Nakon prezentacije, u javnosti se pojavljuje informacija da samo jedna politička partija u BiH ima kompletan program zasnovan na potrebama ovih lica (str.59. publikeacije, dostupno na https://ravnopravnorazliciti.org/wp-content/uploads/2020/07/Analiza_pristupa%C4%8Dnost-ostvarivanja-bira%C4%8Dkog-prava-za-OSI-u-BiH.pdf).

Koristeći istu sličnu metodologiju, upitnik i pretragu strateškoh dokumenata Partije demokratskog progresa, za potrebe jedne međunarodne organizacije sam krajem 2019. i početkom 2020. Godine, analizirala rad ove partije i tvrdim da ne postoji cjelokupan program za osobe s invaliditetom, već segmentarni pristup problematici. 

U dokumentu pod nazivom „Program obnove Srpske“, PDP se osobama s invaliditetom bavi u dva dijela – u  demografskoj obnovi i obnova lične i socijalne bezbjednosti i vladavine prava. U prvom, bave se registrom kongenitalnih anomalija, s ciljem prevencije istih.

Kongenitalne anomalije su čest uzrok nastanka invaliditeta kod djece, a prevencija istih nije moguća u svim slučajevima. Tzv. nadzor nije rješenje, ali informisana odluka – koja se ne zasniva na medicinskoj dijagnozi, suprotnoj ljudskim pravima osoba s invaliditetom, može biti.

Osim toga, u ukupnom dokumentu, koji u konačnoj verziji ima preko 40 strana, a koji nije dostupan na zvaničnoj stranici ove političke opcije u tom obliku, osobe s invaliditetom se spominju ukupno devet puta, gdje se na osobe s invaliditetom odnose pitanja socijalnih davanja –invalidnine i zapošljavanje na osnovu preostale radne sposobnosti, iako se radna sposobnost ne smije dovoditi u pitanje po međunarodnim pravnim aktima u oblasti invaliditeta, od kojih jedan postoji još od prošlog državnog uređenja.

Posebno je strašno što se socijalno preduzetništvo stavlja u kontekst zapošljavanja teže zapošljivih skupina u društvu, kada je njegova svrha – dobrobit za zajednicu, a vrlo je opasna praksa korištenja posebnih modela zapošljavanja koji bi predstavljali segregaciju po UN Konvenciji o pravima osoba s invaliditetom. Podsjećam, UN Komitet za prava osoba s invaliditetom je 2017. dao preporuku da osobe s invaliditetom budu zapošljavane na otvorenom tržištu rada.

PDP favorizuje jednu kategoriju osoba s invaliditetom – boračke kategorije, dok osobe s invaliditetom koje su invaliditet stekle u vrijeme, ali izvan ratnih dejstava – ne pominje.

Program ove političke partije (PDP) apsolutno ne obrađuje pitanja obrazovanja, samostalnog života, pristupačnosti koja nije arhitektonska, podršku porodicama i drugo, i ne može se ni u jednom tumačenju smatrati cjelokupnim! 

Takođe, javnosti se obraća i Ujedinjena Srpska, sa informacijom da i ona ima program pod nazivom „Program izjednačavanja mogućnosti lica s invaliditetom“, koji je moguće naći na

https://www.ujedinjenasrpska.rs/program-izjednacavanja-mogucnosti-lica-s-invaliditetom-u-republici-srpskoj/. Ovaj dokument rezultat je rada Dušice Lipovac, dugogodišnje aktivistice, na edukacijama i u okviru programa koji je pohađala sa predstavnicama više političkih partija, uključujući i PDP. Vrlo je nekorektno politički, a ljudski i moralno nedopustivo predstaviti jednu političku opciju kao onu koja isključivo obrađuje pitanja prava osoba s invaliditetom, sa saznanjem da identične edukacije pohađaju i na njima rezultate ostvaruju i pripadnice drugih političkih opcija.

Pitanja prava osoba s invaliditetom segmentarno se bave i druge političke partije (SNSD, HDZ 1990, SDA, Naša stranka, SDP, Narod i pravda), svaka izdvajajući neku oblast koju smatra prioritetnom u djelovanju, ali ne na lokalnom nivou.

Svaka objava nepotpune informacije o stvarnom udjelu prava osoba s invaliditetom u programima političkih partija, beskrupulozna je manipulacija glasačkim tijelom koje čine osobe s invaliditetom i njihove porodice. 

Osobe s invaliditetom imaju pravo na tačnu, potpunu, jasnu i prilagođenu informaciju, što politički subjekt (PDP) u ovom trenutku zloupotrebljava!

Ana Kotur Erkić

Frontal