Le Pen zna da da bi ušla u ozbiljnu trku za glasove i političku moć na predsjedničkim i parlamentarnim izborima sljedeće godine, mora se obratiti i umjerenijim glasačima srednje klase. Nakon decembarskih regionalnih izbora, partija je promovisala novi slogan: „La France apaisée” ili “Smirena Francuska”, kako bi se distancirala od kontroverzne i borbene prošlosti, i prezentovala uglađenu i sliku dostojnu povjerenja. Od tog trenutka, nekoliko veterana i zvaničnika partije Nacionalnog fronta su uzeli u razmatranje opciju političkog približavanja desnom centru, odnosno uzimanje elemenata Sarkozijeve Republikanske političke i partijske ideologije. “Nikada nismo pravili saveze i ne vjerujemo u političko prekrajanje”, izjavio je Nikolas Bej, izborni strateg Nacionalnog fronta u prošlomjesečnom intervjuu za Politiko, nastavljajući: “ali tačno je da pružamo ruku.” Ako taktika proradi, partija i sama Le Penova će imati šansu za pobjedu na predsjedničkim i parlamentarnim izborima. 

Mainstream partije su na rast popularnosti Nacionalnog fronta (tri puta veća nego što je bila prije pet godina) odgovorile sa mješavinom negiranja i prilagođavanja. U svojih pet decenija postojanja (od 1972.), partija je konstantno zanemarivana kao marginalan i(li) nebitan fenomen, nesretan i jalov. Tokom svog predsjednikovanja na poziciji u Socijalističkoj partiji i Francuskoj, Fransoa Miteran je čak pozdravio rast Nacionalnog fronta, nadajući se da će to podijeliti desnicu i omogućiti ljevici da ostane na vlasti. 

Ali sada Nacionalni front ne izgleda lako ukrotiv. Pod vođstvom trenutnog predsjednika Fransoa Olanda, popularnost Socijalističke partije je splasnula, primarno zbog ekonomske stagnacije zemlje. Javnost se okrenula desnici. Čak je i Oland, koji je prvobitno izabran zahvaljujući progresivnoj političkoj platformi kojom je obećano suprotstavljanje briselskoj i berlinskoj politici koja se ogledala u mjerama štednje, na kraju prihvatio liberalizaciju tržišta i kresanje budžetskih troškova, kao posljednji pokušaj da oživi ekonomiju. Njegova vlada je takođe razmišljala da usvoji antiterorističke mjere koje je originalno predložio Nacionalni front nakon serija terorističkih napada koje su pogodile Francusku u januaru, a zatim i u novembru 2015. Mjere uključuju i veoma kontroverzan plan revizije ustava, uvodeći odredbu koja bi omogućila denacionalizaciju dvojnog državljanstva pojedincima osuđenim za zločine povezane sa terorizmom.  

Izborna strategija je jasna: u pripremi za izbore koji će se održati sljedeće godine, Olandova taktika je da počne okretati udesno, kako bi pritisnuo Sarkozijeve Republikance između Nacionalnog fronta i Socijalista i na taj način "zaigrati u plejofu" sa Le Penovom. Ovo će zahtjevati da u prvom krugu izbora za predsjednika Francuske završi u najgorem slučaju na drugom mjestu (što je po trenutnom stanju daleko od sigurnog), a većina istraživanja pokazuje da bi u drugom krugu imao realne izglede za pobjedu.

Kada bi ova strategija uspjela, označila bi fundamentalnu transformaciju u francuskom političkom životu. Tradicionalno, dvije stranke političkog spektra su bile pod uticajem tržišno - prijateljskog, ali društveno konzervativnog desnog centra i ekonomskog intervencionizma i društvenog liberalizma lijevog centra. Ovaj put, politika će zavisiti od nacionalnih i protekcionističkih snaga koje se bore protiv partija centra, koje se opet zalažu za slobodno tržište i liberalno društvo.

Drugim riječima, to bi učinilo da tradicionalni pojmovi ljevice i desnice postaju besmisleni.  Možemo da vidimo da se ovo već dešava sa Le Pen. Iako se smatra krajnjom desnicom, prisvojila je anti-globalnu i anti-neoliberalnu platformu koja se više povezuje sa tradicionalnom ljevicom. Prvi maj, praznik koji se odnosi na lijevo krilo, na radničku klasu, pretvorila je u dan za održavanje velikog broja skupova Nacionalnog fronta. Na ovaj način, bila je u stanju da privuče široki krug birača iz redova radničke klase, koji su tradicionalno glasali za komunističke ili socijalističke partije, bez odricanja od uporišta te stranke u ublastima u kojima je tradicionalno dominirala ekstremna desnica. 

Do sada, ni Le Pen ni Oland ne izgledaju zainteresovano da se identifikuju u određenom političkom spektru.  Le Pen insistira na tome da njena stranka “nije niti desno niti lijevo” i umjesto toga štiti interese Francuske od kosmopolitske elite u Briselu.  Slično tome, veoma bitan aspekt Olandove izborne strategije jeste ograđivanje od okršaja zbog partizanskih neslaganja i da zauzme stav kao jedan “odgovorni” kandidat institucionalnog kontinuiteta. 

Zapravo, politički spektar se manje ljulja između ljevice i desnice, a više između populizma i tehnokratije. Populizam kod Le Pen je takav da obećava da neće imati probleme sa tradiconalnim političkim krugovima, a tehnokratska platforma Olanda obećava da će stručnost i kompetentnost spasiti Francusku. 

Ovakav obrazac nije ograničen samo na Francusku. U Italiji, premijer Mateo Renci, koji se ne izjašnjava niti kao desničar niti kao ljevičar, uspio je da konsoliduje vlast vidljivim pomjeranjem svoje partije lijevog centra ka centru  i prikazivanjem sebe kao neideološkog i pragmatičnog reformatora. S druge strane, članovi opozicije su se borili da predstave  sebe kao protivnike sistema. U Grčkoj, stranka Aleksisa Ciprasa Siriza, bivša krajnja ljevića i stranka koje je bila protiv mjera štednje, bila je primorana da prihvati mjere štednje koje su joj nametnuli Brisel i Berlin. Rezultat svega toga jeste porast stranaka koje su protiv imigranata i EU platforme, poput neo-nacističke Zlatne zore. 

Konflikt između populizma i tehnokratije je najočigledniji u državama poput Njemačke u kojima vladaju velike koalicije. Pragmatična kancelarka Angela Merkel upravlja onim što predstavlja spajanje dvije stranke u jednu centralnu političku snagu.  Opozicija se sastoji od vanrednih populističkih sila poput stranke Alternativa za Njemačku, koja se zalaže za izlazak iz evrozone i za deničarski anti-imigrantski pokret Pegida. U Španiji ni jedna stranka nije osvojila većinu na nedavnim izborima koji su se odigrali u decembru.  Iako je politika trenutno u zastoju, izbori mogu na kraju do dovedu do stvaranja koalicije između dvije glavne partije, desnog centra (Narodna partija) i lijevog centra (Socijalistička partija).  Do sada, oni su tražili da legitimišu koaliciju opisujući je u pogledu nadležnosti, kontinuiteta i razuma. Ovo ostavlja Podemosu, još uvijek mladoj stranci koja djeluje preko interneta i koju vodi harizmatični politikolog Pablo Inglesias, slobodu  da se suprotstavi koaliciji sa svojom populističkom, anti-sistemskom porukom.

U kasnom 18. vijeku, Francuska je za Evropu bila politički avangardna. Danas mogu  biti u prvom planu neke druge vrste promjene, one koje smanjuju političku konkurenciju između ljevice i desnice, ali povećaju borbu između populizma i tehnokratije. Ovo predstavlja ozbiljno osiromašenje demokratije, budući da su lijevo i desno markeri za zamostalan politički sukob, a populizam i tehnokratija predstavljaju samo različite političke stilove koji se na kraju spajaju u borbi protiv liberalne demokratije. Najbolji protivotrov za prijetnje od porasta populizma u Evropi nije više tehnokratije nego više politika.

Preveli i prilagodili: Stefan Blagić i Ivana Perišić