U Malmeu, trećem po veličini gradu u Švedskoj i najvećem gradu u pokrajini Skone (Skåne) nalazi se srpska pravoslavna crkva svetih Kirila i Metodija, čiji starješina je otac Milan Gardović.

Otac Gardović nam je, prilikom naše posjete ovom svetom hramu, u naselju Kuladal u Malmeu, govorio o istoriji same eparhije britansko-skandinavske, crkvi i parohijanima, odnosno vjernicima koji posjećuju crkvu.

„Eparhija britansko-skandinavska je jedna od novijih eparhija u Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Formirana je 1991. godine, a do tada, sve crkve koje su sada u njenom sastavu, pripadale su Australijsko-novozelandskoj i Evropskoj eparhiji“, kaže nam otac Gardović.

On kaže da je prvi i trenutni vladika ove eparhije Dositej Motika, čije sjedište se nalazi u manastiru Pokrova Presvete Bogorodice u Urkeljungi.

Otac Gardović ističe da su mnoge crkve na području Skandinavije i Britanije kupljene, a da je samo jedna sagrađena.

Prema njegovim riječima, Crkvena opština svetih Kirila i Metodija u Malmeu formirana je 1972. godine na dan Svetog Dimitrija i druga je po redu crkvena opština u Švedskoj. 

„Prvi sveštenik u crkvu svetih Kirila i Metodija dolazi 1973. godine i to je bio prota Mile Miljić, koji se zadržao svega dvije i po godine. Na njegovo mjesto 1975. godine dolazi otac Metodije Lazić, tadašnji jeromonah, koji ostaje do devedesetih godina prošlog vijeka“, kaže nam Gardović i dodaje da je otac Lazić napravio velike promjene u ovoj crkvenoj opštini.

On je pojasnio da je crkva otkupljena od Švedske protestantske crkve zajedno sa pomoćnim objektima, ali ne i zemljom, koju su kasnije parohijani i Crkvena opština svetih Kirila i Metodija otkupili.

Ratna dešavanja u BiH, u prošlom vijeku, nisu zaobišla ni srpsku zajednicu u Malmeu, te je crkva svetih Kirila i Metodija zasmetala maloljetnicima, od kojih je jedan iz Hrvatske, koji su podmetnuli požar na crkvenom objektu.

To je, prema riječima oca Gardovića, oca Metodija dovelo do nervnog sloma, nakon čega se penzionisao.

„Te 1991. godine kada je crkva gorjela, izgorjele su samo pripratne prostorije na ulazu, a kada je vatra došla do ikone Svetog Vasilija Ostroškog, stala je i dalje se nije širila. Obavezno, od tada, na praznik Svetog Vasilija Ostroškog, dolaze sveštenici iz drugih parohija i zajedno proslavljamo praznik u našoj crkvi“, ističe otac Gardović.

On dodaje da u ovu crkvu, pored pomenutog praznika, sveštenici iz drugih parohija dolaze i na praznik Svete Tajne Jeloosvećenja.

Osim Srba, koji su najbrojniji na liturgijama, crkvu često posjećuje određen broj Rumuna i Rusa. Podatak da je crkva tokom nedjeljne liturgije skoro puna daje nam nadu da je naš narod u dijaspori ostao privržen svojoj vjeri, običajima, identitetu i da nije odstupio od Boga i pravoslavne vjere.

„Sam Gospod sve više nas ustrojava, pa i ovdje u našoj parohiji. Ovdje su prve generacije Srba došle '60-tih godina. Međutim, do početka rata na Balkanu, ovu crkvu je posjećivalo svega dvadesetak vjernika, koji su redovno dolazili na službe. Dolaskom naših ljudi sa područja BiH, Srbije i Hrvatske, broj vjernika je polako počeo da raste“, kaže nam otac Gardović i dodaje da je tim dolaskom i ova parohija osvježena ljubavlju i vjerom.

Upravo, Crkvena opština svetih Kirila i Metodija u Malmeu, dijelom od novčanih priloga, uspjeva da s vremena na vrijeme, ulaže u crkveni objekat i druge prostorije. Imaju u planu da u skorije vrijeme izgrade novi dio crkve, što će djelimično izmijeniti sadašnji izgled i dati pravi sjaj ovom hramu.

Te „nesrećna ratna vremena“ obilježila su i sam život oca Milana Gardovića, čije prezime vam se sigurno učinilo poznatim kada ste ga pročitali na početku ovog teksta.

To je upravo ono o čemu on rijetko govori, porodična tragedija koja je zadesila njegovu porodicu na sopstvenoj svadbi u Staroj crkvi ili crkvi svetih apostola Petra i Pavla na Baščaršiji u Sarajevu, kada je sarajevski kriminalac Ramiz Delalić usmrtio njegovog oca, starog svata, Nikolu Gardovića.

Na sve to, otac Milan Gardović rekao je: „Božija promisao bila je takva, a mi smo zato hrišćani, jer znamo da nosimo ono što je dobro, ali i ono što je teško. Molimo se da je Gospod bio milostiv i da je mog oca nagradio Carstvom nebeskim, jer je nas djecu vaspitao da budemo ljudi i usmjerio nas ka Bogu“.

Autor: Miljan Rašević

Frontal