Takođe smatra da će u narednom periodu, a kroz usvajnjenje novog zakona o privatizaciji biti zaustavljena "gola pljačka" imovine srpskih firmi. Za Frontal govori i o potrebi usklađivanja djelovanja srpskih vlasti sa Eprahijom raško-prizrenskom, kao i o uslovima života južno od rijeke Ibar.

U Republici Srpkoj vrlo teško se dolazi do konsenzusa svih stranaka oko strateških državnih interesa. Da li u ovom trenutku, kada pitanje Kosova i Metohije dolazi na red za rješavanje, postoji neki oblik političkog jednomišljenja svih važnijih stranaka na političkoj sceni Srbije?

Među političkim akterima u Srbiji već 15 godina postoji neki vid konsenzusa oko toga šta želimo. Mi ne želimo jednostrano proglašenu nezavisnost Kosova, dalje parčanje i iseljavanje Srba, ali ono što nam je nedostajalo svo to vrijeme u našoj politici prema KiM jeste konsenzus oko toga kako da to postignemo i oko naših duguročnih, ili barem srednjoročnih ciljeva na KiM. Mislim da se ta situacija u posljednih godinu, dvije promijenila i da je Srbija svoju politiku prema KiM stavila u okvire onoga što je ostvarivo, a zahtijeva ozbiljan i predan rad, organizaciju. To se, sa jedne strane, svodi na uzimanje institucionalnog uticaja srpskog naroda na KiM, i kroz učešće u pokrajinskim institucijama koje je međunarodna zajednica uspostavila. A sa druge strane, nastavak finansijske i svake druge logističke podrške Srbima na KiM da bi se taj uticaj jačao i širio. I istovremeno rad na stvaranju buduće Zajednice srpskih opština, koji treba da ima za cilj stvaranje srednjoročne i dugoročne održivosti Srba na KiM.

Srbi su danas na KiM apsolutna većina u deset opština, a to je više od jedne četvrtine opština po prištinskom sistemu. Vrlo je moguće da će u narednom periodu doći do formiranja još jedne ili dvije opštine sa srpskom većinom i to bi značilo da većina Srba na KiM živi u sredinama koje su administrirane, makar na lokalnom nivou, od strane Srba i zbog čitalaca želim da naglasim da zakoni koji važe u našoj južnoj pokrajini opštinama daju ovlašćenja koja su izuzetno široka, sveobuhvatna i koja znače da ljudi kroz tu vrstu opštinske vlasti ipak uživaju neku vrstu autonomije.

Važno je da budu poštovani međunarodni zakoni i standardi. U ovom trenutku Srba na KiM u centralnoj pokrajinskoj administraciji gotovo da nema ni u tragovima, osim političkih funkcija. Jedan od ključnih ciljeva učešća Srpske liste srpske zajednice na izborima u pokrajini jeste da se takvo stanje promijeni.

Za rješavanje kosovskog pitanja, nezaobilaznim se pokazao i stav Srpske pravoslavne crkve. U kakvom su danas odnosu vlast u Srbiji i SPC oko usaglašavanja daljeg djelovanja na KiM?

Srbi sa KiM su jedan iznevjeren narod. Narod koga su u prethodnih nekoliko decenija iznevjerile sve države koje su na tom području imale neku vrstu uticaja i vlasti, međunarodna zajednica, različiti režimi koji su se smjenjivali, i vrlo često i iznad svega sami lokalni srpski političari sa KiM koji gotovo da su prednjačili u svim, po srpski narod, štetnim i negativnim aktivnostima koje možete zamisliti.

• Marko Đurić: Važno je da Republika Srpska pruža podršku Srbima na Kosovu i Metohiji

U takvim okolnostima, erodiralo je povjerenje građana u sve institucije. Vlada Srbije radi na tome da povrati to izgubljeno povjerenje, međutim, institucija koja se u tom trenutku pokazala kao neuporedivo snažniji stub i nosilac srpskog postojanja jeste Eparhija raško-prizrenska SPC-a.  Moja je želja da naše djelovanje na KiM bude u simbiozi i u potpunom skladu sa djelovanjem Eprahije, koja ne samo da okuplja narod, nego umnogome pruža i izvor egzistencije.

Većina firmi iz Srbije je bila vlasnik preduzeća na KiM. Šta Vlada Srbije može da uradi na polju privatizacije, i vraćanja ovih firmi njihovim prvobitnim vlasnicima?

Vrlo bitna vijest za sve građane srpske nacionalnosti i građane na KiM jeste da je druga tačka koalicionog sporazuma na kojem se temelji nova vlada u Prištini to da zaustavlja privatizacije u opštinama sa srpskom većinom do usvajanja novog zakona o privatizaciji po kojem će opština imati odlučujuću ulogu u budućim privatizacijiama. To je mjera koja treba da spasi od daljeg otimanja onog što je ostalo, dakle one vitalne resurese kao što su zemljoradničke zadruge, preduzeća koja su vlasnici velikih nepokretnosti u tim opštinama i koja, ako bi dospjela u ruke kontroverznih albanskih biznismena te opštine bi postale žrtve dalje albanizacije.

Pitanje postojeće imovine je od izuzetnog značaja. Nemjerljiva je količina novca koji je nakadašnja Jugoslavija, najvećim dijelom Srbija ulagala na KiM. Srpske firme ne samo da su vlasnici nego i osnivači kompletne privrede na KiM izloženoj privatizaciji, i ono šta se sa time dešavalo prethodnih decenija je gola pljačka u kojoj su, na žalost, saučestvovali i neki predstavnici međunarodnih organizacija koje su bile zadužene upravo za sprečavanje takvih situacija.

Očekujemo otvaranje razgovora o imovini u Briselu u okviru kojeg ćemo tražiti trajno rješenje za ove probleme. Mislim da je prevazilaženje ovih pitanja u interesu i Albancima zato što ne vidim ozbiljne investitore koji bi dolazili da ulažu na KiM dok na toj teritoriji postoje dvije grupe ljudi koji imaju dijametralno suprotne stavove o osnovnim vlasničkim odnosima.

Da li stav EU i SAD po pitanju rješavanja statusa KiM vidite kao podršku naporima Vlade Srbije ili kao dodatno opterećenje?

 Nije nikakva tajna da mi po pitanju statusa KiM imamo potpuno različite stavove sa nekim od država članica EU. Međutim, fromat razgovora koji se vode je statusno neutralan i okvir za razgovor je takav, što znači da ne prejudicira odnos prema statusu bilo koje od strana u toku razgovora. To omogućava objema stranama da zadrže svoj pogled na status a da istovremeno rade na rješavanju praktičnih pitanja. To je formula koja omogućava da normalizujemo odnose i na neki inačin izolujemo neslaganje oko statusa.

Prema medijskim izvještavanjima najviše imamo prilike da dobijemo uvid u život srpskog naroda u sjevernom dijelu pokrajine. Kako Srbi žive u drugim dijelovima i na koji način uspijevaju biti dio srpskih ciljeva?

Kosovska Mitrovica je posljednja preostala urbana srpska sredina na KiM, sa univerzitetom koji pohađa 12 000 studenata svake godine. Međutim, oko tri četvrtine Srba živi južno od rijeke Ibar. Najmanje je Srba ostalo u Metohiji, nešto oko tri hiljade i tu je najteža situacija. Tu se još jednako teško živi kao neposredno nakon rata. Bezbjednosni uslovi su jako teški, a Srbi ne učestvuju u vlasti ni na jednom nivou.  Nema ih u policiji ili u bilo kojoj drugoj strukturi. U kosovskom Pomoravlju imamo najveću stopu prirodnog priraštaja u Srbiji među Srbima. Izuzetno pozitivan prirodni priraštaj, i zato mi je drago što će ovaj kraj uskoro dobiti i porodilište. Život južno od rijeke Ibar je težak, ali Srbi su razvili posebnu izdržljivost i sposobnost da se adaptiraju teškim uslovima.

autor: Frontal