Čak je i Financial Times donio u broju od 13.jula izjavu da se rješenje provodi prema uslovima koji su dogovoreni u Briselu, a koji rizikuju da se odnos s Grčkom pretvori u odnos kolonijalnog vladara i njegovog vazala. 

I prije se jezik imperijalizma koristio u međunarodnim političkim i ekonomskim odnosima. Godine 1876. Egipat je bio na ivici bankrota, pa je Hedive Ismail Paša pristao da se stvori međunarodna komisija koju su činili Evropljani, a koja je nadzirala egipatski budžet i određene izvore javnih prihoda. Ovakav nadzor nije prekinut sve do 1940!

U slučaju Grčke, poređenje s devetnaestovjekovnim Egiptom je metaforična, jer evrozona ne bi smjela tretirati Grčku kao polukolonijalni teritoriju, pošto je Grčka članica evrozone i samim tim ona je jednaka Francuskoj i Njemačkoj. Ali, kao što se vidi iz svakodnevne realpolitike, to nije tako.

Naime, postoje važne, iako ponekad skrivene, linije kontinuiteta između institucija i praksi (zapadno)evropskog imperijalizma i sistema globalnog upravljanja koja nije prestala ni nakon ulaska u 21. vijek. Ta veza se možda više ne tiče teritorijalnog grabeža, ali je i te kako prisutna u međunarodnom finansijskom nadzoru i upravljanju. Prvi put kada je međunarodna organizacija nadgledala program štednje kako bi se time zadobilo povjerenje kod stranih kreditora, istorija se ponovila poput finansijske kontrole u Egiptu. 

Primjera ima još. U proljeće 1921. Društvo naroda je pokušavalo iznaći svoju ekonomsku ulogu kad je pozvano da spasi austrijsku državu od hiperinflacije i finansijske nestabilnosti. Liga je odmah počela djelovati na ambicioznoj međunarodnoj shemi finansijske obnove. Ništa takvo se nije pokušalo u srcu Evrope, a jedini pravi presedan je bio u kolonijama. Međutim, dogodilo se to 1890-ih i na evropskoj periferiji upravo u Grčkoj, koja od svoje nezavisnosti nakon osmanske vlasti jednostavno ne uspijeva održati dugoročnu finansijsku stabilnost. 

Glavni problem Lige naroda je bilo kako osigurati da se nova posthabsburška država može smatrati ozbiljnom da izvrši bolne reforme koje su bile potrebne za stabilizovanje šilinga. One su uključivale zaustavljanje štampanja novca i velike doze fiskalne štednje. S ovim reformama, austrijska se država mogla prijaviti za dobijanje stranih kredita i postepeno ponovno započeti svoju normalnu ekonomsku aktivnost.

Ali bilo je jasno da te mjere neće biti popularne na ulicama. Austrija je imala jednu od najjačih evropskih socijaldemokratskih stranaka i neke od najbolje organizovanih javnih sindikata. Otkaz hiljadama službenika, smanjivanje doprinosa i povećavanje poreza niko neće blagonaklono prihvatiti. Neki službenici Društva naroda smatrali su da je industrijski nemir neminovan. 

Stoga se trebao naći sistem vanjskog nadzora u Beču, koji bi popunjavao neko izvan Austrije i izvan tokova nacionalne politike. Takav 'neutralan' profesionalac bi osigurao da država radi sve što je u njenoj moći da stabilizuje svoju valutu, čak i uprkos unutrašnjim političkim nemirima. Strani kreditori su takođe zahtijevali vanjski nadzor imovine austrijske države, kao garanciju kreditorima. Bez tih garancija, smatrali su službenici Lige naroda, niko ne bi posudio novac Austriji. Kako bi dobila vanjsku pomoć, austrijska država je morala pristati na dramatično kršenje njenog suvereniteta. 

Jedini modeli takvog finansijskog nadzora bila je uprava javnog duga država i kolonija izvan Evrope ili na njenoj periferiji u 19. i ranom 20.vijeku, npr. u Egiptu, osmanskoj Turskoj, Kini, Dominikanskoj republici, Tunisu, Grčkoj, itd. Ovi vanjski upravljački sistemi kontrole nastojali su se uspostaviti nakon što su strani kreditori, bojeći se gubitaka, pritisnuli svoje vlade da diplomatski intervenišu ili da čak napadnu zemlju-dužnika ili koloniju. Tada bi se došlo do dogovora da se kontrola fiskalne politike dužnika preda međunarodnom odboru. Taj odbor bi nadgledao javne rashode i osigurao da se ne ugrozi plaćanje duga. ponekad bi direktno preuzeo nadzor nad državnim resursima. 

Ranih dvadesetih godina prošlog vijeka bankari u Velikoj Britaniji, SAD-u i Evropi smatrali su da je austrijska finansijska nestabilnost podjednaka kolonijalnim presedanima. Ako su se davali krediti, bankari su tražili da se stvori sistem finansijske kontrole u Beču koja bi bila podjednaka Administraciji osmanskog javnog duga ili Kineskoj pomorskoj carini. Ali, službenici Lige naroda protestovali su da se isto čini direktno u 'civilizovanoj' Evropi. Nikad prije, uz izuzetak devetnaestovijekovne Grčke, nije slično kršenje ekonomskog suvereniteta izvršeno u bijeloj, evropskoj i hrišćanskoj zemlji. 

Ipak, dužnosnici Lige naroda su proučavali mehanizme naplate duga i upotrijebili ih kao podlogu za Austriju. Na čelu Liginog programa bio je Glavni sekretar koji je živio u Beču i imao je pravo na veto u slučaju izglasavanja nepovoljnog budžeta austrijskog parlamenta. Mogao je odbaciti dobijanje vanjskog kredita ako se Austrijanci ne bi držali oštrih politika štednje. On je odgovarao međunarodnom Odboru kontrole, a cijeli sistem je stvorio i koordinirao Finansijski odbor Društva naroda u Ženevi. Osoba izabrana za Glavnog sekretara bio je gradonačelnik Rotterdama Alfred Rudolf Zimmerman, koji je bio poznat po uspješnom savladavanju socijalističkog ustanka u svom gradu 1918. Uskoro je postao najmoćniji i najomraženiji čovjek u Beču. 

U Ligi naroda se naširoko raspravljalo o sistemu koji je dizajniran za Austriju nasuprot slučajevima Egipta, Turske i Kine. Privatni kreditori nisu bili direktno postavljeni na kontrolno mjesto austrijske fiskalne politike. Takav slučaj bi bio nezamisliv za modernu i 'civilizovanu' evropsku zemlju. 

Umjesto toga je Liga naroda služila kao posrednik između kreditora i austrijske države. Time se smatralo da će Austrijanci biti manje posramljeni, a istovremeno bi se smanjio pritisak kreditora na svoje vlade. Za birokrate i stručnjake koji su vodili austrijsku rekonstrukciju bilo je važno naglasiti da se radi o čisto neutralnoj međunarodnoj organizaciji. Time su nastojali prikriti ono što je bilo jasno posmatračima – da je njihov sistem za Austriju, u stvari, imao važne sličnosti s onim u neevropskim državama. 

Tijekom tih godina izraz 'osmanizacija' bio je popularan pojam i često se koristio za neučinkovite vlade. Dužnosnici Lige naroda su često bili kritizirani zbog njihovog rada u Beču poradi dramatičnog kršenja austrijske suverenosti i iskorištavanja poratne ranjivosti Austrije za institucionaliziranje strane tiranije. 

Liga naroda je slične programe finansijske rekonstrukcije imala i u raznim srednjoevropskim i istočnoevropskim državama. Austrijski plan je pomogao stvaranju Dawesova plana 1924. Europska finansijska stabilnost nije preživjela tridesete godine, ali rad Lige naroda u Srednjoj i Istočnoj Evropi je imao dug trag, pružajući i važan izvor iskustava i ekspertize za Međunarodni monetarni fond.

Kasnije strukturalno prilagođavanje MMF-u ima svoje korijene upravo u iskustvu Lige naroda, a klasično su primijenjene u grčkom slučaju. Kad su te prve rekonstrukcijske sheme bile upotrebljene po prvi put, bilo je malo modela ekonomskog upravljanja na koje bi se moglo pozivati. Najbolje što su mogli pronaći jeste iskustvo polukolonijalne uprave iz metropola. To je opasni presedan koji je sve do danas korišten za umanjivanje suverenosti evropskih država. 

Istina jeste da postoje goleme razlike u vremenskom i sociopolitičkom kontekstu. Dogovor Grčke i njenih kreditora se često upoređuje s Versajskim ugovorom u kojemu su Grci natjerani da prihvate očajne uslove predaje. Ali, ekonomska depresija, koliko god snažna bila, nije rat, i današnja Grčka se ne može uporediti s poraženom Njemačkom 1918. Ali, vidljiv je tok postkolonijalnog dobro utvrđenog puta rješavanja ovakvih problema. Među ostalim, to se vidi u uslovima koje je Grčka prihvatila a koji se tiču raspolaganja preostale grčke javne imovine. Oni bi trebali biti garancija da će se Grčka držati svojih obaveza. 

Takvo jamstvo je trebalo biti bazirano u Luksemburgu, a voditelj kontrole nad imovinom trebao je biti njemački ministar finansija Wolfgang Schäuble. Da Nijemci vode taj nadzor nije uopšte začuđujuće, s obzirom na njemačko potraživanje dugova i oštar stav u pregovorima s Grčkom, ali ima tu i drugih istorijskih razloga. Naime, upravo je na sličan način obavljena finansijska tranzicija Istočne Njemačke nakon ponovnog ujedinjenja. Razlika je što je Zapadna Njemačka krenula u masovno ulaganje u infrastrukturu i široke društvene transfere istočnonjemačkom stanovništvu, što je masovno izostalo u grčkom slučaju. 

Zalaganjem grčkog ministra financija Euklida Cakalotosa, fond koji služi kao garancija stacioniran je u Atini, te je poboljšao uslove koje Grčkoj postavlja Trojka. Ipak, ta Trojka, koja služi kao međunarodna nezavisna organizacija, će efektivno upravljati fondom. Time se zapravo zapečaćuje istorijski kontinuitet finansijskog kolonijalizma u svijetu koji je sazidan na kolonijalnim finansijskim nadzorima od strane imperijalnih sila.

Izvor: Advance