer određeni ugovorni organi nemaju potrebu da se reklamiraju kao javna preduzeće koja posluju bez konkurencije ili, na primjer,  opštinski organi.

"Zašto bi se oni reklamirali? Oni to rade da bi podržali neke medij ili agenciju koji odgovaraju političarima koji upravlja institucijom i onda se taj dodijeljeni novac vrati nekom uslugom. Mali odnosi se mogu direktno dati, bez konkurencije i rukovodioci sami odlučuju koga će da finansiraju", kaže Ožegović. Napominje da je problem ukoliko ove takozvane male nabavke nisu ni u internim planovima ugovornog organa.

"To su najčešće nabavke od po nekoliko hiljada KM i ugovorni organi i tu pogrešno primjenjuju Zakon jer direktni sporazum ne podrazumijeva dogovor s jednim ponuđačem, nego uzimanje ponude od više ponuđača i biranje najpovoljnijeg. Dakle i direktni sporazum koji je najjednostavniji ne koriste pravilno, a upravo ti postupci manjih vrijednosti jesu pogodni za manipulaciju jer se nigdje ne objavljuju i ne postoji konkurencija", kaže Ožegović.

 

Šekara u svojim pisanim odgovorima objašnjava da "Opština Pale ima potrebu za različitim oglašavanjem, od javnih poziva do prazničnih čestitki, te da pomaže različite kategorije stanovništva, od učenika do penizonera".

 

"Podrška Paljanskim novinama je realizovana iz posebnog granta za pomoć većem broju medijima. Što se tiče tiraža i dinamike izlaženja Paljanskih novine – to pitajte u direktnom kontaktu s odgovornim  ljudima jer Opština ih nije ni osnivala, ni vlasnik ni suvlasnik", piše Šakara. 

 

Paljanske Novosti su osnovane u februaru 2019. godine, kao privatni medij, prema dostupnim podacima izdavač je preduzeće MG d.o.o. sa godišnjim prometom od oko 30.000 KM, glavna i odgovorna urednica  bila je Tanja Gavrilović i na promociji novina je rekla da su "privatni medij komericijalnog karaktera, da će izlaziti jednom mjesečno na 36 strana, biće štampani u 600 primjeraka, a u prodaji će se pojaviti  4. februara". 

promocija magazina „Paljanske novosti“ i načelnik Boško Jugović

"Paljanske novosti su nastale kao odraz želje četvoro mladih ljudi da pokrenu medij koji će informisati javnost objektivno i blagovremeno. Želimo da pratimo lokalni život Paljana, udubimo se u sve sfere društvenog života, postanemo glas građana, odraz njihovih želja i pokušamo da zajedno sa njima ostvarimo napredak", rekla je Gavrilovićeva na konferenciji za novinare.

U oktobru 2020. je došlo do raskola u redakciji - Miloš Malović i Danilo Milidrag su saopštenjem za javnost predstavljeni kao odmetnici, u septembru 2021. godine su novine ugašene, a  Gavrilović i Marko Lazarević prelaze na Radio-televiziju Istočno Sarajevo. Cijela priča oko "Paljanskih novosti" i budžetskih sredstava opštine Pale, po tom pitanju, je pomalo čudna i potpuno netransparentna.

 

Opština Pale ima oko 22.000 stanovnika među kojima je  oko 1.100 srednjoškolaca i 2.300 osnovaca. Budžet Opštine Pale je u 2020. godini iznosio je oko 17 miliona KM od čega oko 3,6 miliona KM odlazi na plate zaposlenih.  

 

 

Frontal