U dalekim Stjenovitim planinama Kanade, u planinskom masivu Kananaskis koji broji nekoliko planina čije je nazive teško zapamtiti, postoji jedna čije je ime nama, građanima Srbije, veoma poznato. Putnik. Ni manje, ni više, nazvana je po našem vojvodi, Radomiru Putniku.

Kosovsko poreklo Radomira Putnika

Radomir Putnik se rodio u Kragujevcu 1847. godine, ali njegovi preci su poticali sa Kosova. Naime, njegov deda Arsenije, doselio je sa Kosova u Belu Crkvu. Arsenije je tada imao oko sedam godina, a kada su ga upitali kako se zove, odgovorio je da je on putnik u nepoznatom pravcu. Tako je nastalo prezime slavnog vojvode.

Planina Putnik

Kanađani su je tako nazvali još 1918. godine, nakon strašnog rata koji je tutnjao svijetom četiri godine i u kome smo bili saveznici. Znajući da cijene požrtvovanost načelnika Vrhovne komande srpske vojske koji je u Cerskoj bici sa svojom vojskom nanio prvi poraz Centralnim silama u Prvom svjetskom ratu, posvetili su im delić svoje zemlje.

Rijetko poštenje

Nakon Kumanovske bitke (23. i 24. oktobra 1912.) u Prvom balkanskom ratu, kojom se velikim slovima upisao na stranice istorije ove zemlje pobijedivši tursku Vardarsku armiju, general Putnik postao je prvi srpski vojvoda. Međutim, po želji vojvode Putnika, njegova plata ostaje ista kao i plata potporučnika, tri dinara dnevno.

Vojvoda je znao da pobjeđuje nadmoćnog neprijatelja, ali i kada je gubio, gubio je tako da očuva čast Srbije. Tako je nakon trojne invazije Centralnih sila na Srbiju, krajem 1915. godine, umjesto ponižavajućeg separatnog mira, naredio povlačenje srpske vojske ka Kosovu i Metohiji i Albanskom primorju preko Albanskih planina. Ovaj događaj je poznat kao “Albanska golgota” zbog strašnih gubitaka koje je pretrpjela srpska vojska. Pretpostavlja se da je od početka povlačenja život izgubilo oko 72.000 ljudi.

Sto godina nakon završetka Prvog svjetskog rata, Ravnogorski pokret iz Kalgarija, najvećeg grada kanadske pokrajne Alberte (kojoj pripada planina Putnik) i grupa ljudi iz Edmontona, ovjekovečili su planinu Putnik otkrivanjem i osvećenjem spomen-ploče na kojoj su na engleskom jeziku uklesane riječi:

„Planina Putnik nazvana je u znak večnog sećanja na muškarce i žene iz savezničkih oružanih snaga u Srbiji i njihovog vođe, vojvode Radomira Putnika (1847–1917). Srbija je izgubila četvrtinu svog stanovništva, kako pripadnika vojske, tako i civila za vreme Prvog svetskog rata (1914–1918). Ova žrtva bila je deo kanadskih i savezničkih borbi u Evropi protiv tri carevine u cilju zaštite ljudskih prava i slobode čovečanstva”.

Spomen-ploča sa posvetom u podnožju planine Putnik u Kanadi

Planinski masiv Kananaskis je izuzetno popularna turistička atrakcija Kanade. Samim tim, kanadski Srbi su veoma ponosni što se na ovom dijelu Zemljine kugle nalazi nešto “njihovo”. Pa iako možda nikada nećemo vidjeti planinu Putnik, ponosni smo i mi u Srbiji, hiljadama milja daleko od nje.

Izvor: Serbia.com