Šefovi država i vlada Grčke, Rumunije, Bugarske, Makedonije, Srbije, Hrvatske, Slovenije, Mađarske, Austrije i Njemačke okupiće se u nedjelju popodne u sjedištu EU na vanrednom sastanku koji je sazvao predsjednik Evropske komisije Žan-Klod Јunker.

Cilj sastanka, kako je Јunker naveo u saopštenju uoči samita, je da se uspostavi bolja saradnja i koordinacija između državama kroz koje svaki dan prolaze izbjeglice sa Bliskog Istoka i iz Afrike na putu ka Njemačkoj i sjeveru Evrope.

Dosad je takva kooperacija i koordinacija gotovo potpuno izostala, a politički lideri zemalja suočenih sa ovim problemom su proteklih nedjelja i mjeseci uglavnom razmjenjivali kritike i optužbe, pokušavajući da okrive komšije za potresne slike iscrpljenih, gladnih i promrzlih ljudi unutar svojih granica.

Hrvatska je tako optužila Srbiju da namjerno usmjerava sve migrante ka njoj, Slovenija tvrdi da Hrvatska ignoriše pozive na saradnju, a Mađarski premijer Viktor Orban tvrdi da su migranti došli da pokore i islamizuju hrišćansku Evropu i da ih treba poslati u Tursku.

Oštre riječi praćene su nedosljednim, protivrječnim i iznuđenim mjerama: Hrvatska i Slovenija čas otvaraju, čas zatvaraju granice, Slovenija je angažovala vojsku, Mađarska se ogradila žilet-žicom, a iz Austrije se čuju ideje da bi duž spoljnih granica EU trebalo podići bedeme.

Јedina osoba sa dovoljnim autoritetom da natjera razjedinjene lidere jugoistočne i srednje Evrope da na zajednički izazov odgovore usklađenom politikom je, po opštoj ocjeni, Angela Merkel, koja je prema nekim izvještajima i inicirala sazivanje samita.

"Ako Njemačka kaže dosta i zatvori granice, svi će učiniti isto", upozorila je ranije ove nedjelje šefica hrvatske diplomatije Vesna Pusić.

Za sada nema nikakvih naznaka da li će Merkel, koja je nedavno na političkom skupu u Madridu pohvalila Srbiju za primjeran odnos prema izbjeglicama, u nedjelju doći u Brisel sa konkretnim planom za zajedničko rješavanje krize.

Za sada je izvjesno da se ona nalazi pod sve jačim pritiskom ne samo kod kuće, nego i unutar EU, gdje je optužuju za pretjeranu velikodušnost prema migrantima i traže zatvaranje granica.

Ovo je došlo do izražaja i prilikom sastanka lidera Evropske narodne stranke, najjače političke frakcije u Evropskom parlamentu, koja okuplja stranke desnog centra, u koje spada i partija koju predvodi Merkel.

Nekoliko lidera, uključujući Orbana, ali i njegove kolege iz takozvane Višegradske grupe (u kojoj su još i Češka, Slovačka i Poljska), tražili su da se migrantskoj krizi priđe kao prvenstveno bezbjednosnom problemu, kroz jačanje graničnih kontrola i stroge mjere prema azilantima.

Za takvu politiku u Madridu se založio i predsjednik Evropskog savjeta i bivši poljski premijer Donald Tusk, koji je rekao da evropske zemlje "ne mogu više da se pretvaraju da je veliki talas migranata nešto poželjno i da treba nastaviti sa politikom otvorenih granica", čime je indirektno kritikovao njemačku kancelarku.

Posmatrači u Briselu primjećuju da je Јunker sazivanjem vanrednog nedeljnog samita gurnuo Tuska u stranu, jer je uobičajeno da samite saziva predsjednik Savjeta, a ne Komisije, što pojačava spekulacije o razdoru u samom vrhu EU.

Ukoliko Merkel uspije da na briselskom mini-samitu u nedjelju nametne svoju viziju zajedničkog regionalnog pristupa krizi, to će biti ključni korak i zajedničkoj evropskoj politici, ali važi i obrnuto: neuspjeh će najaviti nove svađe i podjele, ne samo na Zapadnom Balkanu, već u srcu Evrope.

Izvor: RTRS