Izgubljeni u tranziciji
Lokalne zajednice u BiH - brojke i slova
U okviru našeg projekta „Izgubljeni u tranzicji“ uradili smo istraživanje o demografsko- ekonomskim pokazateljima za svaku opštinu. Upitnik smo poslali predstavnicima 56 lokalnih vlasti u Bosni i Hercegovini i dobili smo 28 odgovora, od toga 13 iz opština Federacije BiH i 15 opština iz Republike Srpske. Osnovni kriterijum za odabir određene lokalne zajednice bio je da li su oni svrstani u kategoriju nerazvijenih ili izrazito nerazvijenih opština u Bosni i Hercegovini.
Ovih 28 opštine zauzimaju 17,5% ukupne teritorije Bosne i Hercegovine i u njma živi 231 267 ljudi ili 6,57% ukupnog broja stanovništva ove zemlje. Prosječna naseljenost u ovih 28 opštine iznosi 29,3 stanovnika po kilometru kvadratnom, dok je prosjek na nivou Bosne i Hercegovine 69 stanovnika po metru kvadratnom.
Kao što smo ranije kazali danas u ovih 28 opština danas živi 231 267 stanovnika, dok ih je 1991. godine živjelo 396 643 , što znači da su u poslednjih 27 godina ove opštine ostale bez 165 376 stanovnika.
Grafikon 1.
Od 28 opština koje su nam odogovorile na naš upitnik, 9 opština nije odgovorilo na pitanje koliko imaju mladih starosti do 18 godina, što je podatak koji zabrinjava sam po sebi. U 19 lokalnih zajednica koje su nam dostavile ove podatke živi 40 978 mladih ljudi starosti do 18 godina. U vrtiće ide 1068 djece, u osnovnu školu 12 714, a u srednju školu 5341.
Grafikon 2.
Ove godine u 23 opštine u prvi razred osnovne škole krenulo je 1 197 učenika, dok srednju školu završava njih 1659.
Kada se govori o broju zaposlenih ono što prvo „upada u oči“ je nedostatak podataka o zaposlenosti u godinama prije rata, dok podaci o zaposlenosti u 2018. godini pokazuju da u pomenutih 28 lokalnih zajednica ima nešto više, ali ne mnogo nezaposlenih, a radno sposobnih (31 549) od zaposlenih (34753). U opštinama Novo Goražde, Bosanski Petrovac, Srebrenica, Han Pijesak, Maglaj, Kostajnica, Vareš, Olovo i Kupres ima više zaposlenih od nezaposlenih, dok je u opštinama Rogatici, Glamoču, Trnovu u Republici Srpskoj, Kladnju i Šamcu podjednak broj zaposlenih i nezaposlenih. U ostalim opštinama Ćelić, Maglaj, Donji Vakuf, Ljubinje, Teočak, Donji Žabar, Jezero, Kladanj, Dobretić, Šipovo, Krupa na Uni i Trnovo u Federaciji BiH ima više nezaposlenih od zaposlenih stanovnika opštine.
Od 28 opština koje su nam dostavile odgovore, njih 11 nema podatke o broju penzionera starijih od 65 godina.
Prema dobijenim podacima iz 28 lokalnih zajednica na jednu javnu ustanovu dolazi 22 privatna preduzeća, a na jednog zaposlenog u javnoj ustanovi dolaze 2,5 zaposlena u privatnim preduzećima. Interesantno je da na jednog penzionera dolazi 0,9 zaposlenih u privatnim preduzećima, što je alarmantan podatak.
Kada se govori o otvaranju novih preduzeća u ovim opštinama u 2017. godini otvoreno je 548 preduzeća, dok ih je zatvoreno 65, što svakako ohrabruje. Ono što zabrinjava je nejednaka rasprostranjenost u otvaranju novih preduzeća u zavisnosti od opštine do opštine.
Kada se radi o podacima o investicijama u ove opštine, opšti je utisak da najveći broj lokalnih zajednica nema relevantne podatke o tome. Na osnovu dobijenih podataka jasno je da dominiraju strane investicije a potom investicije koje dolaze sa nivoa entiteta, dok je najmanje bilo kanonalnih investicija.
Frontal
