Neki veliki gradovi teško su stradali. Drezden je bio uništen. Stanovništvo Kelna palo je sa 750 hiljada stanovnika na 32 hiljade. Stambeni fond smanjen je oko 20 odsto. U odnosu na prijeratni period proizvodnja hrane je prepolovljena, dok je industrija smanjena za trećinu.

Hitler je tokom rata uveo ograničenja potrošnje hrane za civilno stanovništvo koje je nastavljeno i nakon rata. Kontrola cijena dovela je do velikih nestašica i razvoja crnog tržišta. Njemačka valuta bila je potpuno obezvrijeđena pa su se ljudi prebacili na robnu razmjenu.

Zemlja je bila podijeljena na četiri okupacijske zone - američku, britansku, francusku i sovjetsku. Nakon toga dolazi do podjele na dva dijela. Američka, britanska i francuska zona postaju Zapadna Njemačka koja je transformisana u demokratiju, Istočni dio postaje socijalistička država, iza tzv. Željezne zavjese i pod uticajem SSSR-a.

Zapadna Njemačka sljedećih decenija doživjela je velike promjene. U periodu od početka 50-ih do 70-ih godina njihova ekonomija imala je prosječne stope rasta oko 7 odsto godišnje, otprilike kao Kina sada, i postali su jedna od najsnažnijih privreda.

Iako se taj uspjeh u široj javnosti često pripisuje Maršalovom planu, odnosno američkoj finansijskoj pomoći za obnovu Evrope, čini se da nije to, ili samo to, bio presudan faktor za uspjeh Njemačke, s obzirom na to da je američka pomoć iznosila samo 5 odsto nacionalnog dohotka te zemlje. Takođe, pomoć su dobile i ostale evropske zemlje pa svejedno nisu mogle da prate Njemačku.

Njemačka se našla na prekretnici. Nakon dugog perioda kontrole cijena i državne kontrolisane ekonomije, Njemačka je morala da odluči u kojem smjeru želi da ide - i odlučili su se za "Soziale Marktwirtschaft", odnosno socijalnu tržišnu privredu.

Predvodnik te škole ekonomske misli bio je njemački makroekonomista Valter Euken sa Univerziteta u Frajburgu. On i njegovi sljedbenici zalagali su se za tržišnu ekonomiju s određenim uticajem države kroz progresivno oporezivanje, smatrali su da centralna banka treba da bude nezavisna i svojom politikom održava stabilnost cijena. Imali su otklon od nacističkog režima, a njihove ideje u praksu pretvorio je jedan od njih -  Ludvig Erhard.

Zemlja je tada još uvijek bila pod okupacijom, a saveznici su u novim strukturama htjeli osobe koje nisu bile povezane s nacistima. Erhard je zbog svoje čiste prošlosti i otklona od nacista nakon rata prvo postao ministar finansija Bavarske, a kasnije i direktor Ekonomskog vijeća. To tijelo bilo je privremeni organ vlasti u zemlji koju su još uvijek kontrolisale savezničke snage. Erhard je kao direktor Ekonomskog vijeća bio savjetnik Lucijusa D. Kleya, vojnog upravnika zapadnih dijelova Njemačke.

Ali Erhard je s te pozicije mogao da utiče na procese i odlučio je krenuti u reforme koje su donijele ekonomski uspjeh.

Prvo je 1948. godine uvedena nova valuta koja je zamijenila onu iz nacističkog perioda. Uslijedilo je ukidanje kontrola cijena koje su trajale još od Hitlerovog doba.

Ukidanje je naišlo na kritike sa svih strana, uključujući i savezničku upravu jer su smatrali da će taj potez pogoršati situaciju s obzirom na nestašice i da će cijene otići u nebo - ali dogodilo se suprotno. Ubrzo su police u trgovinama ponovo bile popunjene, valuta je imala vrijednost, ljudi su dobili motivaciju za rad te se situacija drastično popravila.

Istočni dio zemlje još uvijek zaostaje

Preporodu Njemačke u određenoj mjeri doprinijela je i američka pomoć. Maršalov plan, odnosno Program za oporavak Evrope koji je kreirao američki državni sekretar Džordž Maršal, iznosio je 13 milijardi dolara (oko 135 milijardi prema današnjim cijenama) a dio toga, oko 2 milijarde dobila je Njemačka. I danas traju rasprave o tome koliko je ta pomoć uticala na budući uspjeh Njemačke, s obzirom na to da je činila samo 5 odsto nacionalnog dohotka u tom razdoblju,

Ali Njemačka je u samo jednoj deceniji, do 1958. godine učetverostručila industrijsku proizvodnju. Imala je vrlo snažne stope BDP-a sve do 70-ih godina, postala je vodeća ekonomska sila. Početkom 80-ih postigli su punu zaposlenost.

Dok je Zapadna Njemačka doživljavala procvat, istočni dio koji je ostao iza Željezne zavjese sve je više zaostajao. Nakon pada komunizma u istočnoj Evropi i ponovnog ujedinjenja Njemačke, istočni dio bio je tek na 30 odsto BDP-a zapadnog dijela zemlje.

I danas, gotovo tri decenije kasnije, bivši istočni dio Njemačke još uvijek zaostaje za zapadnim dijelom države.

Izvor: atvbl