Junak naše priče je bio najmlađe dete Todora Govedarice i njegove supruge Ane. Otac je još pre Prvog svetskog rata iz Avtovca u Hercegovini, preko Trsta, emigrirao u Sjedinjene Američke Države u potrazi za boljim životom. Nastanio se u Čikagu i tamo upoznao buduću suprugu Anu, takođe ženu srpskog porekla. U srećnom braku su dobili petoro dece – kćeri Danicu, Dejzi i Žozefinu, te sinove Vilijema i Zdravka koji  rođen 1928. godine. Bio je najmlađi, te je verovatno kao mezimac porodice dobio nadimak Bato, koji će ga pratiti celog života. Vrlo rano je ostao bez oca koji je bio lošeg zdravlja.

Kako je tačno do toga došlo, danas nije poznato, ali je na američkom popisu stanovništva 1940. godine njegova majka Ana navedena kao glava domaćinstva i udovica. Međutim, Bato Govedaricaje znao kako da zaleči rane i oporavi se od najtežeg udarca u životu. Njegovo bekstvo od stvarnosti, kako su pričali savremenici, bio je lokalni košarkaški teren na kojem je znao da provodi čitave dane. Ubrzo, marljiv rad je počeo da daje rezultate.

Zvezda NCAA lige

Bato Govedarica je sportsku karijeru započeo još u srednjoj školi, gde su skauti renomiranog univerziteta De Pol iz Čikaga primetili njegov talenat i ponudili mu punu sportsku stipendiju. Blu Dimonsi, članovi Prve divizije NCAA košarkaške lige, bili su u posleratnom vremenu jedna od najboljih univerzitetskih ekipa u Americi. Pamti se da su 1945. u velikom stilu osvojili državno prvenstvo, a prvo ime tima bio je najbolji američki igrač tog doba i jedan od 50 najboljih igrača NBA lige svih vremena Džordž Majkan (nezaboravni centar Mineapolis Lejkersa, inače čovek čiji su koreni u Hrvatskoj).

Godinu dana posle Majkanovog odlaska u profesionalce, tačnije 1947. godine, Bato Govedarica postao je član De Pol Blu Dimonsa. Kako su tadašnja pravila nalagala da studenti prve godine ne mogu da igraju u prvom timu, Zdravko je taj period proveo u vrednom treniranju i pripremi ispita. Već u narednoj sezoni postao je punopravni član prve petorke na poziciji plejmejkera, a prosečno je ubacivao 8,5 poena po utakmici.

Do kraja školovanja Bato je postao vođa i najbolji igrač tima postižuči na trećoj godini 11,5 poena po meču, da bi na završnoj godini studija 1951. postao vodeći strelac ekipe sa 14 poena u proseku. U to vreme košarka nije bila igra kao što je mi danas poznajemo, određena pravila su bila znatno drugačija, pa tako nije bilo ograničenja napada, niti linije za šut od tri poena, pa je shodno tome postizano manje poena po utakmici.

Bato Govedarica

Dakle, Batine košarkaške statistike moraju da se sagledaju u drugačijem kontekstu nego danas, budući da je bez trojki i bez ograničenja napada gotovo nemoguće ubaciti 20 poena na jednom meču.

Da je to baš tako i da je Govedarica bio izuzetno talentovan igrač, pokazuje podatak da je Bato 1951. godine izabran u selekciju Ol-amerikan, odnosno da je postao je član idealnog tima NCAA lige. Imao je vrlo zapažen nastup na revijalnoj utakmici između najbolje studentske selekcije i Harlem Globtrotersa, čuvenih košarkaških majstora i zabavljača.

Da nije bilo rata…

Na draftu 1951.godine Govedaricu su kao 25. pika izabrali Sirakjuz Nešenalsi, profesionalna ekipa i preteča današnjih Filadelfija Seventisiksersa. Ali od izbora, do prvih Batinih profesionalnih nastupa u NBA, proteći će dve godine. Po završetku studija i drafta na kom je izabran Bato je mobilisan u američku vojsku i učestvovao je u Korejskom ratu u borbenim jedinicama. Nakon što je odužio dug državi, vratio se u NBA ligu.

Međutim, oni koji su ga poznavali govorili su da to više nije bio isti čovek, a oni koji su ga pamtili kao izuzetno talentovanog košarkaša dodavali su da više nije bio ni isti igrač. Verovatno su užasi rata i dvogodišnja igračka pauza dosta uticali na to da njegova profesionalna karijera bude znatno skromnija.

Među profesionalcima Bato je proveo samo sezonu 1953/1954. i na 23 utakmice prosečno postizao 3,3 poena i jednu asistenciju. Po završetku profesionalne karijere imao je sopstveni privatni biznis, a u slobodno vreme trenirao je volonterski školske košarkaške ekipe i bio pasionirani igrač golfa. U srpskoj zajednici bio je vrlo poštovan i dugo je aktivno učestvovao u radu Srpske nacionalne federacije Jedinstvo iz Čikaga.

Dobio je i značajna košarkaška priznanja. Izabran je 1974. u Kuću slavnih (Hall of Fame) univerziteta De Pol, godinu dana kasnije takođe je postao član Kuće slavnih države Ilinois, a 2006. izabran je za jednog od 50 najboljih košarkaša ikada rođenih u Čikagu!

Baš te 2006. godine, tačnije 13. marta, završio se životni put Zdravka Bata Govedarice. Nažalost, napustio nas je malo poznat našoj javnosti. U otadžbini i kraju njegovih predaka o njemu se malo ili gotovo nimalo znalo, ali ostaje činjenica da je njegovo pojavljivanje na košarkaškoj profesionalnoj sceni bila najava sportskih uspeha ljudi sa ovih prostora nekoliko decenija kasnije.

Sledeći Srbin u NBA stigao POSLE 20 godina

Skoro dve decenije nakon što je Zdravko Bato Govedarica izašao na NBA draft najjača liga sveta videla je svog sledećeg učesnika srpskog porekla. Ovog puta momka po imenu Pit Maravić, poznatijeg po nadimku Pistol Pit.

Legendarni košarkaš koji je do danas ostao treći najbolji strelac NCAA lige stigao je u NBA kao 3. pik sa drafta 1970. godine, 19 godina nakon što se u svet najjače košarkaške lige „ušunjao“ Govedarica. Maravić je imao odličnu NBA karijeru, ali nije imao sreće da igra u pobedničkim timovima, pošto je u sedamdesetih godina nastupao za nejaku Atlantu, ništa jači Nju Orleans i Jutu Džez. Tek u poslednjoj sezoni otišao je u tada dominatni Boston, ali nije imao sreću da osvoji prsten.

Pistol Pit je upamćen kao nenadmašni zabavljač, verovatno najveći inovator i dribler u istoriji NBA. Preminuo je 5. januara 1988. od srčanog udara na košarkaškom terenu u 41. godini.

Izvor: ostataksveta.com