Z A K LJ U Č K E 

1. Anketni odbor smatra da su građani sa pravom uznemireni paušalnim, neutemeljenim i pogrešnim tvrdnjama izrečenim na konferenciji za medije u MUP-u od 26.03.‎ vezano za stradanje Davida Dragičevića koje su izazvale negodovanje građana Republike Srpske i porast njihovog nepovjerenja u institucije Republike Srpske. Anketni odbor smatra opravdanim i u potpunosti podržava zahtjeve građana koji traže punu istinu i pravdu za stradanje mladića Davida Dragičevića.

2. Anketni odbor smatra da postoje osnovi sumnje da je David Dragičević ubijen i očekuje da se po ovom pitanju što hitnije odredi Tužilaštvo Republike Srpske sa odgovarajućom tužilačkom odlukom. 

3. Anketni odbor traži da nadređene institucije zbog evidentnih učinjenih propusta, povreda procedura i pravila utvrde odgovornost ministra unutrašnjih poslova Republike Srpske, direktora policije RS, načelnika Uprave za organizovani i teški kriminalitet MUP RS i direktora Zavoda za sudsku medicinu Republike Srpske te donesu odgovarajuće odluke o razriješenjima ovih lica, kao i svih onih koji su svojim neadekvatnim ili protivpravnim činjenjem ili nečinjenjem otežali utvrđivanje istine u ovom slučaju. 

4. Anketni odbor smatra da su tužioci u ovom slučaju učinili brojne propuste i zahtjeva od Narodne skupštine Republike Srpske da uputi inicijativu  prema Visokom sudskom i tužilačkom savjetu Bosne i Hercegovine sa ciljem pokretanja odgovarajućih disciplinskih postupaka radi utvrđivanja odgovornosti postupajućih tužilaca. 

5. Anketni odbor predlaže NSRS da se po hitnoj proceduri donesu izmjene Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske i Zakona o javnim tužilaštvima Republike Srpske kojim bi se omogućilo da oštećena strana može nastaviti krivično gonjenje u sudskom postupku, da se utvrde mogućnosti tužilačke odgovornosti u vršenju službene dužnosti, kao i da se u slučaju nestanka lica odmah preduzimaju adekvatne istražne radnje.

6. Anketni odbor smatra neprimjerenim, neobjektivnim, pa čak i tendencioznim izvještavanje javnog servisa Republike Srpske - RTRS i Srpske novinske agencije – SRNA. Izvještavanjem na dan sporne, gorenavedene pres-konferencije, novinska agencija SRNA prekršila je sva pravila tačnog i fer izvještavanja, u interesu javnosti. Takođe, i ignorantskim odnosom prema svakodnevnim okupljanjima i zahtjevima građana za istinom i pravdom RTRS i SRNA prekršili su principe poštovanja profesionalnih i opšteprihvaćenih vrijednosnih i etičkih standarda, kao i pravila pravičnosti i nepristrasnosti, navedena u zakonima i kodeksima o radu javnog servisa i novinarskom izvještavanju.

Nacionalni javni servis – Radio-televiziju Republike Srpske i nacionalna novinska agencija SRNA obavezni su da izvještavaju u profesionalnim, etičke okvire i zakonskim ovirima, s ciljem otkrivanja istine.

7. Anketni odbor poziva sve institucije da svoje djelovanje vrate u Ustavom i zakonom propisane ‎nadležnosti i da, ako je potrebno, radi sagledavanje svih profesionalnih, naučnih, zakonskih i stručnih analiza vezano za smrt Davida Dragičevića, treba koristiti isključivo relevantne svjetski priznate forenzičke institute i ustanove.

Obrazloženje -Rezime:

Anketni odbor je kao nespornu utvrdio činjenicu da građani i javnost u Republici Srpskoj gube povjerenje u institucije sistema, a što je tragični slučaj Davida Dragičevića definitivno pokazao. Tužilaštvo i policija, kao najvažniji organi u svakoj državi, sa svojom osnovnom ulogom da osiguraju bezbjednost ličnosti, slobode i imovine svih građana, nisu bili na visini zadatka ne samo u ovom, nego i u cijelom nizu prethodnih sumnjivih događaja koji su za posljedicu imali smrtne ishode sa nerazjašnjenim okolnostima. 

Čitavim nizom nelogičnih, sumnjivih, pa i kontradiktornih javno iznesenih tvrdnji, nadležni organi, u prvom redu najviši funkcioneri MUP-a i nadležnog tužilaštva, izazvali su otvoren skepticizam kod građana u svoju sposobnost, kredibilitet i dobre namjere. Da podsjetimo, načelnik Uprave za organizovani i teški kriminalitet, na već famoznoj pres-konferenciji održanoj dana 26. marta ove godine iznio je eksplicitnu tvrdnju da je smrt Davida Dragičevića bila zadesna, iako takvu pravnu kvalifikaciju nije iznio niti jedan od obducenata koji su vršili obdukciju tijela pokojnog Dragičevića, ali niti bilo ko iz tužilaštva koje je jedino ovlašćeno za takve pravne kvalifikacije. Da je ta tvrdnja bila ogromna greška kasnije je priznao i sam predsjednik Republike Srpske, pa čak i ministar unutrašnjih poslova koji je izjavio da je tvrdnja o zadesnoj smrti pok. Dragičevića „samo jedna kriminalistička verzija".

Dalje, na pomenutoj pres-konferenciji direktno je pok. David Dragičević doveden u vezu sa pljačkom kuće u ul. Velibora Janjetovića Janje, iako ne postoji bilo kakav materijalni dokaz da je pok. Dragičević zaista i izvršio tu pljačku. Navodi da su naknadno pronađeni u njegovim džepovima predmeti koji su navodno ukradeni iz te kuće zapravo ne predstavljaju bilo kakav direktan dokaz, jer je iz izjava postupajućih tužilaca i predstavnika MUP-a kao nedvosmisleno utvrđeno da nema niti jednog svjedoka koji je zatekao pok. Dragičevića prilikom navodne pljačke, da ne postoje rezultati DNK analize koji pokazuju tragove pok. Dragičevića u označenoj kući, da se sa nadzornih kamera ne može utvrditi ulazak pok. Dragičevića u tu kuću, kao niti bilo koji drugi dokaz da je pok. Dragičević u sporno vrijeme uopšte bio u tom objektu, a kamoli da je izvršio krađu. Prema tome, to je bila druga katastrofalno pogrešna tvrdnja, ili manipulacija, na spornoj pres-konferenciji nakon koje je elementarnom logičkom analizom većina građana Republike Srpske došla do jasne spoznaje da je MUP apsolutno bez bilo kakvih jasnih, preciznih i zakonitih materijalnih dokaza zaključio da je smrt pok. Dragičevića zadesna, a da je on sam prethodno izvršio pljačku kuće u ul. Velibora Janjetovića Janje. Iznijeti tako teške tvrdnje u tako osjetljivom slučaju je ne samo neprofesionalno i neetički, nego predstavlja i apsolutno neodgovorno i sa zakonom i procedurama nespojivo ponašanje zbog kojeg svi involvirani funkcioneri MUP-a moraju biti adekvatno sankcionisani.

Iz uzetih izjava Anketni odbor nije došao do saznanja da je dežurni tužilac prilikom pronalaska tijela potpisao prateći zapisnik o uviđaju, a što predstavlja prvi, osnovni i neposredni akt krivično-procesne tehnike u ovakvim slučajevima. Tužilaštvo se cijelo vrijeme sklanjalo od odgovornosti kad je riječ o smrti Davida Dragičevića i to je nepodjeljen zaključak građana, stručne javnosti i Anketnog odbora. Kao nesporno je od strane Anketnog odbora utvrđeno da nadležni tužilac nije do današnjeg dana donio naredbu o sprovođenju istrage, iako je članom 224. stav 1. Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske propisano da tužilac naređuje sprovođenje istrage ako postoje osnovi sumnje da je izvršeno krivično djelo. U krivično-procesnom smislu, osnovi sumnje predstavljaju najniži stepen sumnje da je počinjeno određeno krivično djelo, te je ovaj pojam vezan za onaj stepen sumnje koji postoji kad tužilac sazna da postoje određenje činjenice i okolnosti koje, dovedene u vezu s određenim logičkim hipotezama proizišlim iz određenih neposrednih ili posrednih dokaza, na osnovu iskustva mogu da ukazuju da je izvršeno krivično djelo. 

Tužilaštvo, dakle, nikad nije donijelo naredbu o sprovođenju istrage, te je samim tim načinjen sljedeći ogroman propust kad je riječ o istrazi smrti pok. Dragičevića: ona, naime, formalno-pravno i ne postoji i to je osnovni problem u ovom slučaju. Tužilac samim tim nije načinio osnov i predmet istrage, kao što nije načinio efikasan plan istrage, odnosno nije omogućio kvalitetne polazne pretpostavke za uspješnu istražnu strategiju i taktiku. Postavlja se u formalnom smislu i pitanje zakonitosti do sad sprovedenih određenih radnji dokazivanja, jer za neke od njih Zakon o krivičnom postupku zahtijeva naredbu suda, odnosno nadležnog sudije, odnosno bez adekvatne naredbe suda se dolazi u opasnost da tako prikupljeni dokazi budu kasnije osporeni u eventualnom sudskom postupku. S druge strane, kod značajnog broja radnji dokazivanja, poput pretresa objekata, lica i stvari, zakonski preduslov za izdavanje naredbe jeste da postoji dovoljno osnova za sumnju da su u vezi sa izvršenjem krivičnog djela, što praktično znači da postoji dovoljno osnova sumnje da se donese naredba o sprovođenju istrage. 

Imajući navedeno u obziru, evidentno je da nadležno tužilaštvo od samog početka praktično ne rukovodi istragom, nego da pojedine istražne radnje po svom nahođenju vrši Ministarstvo unutrašnjih poslova, a da te radnje potom tužilaštvo samo verifikuje. Ovo je u više navrata konstatovano i od strane najviših funkcionera MUP-a koji su članovima Anketnog odbora direktno rekli da je tužilaštvo to koje treba da odgovori na pitanje o tome kako istraga treba da se vodi, zašto je nešto urađeno ili nije urađeno, a g. Lukač je u svom obraćanju Narodnoj skupštini naveo čak i da odavno postoji praksa tužilaštva da se rijetko odlučuje da tužioci izlaze na teren pri uviđajima kod izvršenja krivičnih dijela i da pokazuju određeni stepen pasivnosti i prebacivanja težišta istrage na MUP, a što je apsolutno protivrječno sa Zakonom o krivičnom postupku.

Takođe, Anketni odbor je kao nesporno utvrdio da nije poštovana niti zakonska procedura kad je riječ o vršenju obdukcije leša pok. Davida Dragičevića. Drugu obdukciju, koju je vršio vještaj sudske medicine iz Beograda, nije naredio postupajući tužilac niti sudija, a kako to direktno nalaže član 161. stav 1. Zakona o krivičnom postupku, nego je to prema riječima dr Željka Karana naredio ministar zdravlja g. Dragan Bogdanić, a po nalogu predsjednika Republike g. Milorada Dodika, iako niko od njih dvojice, prema slovu zakona, nema apsolutno bilo kakvu nadležnost kad je riječ o nalaganju vještačenja bilo koje vrste, uključujući i pregled i obdukciju leša. Time se na najdirektniji mogući način pokazalo da je ova reobdukcija izvršena isključivo zbog pritiska javnosti, usljed kojeg su nenadležni organi na čelu sa predsjednikom Republike Srpske dali naredbu koju može izdati samo tužilac ili sudija, a što je nedvosmisleno potvrdilo da javnost, predsjednik Republike i Vlada Republike Srpske nemaju povjerenje u preduzete istražne radnje od strane tužilaštva i policije. S tim u vezi, Anketni odbor je dobio dopis predsjednika Republike od 16.05.2018. godine, broj akta: 01-010-1593-1/18 u kojem je on pokušao da izbjegne svoju odgovornost za dostavljanje informacija Anketnom odboru u ovom slučaju citirajući ustavne i zakonske odredbe o nadležnosti različitih organa u Republici Srpskoj, budući da je upravo on u više navrata u ovom slučaju uzurpirao nadležnosti drugih organa, a na šta nema nikakvo pravo. Na taj način predsjednik Republike je, osim sklonosti ka uzurpaciji nadležnosti, pokazao i slabost, jer se onda kad je dobio mogućnost da se u skladu sa relevantnim pravnim propisima i skupštinskim odlukama na legalan i proceduralan način izjasni u ovom slučaju, sakrio od svoje odgovornosti i propustio da praktično demonstrira da je na adekvatan i konkretan način spreman da pomogne u radu Anketnog odbora i razriješenja ovog tragičnog slučaja. 

Anketni odbor je tokom uzimanja izjava došao do saznanja da je na lice mjesta pronalska tijela sada pokojnog Davida Dragičevića izašao mrtvozornika koji je uočio zaživotne povrede glave, što je ukazivalo da se desila najgora moguća stvar.

Utvđeno je da na licu mjesta nije izvršen pregled sadržaja džepova odjeće leša, da je leš bez policijskog nadzora odvežen na Gradsko groblje i da je obdukcija rađena sutradan kada je izvršen pregled džepova odjeće što na ovaj način vremenski i prostorno se daje mogućnost da predmeti pronađeni u džepovima odjeće budu podmetnuti.

Anketni odbor je utvrdio da Zavod za sudsku medicinu nema forenzičku i toksikološku laboratoriju niti zaposlenog toksikologa i da toksikološki nalaz urina izdat i potpisan od strane dr Karana nema definitvno dokaznu i sudsku vrijednost.

Anketni odbor je utvrdio da vrijeme smrti navedno u potvrdi o smrti nije stručno i naučno dokazano i da je to pitanje i dalje otvoreno i obdukcijom nije urađen detaljan pregled kostiju nosa i lica kao i da prilikom obudukcije nije uzet uzorak tkiva mozga za dodatne analize iako je spolja bilo vidljivo da postoje zaživotne povrede na glavi.

Anketni odbor je sagledavajući činjenice utvrdio da je Tužilaštvo preduzimalo određene mjere i radnje u pokušaju otklanjanja propusta učinjenih tokom prvih dana istrage i da u pogledu razjašnjavanja navedenih propusta gotovo mjesec dana nije radilo ništa posebno i da se prve radnje u tom pogledu obavljaju početkom maja.

Anketi odbor je utvrdio da je prvi put pred Anketnim odborom dr Karan izjavio: „Čovjek u besvjesnom stanju se i te kako može utopiti i on se utopi lakše nego osoba koja je svjesna... Obzirom da je u besvjesnom stanju nema mogućnosti samopomoći." te „...kao i da je mogao biti ošamućen povredama pa onda dospjeti u vodu".

Kada se ova izjava uporedi sa stručnim i naučnim saznanjima iz oblasti sudske medicine da se ubilačko utopljenje može izvršiti podmuklo i iznenadno kao i nad osobama koje su prethodno onesvješćene, odnosno drugačije onesposobljene za odbranu i samospašavanje npr. udarcem po glavi. Kao i činjenica da se traumatsko sekundarno utapanje dešava zbog i poslije raznovrsnih povreda glave. (Knjiga Milovan Milovanović „Sudska medicina"-strana 60-65.)

Te činjenica da još uvijek nije poznat način dospijevanja tijela Davida Dragičevića u vodu zaključi se da postoje osnovi sumnje da se u slučaju smrti Davida Dragičevića radi o ubilačkom utopljenju.

Neophodno je detaljno ispitati da li su svi pripadnici Ministarstva unutrašnjih poslova, koji su direktno ili indirekno učestvovali u preduzimanju svih radnji (operativno taktičkih, kriminalističko tehničkih i svih drugih istražnih mjera i radnji), od trenutka prijave nestanka, te nakon pronalaska beživotnog tijela Davida Dragičevića, poštovali sve zakonske i podzakonske propise, kao i pravila službe. Ukoliko se utvrdi odgovornost pojedinih policijskih službenika, da se hitno pokrenu postupci protiv istih. 

Anketni odbor je mišljenja da je jedini mogući način da se utvrdi postojanje ili nepostojanje odgovornosti pojedinih pripadnika MUP-a, provođenje postupka unutrašnje kontrole, te ukoliko se utvrdi da pojedini policijski službenici nisu postupali u skladu sa pozitivnim zakonskim propisima kojima se uređuju djelokrug njihovog rada, da isti budu procesuirani, a da se o rezultatima provedene unutrašnje kontrole obavijeste građani Republike Srpske. Anketni odbor zaključuje da je, u cilju vraćanja povjerenja građana u institucije Republike Srpske, nužno obavijestiti javnost o rezultatima provedene kontrole i eventualno preduzetim mjerama.  

Provođenje postupka unutrašnje kontrole je nužno iz razloga što je dužnost svakog policijskog službenika da poštuje zakonske propise i pravila službe, kao i etički kodeks, a svako drugo ponašanje je neprihvatljivo.

Dalje, imajući u vidu da su u proteklom periodu stavljene ozbiljne optužbe na račun rada Okružnog javnog tužilaštva Banja Luka, odnosno na račun pojedinih tužilaca koji su od trenutka pronalaska beživotnog tijela Davida Dragičevića uključeni u ovaj slučaj, a što u sve većoj mjeri izaziva sumnju građana u zakonitost njihovog postupanja, Anketni odbor je mišljenja da je neophodno da Visoki sudski i tužilački savjet( VSTS), kao organ koji je ovlašten da putem Ureda disciplinskog tužioca utvrđuje da li postoje propusti u radu tužilaca, u što kraćem roku ispita istinitost ovih navoda. 

Takođe je neophodno da VSTS obavijesti javnost o rezultatima provedenog postupka, te ako utvrdi postojanje propusta u radu nekog od tužilaca, u zavisnosti od težine učinjene povrede, inicira pokretanje odgovarajućih postupaka protiv tih lica.

Ovdje podsjećamo da je Ured disciplinskog tužioca ovlašten da istrage protiv tužilaca pokrene na vlastitu inicijativu ili po pritužbi, koju može podnijeti svaka osoba ili institucija, te smatramo da je nužno inicirati pokretanje navedenog postupka.

Kao što je to opšte poznato, u našem krivično-pravnom zakonodavstvu primjenjuje se princip akuzatornosti, koji se ogleda u činjenici da se krivični postupak može pokrenuti i sprovesti samo po zahtjevu javnog tužioca. To praktično znači da ako postupajući tužilac odustane od krivičnog gonjenja, tu se krivični postupak obustavlja.

Shodno važećim odredbama Zakona o krivičnom postupku, u slučaju kada tužilac donese naredbu o nesprovođenju istrage, on ima obavezu  da o tome obavijestiti oštećenog. Oštećeni ima pravo da podnesu pritužbu u roku od osam dana kancelariji javnog tužioca, i to je jedina mogućnost koju oštećeni ima. 

Smatramo da  prava oštećenog na ovaj način nisu dovoljno zaštićena, zbog čega je nužno da se oštećenom pruži mogućnost da, u slučaju odustanka tužioca,preuzme krivično gonjenje. Stoga je neophodno izmjeniti propise kojima se princip akuzatornosti nameće kao jedina mogućnost, te da ozbiljno i sveobuhvatno treba razmotriti mogućnost uvođenja prava oštećenog da preuzme krivično gonjenje, u slučaju odustanka javnog tužioca.

Na ovaj način bi se u potpunosti isključila mogućnost zloupotreba od strane tužilaca. 

Anketni odbor je mišljenja da postoje osnovi sumnje da je David Dragičević ubijen kao i da je zbog postojanja osnova sumnje da su prilikom provođenja istrage počinjena krivična djela iz glave XXVI Krivičnog zakonika Republike Srpske, kao što su Neprijavljivanje krivičnog djela ili učinioca, propisano članom 332. Krivičnog zakonika Republike Srpske, zatim Pomoć učiniocu poslije izvršenog krivičnog djela, propisano članom 333. Krivičnog zakonika Republike Srpske, Sprečavanje dokazivanja iz člana 336. Krivičnog zakonika Republike Srpske, te Zloupotreba službenog položaja ili ovlašćenja, iz člana 315. Krivičnog zakonika Republike Srpske, moguće pokretanuti istragu protiv NN lica, koja su u provođenju istrage u slučaju stradanja Davida Dragičevića, prikrivanjem dokaza, podmetanjem lažnih dokaza i ometanjem istrage, počinila navedena krivična djela propisana Krivičnim zakonikom Republike Srpske.

Anketni odbor zaključuje da borba protiv kriminala u društvu nema alternativu i da je neophodno preuzeti odlučne mjere kako bi se vratilo povjerenje u rad institucija propisane ustavima i zakonima Republike Srpske i Bosne i Hercegovine. 

Frontal