Sa šefom Predstavništva Republike Srpske u Austriji razgovarali smo o trenutnoj situaciji u Austriji, uticaju pandemije na ekonomiju i tržište rada, kao i o građanim Srpske koji su trenutno u Austriji bez vize ili im je istekla boravišna viza.

FRONTAL: Kakva je trenutna situacija u Austriji, da li se život vraća polako u normalno stanje?

FILIPOVIĆ: Austrija je od 14. aprila 2020.god, kao jedna među prvim državama u Evropi najavila ublažavanje mjera te je samim tim ušla u drugu fazu u borbi protiv pandemije virusa korona. Shodno tome od sredine aprila mjeseca u Austriji su sve prodavnice sa prodajnom površinom do 400 kvadrata i prodavnice građevinskog i vrtnog materijala otvorile svoja vrata, s tim da su na snazi pojačane higijenske mjere pri ulasku te je obavezno nošenje maski. Takođe je omogućeno ugostiteljskim objektima da nude usluge naručivanja hrane. Frizerski saloni i uslužne djelatnosti tog tipa otvaraju početkom maja, a dodatna otvaranja su najavljena za sredinu maja mjeseca. 

Ohrabrujuće je takođe da se razmatra otvaranje škola i vrtića početkom i sredinom maja mjeseca, a posebno važno da postoji mogućnost otvaranja granice za turiste iz SR Njemačke, kako bi se ublažio ekonomski šok koji trenutno vlada u svim sektorima austrijske privrede, posebno u turističkom. 

Iako situacija za sada izgleda jako pozitivno, gdje u Austriji ima ispod 100  novih oboljenih u posljednjih par dana, Vlada Republike Austrije kao i Krizni Štab apeluju da se građani i dalje pridržavaju mjera te je značajno i veliki izazov da se zadrži stopa novozaraženih na dosadašnjem nivou, kada se danima bilježi više oporavljenih nego novooboljelih. 

FRONTAL: Da li imate podatak koliko je trenutno građana Republike Srpske u Austriji kojima je istekla viza, ostali su bez posla i bez mogućnosti da se izdržavaju? 

FILIPOVIĆ: Zbog mjera u vezi sa pandemijom COVID19, Službe za doseljenike u svakoj pokrajini Republike Austrije, kao nadležni organ, ne rade direktno sa strankama te nije moguće lično predavati dokumente. Svi građani se mogu službama obratiti elektronskim putem (e-mail) ili pismom. Na taj način dobijaju obaveštenje o stanju svojih predmeta i upozorenje da po potrebi dostave dodatne informacije ili dokumente. Svaki podnosilac zahtjeva je primoran – kao i prije izbijanja COVID19 – da se pridržava svih rokova i da ispuni sve preduslove koji su zakonski propisani za sticanje boravišne dozvole u Austriji. 

Za sve građane Republike Srpske i BiH kojima su potrebne informacije u vezi statusa te produžavanja boravišnih dokumenata u Republici Austriji mogu iste pronaći na: https://bit.ly/3aFy1xS

FRONTAL: Šta je sa građanima Srpske koji su se zadesili u Austriji u vrijeme izbijanja vanrednog stanja i šta je sa brojnim građanima koji u Austriji rade bez vize?

FILIPOVIĆ: Predstavništvo Republike Srpske u Austriji je od početka marta i samog izbijanja epidemije te uvođenja restriktivnih mjera u Austriji na raspolaganju i stalnom kontaktu sa građanima iz Republike Srpske koji se obraćaju telefonskim putem ili putem elektronske pošte sa zahtjevima za informacije i pomoći. Evidentirano je preko 150 građana koji su tražili pomoć te je uz instrukcije iz Kriznog Štaba Republike Srpske te uz koordinaciju Ambasade BiH u Austriji, postupano u okviru podrške pri organizaciji prevoza u Republiku Srpsku.  

U aprilu mjesecu je organizovan konvoj autobusa i privatnih vozila za građane Republike Srpske i BiH iz najugroženijih područja, kao što su Tirol i Forarlberg, međutim u ograničenim brojevima i uz striktne instrukcije Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Austrije i Kriznog Štaba Republike Srpske i Ministarstva spoljnih poslova BiH. 

Osobe koje borave na osnovu turističke vize i bez boravišne dozvole u Republici Austriji imaju isti tretman kao turisti i nemaju mogućnosti kretanja van Republike Austrije, osim u pravcu BiH gdje je u ovom trenutku obavezan boravak u karantinu od 14 dana nakon prelaska granice.

FRONTAL: Epidemija korona virusa ima ogroman uticaj na tržište rada, mnogi ljudi ostaju bez posla. Koliko će to uticati na naše ljudi koji rade u Austriji? Možemo li očekivati veći broj povrataka u Republiku Srpsku?

FILIPOVIĆ: U ekonomskom smislu, Republiku Austriju, kao i sve države u Evropi i svijetu, izbijanje pandemije je pogodilo u teškom obimu, te zbog zatvaranja prodavnica i zaustavljanja trgovine, prijevremenog završetka turističke sezone ili pada proizvodnje veliki broj građana u Austriji je ili ostao bez posla ili su poslani na skraćeno radno vrijeme. Samo u martu 2020. godine u Austriji je registrovano preko 560.000 nezaposlenih, što je rast od oko 52% u odnosu na prošlu godinu, te je taj podatak dokaz ekonomskog šoka koji je pogodio Austriju. Shodno tome, stopa nezaposlenosti naglo je porasla za 4,8% na zabrinjavajućih 12,2% u martu 2020. godine.

Činjenica je da je pandemija pogodila i najrazvijenije države u svijetu, a mjere se tek ublažavaju i ne vidi se tačan period kada će se situacija, posebno ekonomski stabilizovati, te su stoga kretanja u okviru radne snage i eventualnog povratka građana u Republiku  Srpsku još nepredvidiva. 

FRONTAL: Šta biste poručili našim građanima u Austriji, ali i u Republici Srpskoj?

FILIPOVIĆ: Uzimajući u obzir da je ozbiljnost situacije u Austriji, a i u Republici Srpskoj, vrlo rano prepoznata te su uvedene brojne restriktivne mjere kako bi se spriječilo širenje virusa korona, rezultati i sljedeća faza gdje se predviđa značajno ublažavanje mjera i fokusiranje na ekonomiju su vrlo ohrabrujući. Predstavništvo Republike Srpske u Austriji je već u fazi pripreme mjera podrške pri izvoznim aktivnostima za privrednike iz Republike Srpske te ovim putem pozivamo sve privredne subjekte iz Republike Srpske da nam se obrate kako bi što efikasnije i efektivnije počeli sa ublažavanjem ekonomskih posljedica ove pandemije. 

Iako je u Austriji započela, a u Republici Srpskoj se očekuje da će početkom maja započeti faza normalizacije i ublažavanje mjera, apelujemo na sve građane da nastave da prate instrukcije nadležnih institucija, te da svi zajedno ne dozvolimo da zbog nepromišljenog ponašanja narušimo sve pozitivno što se do sada postiglo u borbi protiv širenja zaraze, te pozivamo sve da se i dalje drže ograničenja kretanja i okupljanja. 

Autor: Danka Savić