Sredinom decembra ste položili svečanu zakletnu na poziciju glavnog revizora RS. Od tada do danas da li se šta radilo na strateškom planu razvoja Glavne službe za reviziju, i u kojem pravcu bi okvirno razvoj trebao da se kreće

Od strane menadžmenta Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske pripremljen je dokument pod nazivom ''Strategija razvoja Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske u periodu od 2013. do 2015. godine''. Strategija je uvrštena u Program rada Narodne skupštine Republike Srpske za 2013. godinu, a njeno razmatranje i usvajanje predviđeni su za drugi kvartal. Značajno je napomenuti da je to prvi strateški dokument koji je samostalno pripremljen unutar Glavne službe za reviziju. Njime su, pored ostalog, obuhvaćeni pregled aktuelnog stanja, kao i dosad ostvarenih rezultata u oblastima finansijske revizije i revizije učinka, kao i projekcija strateških ciljeva, te strateških i operativnih aktivnosti koje treba preduzeti da bi se ti ciljevi uspješno realizovali. Svi strateški ciljevi podjednako se odnose, kako na finansijsku, tako i na reviziju učinka, uz posebnu napomenu da će jasnije mjesto u budućem periodu svakako zauzeti i revizija usklađenosti, što je primjereno međunarodnim trendovima u predmetnoj oblasti.

Takođe, spominjali ste da je potrebno izvršiti i određene izmjene i usklađivanja postojećih zakonskih odredbi. Na koje ste konkretno odredbe mislili i zašto ih je potrebno mijenjati?

Uz već pomenuta nastojanja da se svi oblici eksterne revizije razvijaju u skladu sa dobrim međunarodnim praksama, neka od bitnih pitanja koja na kvalitetniji način treba riješiti kroz zakonski okvir svakako se, pored ostalog, odnose na proceduru izbora glavnog revizora i njegovog zamjenika, preciznije definisanje ciljeva finansijske i revizije učinka, jasno opredjeljenje u pogledu načina i opsega za sprovođenje revizije usklađenosti, redefinisanje relevantnog okvira međunarodnih revizorskih standarda i dr.

Koliko je u ovih prvih skoro tri mjeseca tekuće godine odrađeno revizija, a koliko je u planu do kraja godine?

Redovan godišnji plan za ovu godinu obuhvata ukupno 51 finansijsku reviziju, od čega 12 revizija konsolidovanih finansijskih izvještaja jedinica lokalne samouprave, među kojima su i Banja Luka, Prijedor, Doboj i Bijeljina. Kada je riječ o reviziji učinka, trenutni kapaciteti Glavne službe za reviziju omogućavaju tri do četiri kvalitetne revizije na godišnjem nivou. Od početka ove godine do sada okončane su četiri finansijske revizije u jedinicama lokalne samouprave, koje su inače bile planirane u prethodnom revizorskom ciklusu Bratunac, Pale, Kozarska Dubica i Ugljevik, pri kraju je jedna revizija učinka (''Upravljanje grantovima''), a okončano je i pet ili šest finansijskih revizija planiranih u redovnom godišnjem planu finansijskih revizija za 2013. godinu. Očekujem da ćemo od planiranih 39 finansijskih revizija kod korisnika prihoda budžeta Republike Srpske, do kraja ovog mjeseca završiti gotovo trećinu što je, sasvim sigurno, odličan rezultat.

Prošle godine često su mediji prenoslili da služba revizije ulazi u javna preduzeća (Željeznice, Pošte, Šume Srpske), da li je ove godine u planu revizija poslovanja kako ovih tako i drugih javnih kompanija?

Iz Glavne službe za reviziju javnog sektora RS je u više navrata dosad izražena potpuno jasna spremnost i opredijeljenost da se u program rada za 2013. godinu uključi i određeni broj tzv. ''posebnih'' revizija. Trenutno, pred skupštinskim Odborom za reviziju nalazi se nekoliko zahtjeva za posebnim revizijama u jedinicama lokalne samouprave, o kojima se već raspravljalo i očekuje se konačan stav Odbora. Kao što je poznato, u skladu sa Zakonom o reviziji javnog sektora, revizije poslovanja javnih preduzeća od strane Glavne službe za reviziju nisu svrstane u kategoriju obaveznih zakonskih revizija, niti su u prethodnom periodu provođene kao redovne revizije, već isključivo po posebnim zahtjevima. Dakle, Glavna služba za reviziju ne može samostalno da odluči o njihovom sprovođenju, već u takve revizije ulazi isključivo po nalogu, odnosno uz odobrenje Odbora za reviziju. Lično očekujem da će do takvih naloga doći u toku godine, posebno u kontekstu najavljenih aktivnosti nove Vlade Republike Srpske.  

U budžetu RS za 2013. godinu stoji da je transfer za Glavnu službu revizije RS planiran u iznosu od 3,2 miliona KM, vi ste u jednom intervjuu rekli da bi 3,5 miliona KM trebao da bude taj iznos. Da li to znači da ćete tražiti veći iznos prenesenih sredstava i koliko zapravo iznosi budžet službe revizije za ovu godinu?

Za potrebe finansiranja aktivnosti Glavne službe za reviziju u 2013. godini, iz budžeta Republike Srpske predviđen je transfer u visini od 3,25 miliona KM. Prvobitno se zaista računalo na 3,5 miliona KM, koliko je iznosio transfer u prethodnim godinama, međutim, opšte stanje u javnim finansijama i neophodnost ušteda na svim nivoima, po mom mišljenju, doveli su do dosta logičnog posljedičnog smanjenja transfera. Kada je riječ o prenesenim sredstvima ona, po zakonu, mogu da služe isključivo razvoju Glavne službe za reviziju i, kao takva, ne mogu biti  korišćena za finansiranje tekućih rashoda (ličnih primanja, rashoda po osnovu korišćenja roba i usluga i dr.). Sa druge strane, angažovanje Glavne službe za reviziju na sprovođenju posebnih revizija podrazumijeva i obezbjeđenje dodatnih sredstava za njihovo finansiranje i to svakako može da bude način da se u toku godine osiguraju određena dodatna sredstva.

Da li je planirano ove godine novih zapošljavanja, s obzirom da kako su mediji prenijeli, nedostaju izvršioci koji bi se posvetili reviziji javnih kompanija?

Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Glavnoj službi za reviziju predviđeno je, pored ostalog, i formiranje Odjeljenja za reviziju javnih preduzeća i javnih ustanova. Trenutno, u tom Odjeljenju niko nije zaposlen pa se, u slučaju posebnih revizija u ovom dijelu javnog sektora RS, vrši određena preraspodjela unutar postojećeg broja angažovanih revizora, što objektivno otežava posao na blagovremenom sprovođenju zakonom propisanih obaveznih revizija i povećava revizorski rizik. Zakonom je data i mogućnost da se na pojedinim revizijama angažuju eksterna lica, što opet nije sistemsko rješenje ovog veoma značajnog pitanja. Da li će u toku ove godine doći do prijema novih revizora ili neće, prvenstveno zavisi od finansijskih sredstava koja imamo, odnosno koja ćemo imati na raspolaganju u toku godine.

Kada se u revizorskom izvještaju navede da je određeni subjekat revizije prekršio neki od zakona, kakva je formalna procedura koja iz toga slijedi, a kakva je praksa. Da li je bilo i koliko reagovanja nadležnih institucija (inspekcije, policije) na revizorske izveštaje?

Prema odredbama člana 21. Zakona o reviziji javnog sektora RS, Glavna služba za reviziju dužna je da svaki konačni revizorski izvještaj dostavi instituciji u kojoj je vršena revizija, Narodnoj skupštini Republike Srpske, kao i Predsjedniku, Vladi i Ministarstvu finansija RS. Kopije revizorskih izvještaja mogu biti dostavljene i drugim institucijama, javnom tužiocu Republike Srpske i Ministarstvu unutrašnjih poslova.

Reakcije nadležnih institucija na naše izvještaje dešavaju se u kontinuitetu ili povremeno, zavisno od institucije koja reaguje i od razloga za reakciju. Primjera radi, Ministarstvo finansija kontinuirano prati sve naše nalaze i preporuke, posebno one koje se odnose na finansijske izvještaje, sisteme internih kontrola, internu reviziju, trezorsko poslovanje, usklađenost postupaka i procedura kod revidiranih klijenata sa Zakonom o budžetskom sistemu RS i, u skladu sa svojim obavezama i ovlašćenjima, reaguje prema budžetskim korisnicima, pojedinačno ili kroz odgovarajuće sistemsko rješenje (na primjer, pripremom odgovarajuće instrukcije, izmjenama nekog pravilnika i sl.). Sa druge strane, evidentne su i reakcije nadležnih pravosudnih organa, posebno u slučaju objavljivanja negativnih revizorskih izvještaja. Generalno gledajući, bilo koji revizorski izvještaj, rekao bih to tako, kao odličan putokaz može da posluži različitim inspekcijskim, istražnim i uopšte pravosudnim organima da započnu sa odgovarajućim provjerama, kontrolama ili istragama i, u konačnom, utvrde da li i u kojoj mjeri postoji odgovornost pojedinih lica za postupanje suprotno zakonskim normama.

Svaki revizorski izvještaj daje i preporuke šta treba da se ispravi i na šta da se obrati pažnja. Koliko se te preporuke ispoštuju?

Mogu reći da je evidentan značajan stepen provođenja revizorskih preporuka. Posebno kada je riječ o redovnim finansijskim revizijama, u kojima Glavna služba za reivizju kod mnogih budžetskih korisnika (na primjer, kod svih ministarstava u Vladi RS) redovno, iz godine u godinu, provodi reviziju i u kontinuitetu prati provođenje datih preporuka. Situacija je donekle nejasnija u slučaju revizije učinka, dijelom zbog nepreciznog zakonskog definisanja lica i institucija odgovornih za provođenje konkretnih revizorskih preporuka, dijelom zbog činjenice da je svakom revizijom učinka obuhvaćena grupa institucija i tijela povezanih sa određenim aktivnostima, procesima ili sistemima koji su predmet revizije učinka. Takođe, praćenje provođenja revizorskih preporuka datih na osnovu finansijskih revizija u jedinicama lokalne samouprave dosta je otežano činjenicom da su ove revizije cikličnog karaktera, odnosno da se u nekoj konkretnoj lokalnoj zajednici provode svake tri ili četiri godine, što je posljedica ograničenih kadrovskih resursa kojima Glavna služba za reviziju trenutno raspolaže. Dakle, ograničeni resursi nisu samo problem sa aspekta revizije u javnim preduzećima i javnim ustanovama, već i sa aspekta revizije u lokalnim zajednicama, zatim različitim međunarodnim projektima i sl.

(Frontal)