Cunami revizije istorije, koji je prije tri decenije preplavio jugoslovenske prostore, i danas zapljuskuje hridi nekadašnje zajedničke države.

„Nova tumačenja istorije su nužna i poželjna ukoliko su proizvod pomijeranja granica saznanja. Misija istoričara je da prouči kako su se minuli događaji uistinu odigrali, da ukaže na uzroke i posljedice.“, kazao je u intervjuu za Politiku istoričar Ljubodrag Dimić, univerzitetski profesor i redovni član SANU.

Dimić je naglasio da je na globalnom nivou opasna politički motivisana revizija istorije, jer se u „temelje i noseće zidove ugrađuju laž i mitologija“.

Na pitanje zašto se kao izgovor za marginalizovanje objektivnog pogleda na prošlost ističe da „još nije vrijeme“ i da su istorijski motivi korisni za homogenizaciju i motivaciju naroda, Dimić je kazao da smo taj modus proživljavali posljednjih sto godina, još od formiranja Kraljevine SHS.

“Među onima koji su protiv srpske armije ratovali na Drini, bilo je više od polovine vojnika sa teritorija koje su 1918. ušle u sastav nove države. Da bi ta tvorevina mogla da „drži vodu”, morala su da se „lakiraju”, da se nivelišu dijametralno suprotna istorijska sjećanja. Pokazalo se da međuratne stranke i političari nisu bili kadri da izađu nakraj s nasljeđenim i novim antagonizmima.  Druga Jugoslavija je pak postavila gvozdeni ideološki ram i čvrstom rukom nametnula svoje viđenje istorije, koje s istinom nije imalo mnogo veze. Kada je čvrsta ruka partije i države zanemoćala krajem osamdesetih, do temelja je razoren mit o narodnooslobodilačkoj borbi i naročito o Titu, umjesto da je naučno sagledana ta istorijska gromada”, kazao je Dimić.

On je istakao da hranjenje javnosti revidiranom istorijom donosi i profit i medijsku pažnju, te da hrvatsko društvo danas svjesno podstiče iracionalan pogled na prošlost.

“Političke elite na taj način ukidaju budućnost svom narodu, kome iskreno želim da, zarad sebe, što prije izađe iz tog začaranog kruga laži. U sličnom ludilu žive i Albanci.“, rekao je Dimić.

Profesor Dimić se u intevjuu za Politiku osvrnuo i na svjetske sile koje vijekovima utiču na kreiranje istorije Balkana.

“Ljudi koji žive od grantova i donacija, s punim autoritetom iznose zaključke o problemima čije korjene u najboljem slučaju površno poznaju. I naravno uvijek su u službi politike kojoj govore ono što ona želi da čuje i koja je to spremna i da plati. Iz tih krugova se, često finansirane i hrvatskim i albanskim novcem, fabrikuju knjige pod kojima se povijaju police zapadnih knjižara i biblioteka, praveći mozaik laži. Podjednako je tragično što tome kao država ne pariramo istom mjerom.”, objašnjava Dimić.

Poručio je i da je nužno uspostavljanje demokratske klime i parlamentarnog poretka, izgradnja političke kulture koja problem riješava bez sukoba.

“Srbi su u modernim vremenima tri puta stvarali i tri puta gubili državu, uz iznurivanje naporima da se dođe do ideološkog i političkog pomirenja.  Decenijama je srpski narod bio izgubljen u „jugoslovenskom vremenu”. Poslije 1989. i promjena koje su nastupile u Evropi zavladala je potpuna dezorijentacija. Ishod su bili ratovi i borba za „jugoslovensko nasljeđe”. Nekoliko građanskih ratova su razbuktali stare i zapalili nove vjerske, ideološke i kulturološke podjele, koje su nastavile da žive u mirnodopskom periodu. I to nije sve. Petinu 20. vijeka Srbija je provela pod ekonomskim blokadama, od Carinskog rata 1906–1911. do međunarodnih sankcija 1998–2000. Dvije trećine prošlog vijeka Srbi su proživeli u diktaturi ili revoluciji,  uz ideološko poništavanje i potiskivanja čitavih klasa i društvenih grupa, posebno inteligencije. U gotovo čitavoj savremenoj istoriji, Srbija nema ozbiljnog iskustva s demokratskim modelom uređenja države.”, kazao je Dimić.

Izvor: politika.rs