Iz Vlade Srbije je najavljeno da će ministar za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Zoran Đorđević danas u 10.00 časova predvoditi državnu ceremoniju povodom obilježavanja 105 godina od Cerske bitke u okviru spomen-kompleksa "Cerska bitka", u mjestu Tekeriš kod Loznice. 

Ceremonijom je predviđeno polaganje vijenaca i odavanje počasti, prigodan umjetnički program i protokolarna obraćanja. 

Srpska vojska je preko Drine odbacila nadmoćniju austrougarsku vojsku, koja je u avgustu 1914. godine doživjela prvi veliki poraz u Prvom svjetskom ratu. 

Cerska bitka se odigrala sredinom avgusta 1914. godine, a za uspješno komandovanje i pobjedu nad austrougarskom vojskom general Stepa Stepanović unaprijeđen je u vojvodu. 

Cerska bitka je prva u srpskoj istoriji u kojoj je prekršen lanac komandovanja, pošto je vojvoda Radomir Putnik čekao ishod austrougarskih operacija, a general Stepa Stepanović je shvatio značaj planine Cer i obrazovao Cersku udarnu grupu sa kojom je samoinicijativno zauzeo kote Trojan i Kosanin grad. 

Tih dana se borilo 180.000 srpskih vojnika, a poginulo je između 3.000 i 5.000. Austrougarska vojska je pretrpjela duplo veće gubitke. 

Novinari su izvještavali o tome diveći se srpskim vojnicima, za koje su pisali kako dobro znaju da brane svoju zemlju. 

Austrijski novinar tada je napisao da je austrougarska armija "potučena i da se nalazi u bezobzirnom, divljem i paničnom bjekstvu". 

"Jedna potučena vojska... ne, jedna razbijena rulja jurila je u bezumnom strahu prema granici. Sjajni su momci ovi Srbi. Oni znaju da brane zemlju", pisao je tada austrijski novinar. 

Na mjestu gdje su se između 15. i 19. avgusta 1914. godine vodile borbe koje su odlučile ishod Cerske bitke podignut je spomenik, koji je otkriven na Vidovdan 1928. godine.

7 zanimljivih detalja Cerske bitke:

O ovoj se bici zaista mnogo zna, a posebno je popularan film Žike Mitrovića iz 1964. godine, "Marš na Drinu", koji se bavi upravo ovim okršajem. Pred vama je, međutim, sedam manje poznatih detalja o njoj koji pomažu da se sklopi šira slika.

1. Austrougarska monarhija je odredila za glavnokomandujućeg svojih snaga na srpskom ratištu Oskara Poćoreka, čovjeka rođenog u porodici germanizovanih Slovenaca, čovjeka bolesnog srbofoba koji je sve vrijeme Beč pritiskao na objavu rata Kraljevini Srbiji kako bi sa sebe skinuo odgovornost za atentat u Sarajevu, koji je došao kao posljedica njegovih loših bezbjednosnih procjena i nedovoljnih mijera koje je preduzeo, te čovjeka koji je u tom trenutku bio predsjednik zemaljske vlade Bosne-Hercegovine.

Detalj koji je zanimljiv — pored toga što je Poćorek vjerovao da će ostvariti brzu i laku pobjedu nad Srpskom vojskom, pored toga što je sve vrijeme sjedio u Sarajevu bez da je provirio na front, i pored toga što je tokom rata u svoj dnevnik zapisivao besmislice (kao ono kada se slučajno posjekao dok je sjedio za stolom i to nazvao svojom ranom) — je to kako je nazivao Srbe.

Za nas je govorio da smo "uzgajivači svinja". Mora biti užasno kada ti uzgajivači svinja ispraše tur.

2. Nakon dva balkanska rata iz kojih je Srbija izašla kao pobjednik, naš je narod bio iscrpljen i posljednje što je htio je novi sukob, posebno ne sa ogromnom imperijom koja se naslanjala na naše zemljište kao div na patuljka. Pored toga, nedostajale su nam puške i municija, sve ono što su habzburški soldati imali u izobilju.

Ali, kada je rat došao, pokazali smo se savršeno orni za odbranu otadžbine. Malo je poznat detalj da su mobilizovani muškarci na zborna mjesta dolazili sa roguljama i sjekirama, sa bilo čim što su imali, samo da bi se odbranili od Dunavske monarhije.

3. Ona čuvena scena iz filma "Ko to tamo peva", kada stari ratnik priča o tome kako su Nijemci bježali preko Save, nije nikakva legenda i šala.

Ne samo da su bježali, ogroman broj austrougarskih vojnika se doslovno udavio u Drini i Savi, bježeći od Srpske vojske koja ih je gonila tokom posljednje faze Cerske bitke. Tolika je panika vladala u njihovim redovima da jedan naš izvještaj kaže: "Neprijatelj se povlači u najvećem neredu".

4. Austrougari su, nakon zauzeća Šapca na samom početku rata, dobro utvrdili taj grad. Tokom posljednje faze Cerske bitke, Srpska vojska 21. avgusta uspijeva da stigne na zapadne obode grada, i tokom tog i narednog dana se tu vode žestoke borbe.

23. avgusta Srpska vojska opkoljava grad i dotjeruje tešku artiljeriju sa namjerom da istjera dušmane napolje. Sutradan je naša vojska bila u čudu: neprijatelj je pobjegao prethodne večeri i grad je bio prazan. Srbi su se u svoj Šabac ušetali kao što bi se danas ušetali u "Ušće". Time je bila okončana prva austrougarska ofanziva.

5. Mi danas ne znamo, niti uzimamo u obzir, kolike su psihološke posljedice ove bitke bile. Ako je Prva bitka na Marni, vođena par nedjelja kasnije, tokom koje su Nijemci jednim pogrešnim korakom izgubili rat (jer nisu zauzeli Pariz i nisu izbacili Francusku iz rata koji se pretvorio u rovovski), onda je Cerska bitka druga po važnosti.

Zbog čega? Ne zato što je Kraljevina Srbija stekla simpatije cijelog slobodarskog svijeta koji se nakon toga slio u našu zemlju da nam pomogne, nudeći političku, vojnu, finansijsku i humanitarnu pomoć, već zato što je čitav svijet shvatio da je moguće poraziti Centralne sile i da nema čega da se plašimo.

Cerska bitka je bila jedan od bitnijih psiholoških faktora da se, recimo, Italijani kasnije opredijele za rat na strani saveznika (ključno je naravno bilo savezničko obećanje Dalmacije), pošto su uticajne kulturne grupe u toj zemlji baš nas navodile kao slavne primjere.

Veliki Gabrijele D'Anuncio je tako napisao "Odu narodu srpskom" 1915. godine koja počinje sljedećim rečima: "Kakav to krik neprestani njedra planinska para? Kakav to vapaj zaumni potresa guste šume, dah ledenim rijekama guši, nemir u izvorima stvara? O Srbijo Stefanova, o kraljevstvo Lazarovo!".

6. Francuski novinar Henri Barbi napisao je već 19. avgusta 1914. godine sljedeće redove u tamošnjoj štampi:

"Istorija Austrougarske je isprepletana impozantnim porazima, a vladavina Franje Josifa je bila plodna u vojnim katastrofama. Ali do danas, stari monarh je mogao da govori da su ga pobijedile samo Velike sile, Francuska 1850. i Pruska 1866. godine. Danas je Srbija, sa desetinom teritorije Austrije, sa desetinom njenog stanovništva, nanijela prvi i odjekujući poraz."

7. Cersku bitku je pratila Sremska ofanziva koja je počela 6. septembra kada su naša Prva armija pod komandom Petra Bojovića i dijelovi Druge armije pod komandom Stepe Stepanovića, prešli Savu i rat doveli na tlo neprijatelja.

Zauzeli smo Pančevo i Zemun, ali ova jednonedjeljna akcija generalno nije bila uspješna i naša se vojska, zbog pritiska austrougarskog na Drini a po odluci vojvode Putnika, povukla nazad na tlo Kraljevine Srbije. Ipak, ovo je pokazalo da smo kadri da vodimo i napadački rat.

Izvor: srna/telegraf.rs