Nauka
Novootkrivena planeta i njena zvijezda dobile imena srpskih rijeka
Srbija je u okviru konkursa Međunarodne astronomske unije kumovala zvijezdi i planeti, udaljenim 1.304 svjetlosne godine od Zemlje. Tako će se od sada zvijezda WASP-60 i planeta WASP-60b zvati Morava i Vlasina.
Povodom jubileja koji ove godine obilježava Međunarodna astronomska unija, 100 godina od svog osnivanja, sve zemlje članice MAU imale su jedinstvenu priliku da kumuju imenu jednoj od novootkrivenih planeta izvan Sunčevog sistema.
Imenovanje egzoplanete i njene matične zvijezde vršilo se u okviru konkursa „Imenuj egzosvjetove“ (NameExoWorld) koji je bio sproveden tokom 2019. godine. Srbija je dobila zadatak da predloži i izglasa novo ime za zvijezdu WASP-60 i njenu planetu WASP-60b.
Pobjednička imena ovog konkursa objavljena su na globalnom događaju koji je održan u Parizu, gdje je zvanično proglašeno da je novo ime zvijezde WASP-60 Morava, dok je novo ime njene planete WASP-60b Vlasina.
Planetarni sistem WASP-60 je otkriven 2012. godine i nalazi se u pravcu sazvježđa „Pegaz“, a udaljen je 1.304 svjetlosne godine od Zemlje. Zvijezda Morava je žuta zvijezda nalik Suncu, dok je njen pratilac Vlasina gasovita planeta nalik Jupiteru, ali sa upola manjom masom.
Za razliku od Jupitera, Vlasina se okreće oko svoje matične zvijezde na oko 100 puta manjem rastojanju, te dok Jupiteru treba skoro 12 godina da obiđe jedan krug oko Sunca, Vlasina napravi krug oko Morave za nešto više od četiri zemaljska dana.
Nacionalna komisija za imenovanje egzoplaneta je konkurs za imenovanje planetarnog sistema WASP-60 otvorila u maju 2019. godine. Konkurs je bio otvoren za sve škole, astronomska udruženja i stručne institucije širom Srbije, koji su do 1. juna ove godine imali priliku da dostave svoje prijedloge za ime zvijezde i planete, shodno pravilima propisanim od strane MAU.
Sve pristigle prijedloge komisija je provjerila te su oni koji su bili u skladu sa propisanim pravilima ušli u glasanje koje se u Srbiji vršilo u Noći istraživača održanoj 27. septembra 2019. godine.
Imena koja su dobila najviše glasova bila su Vlasina i Morava, a predložilo ih je Astronomsko društvo Novi Sad. Ova imena inspirisana su jednim od najvećih riječnih sistema u Srbiji, Velikom Moravom, koja nastaje spajanjem Zapadne i Južne Morave, i Vlasinom, kao jednom od najvećih pritoka Južne Morave, a koja cijelom svojom dužinom protiče kroz Srbiju.
Izvor: RTS
