Došao je u Bosnu 1883. godine, kada je dobio posao učitelja u osnovnoj školi u Sarajevu. Bio je član većine onovremenih prosvjetnih, humanih i kulturnih društava. Pamtimo ga i kao jednog od učitelja zaslužnih za pokretanje srpskog književnog časopisa “Bosanska vila“.

Stevan Stevo Kaluđerčić rođen je u Somboru, 1864. godine kao sin jedinac. Osnovnu školu i nižu gimnaziju (četiri razreda) završio je u rodnom mjestu, gdje je nastavio školovanje u Srpskoj učiteljskoj školi, jednoj od najpoznatijih srpskih škola u Austro-Ugarskoj monarhiji. Iz ove škole potekli su i Joakim Vujić, Jovan Dučić, Isidora Sekulić, dr Paja Radosavljević, Nikola Kašiković te mnogi drugi. U trećem razredu 1881. godine, sa nekoliko svojih kolega, istomišljenika, nezadovoljnih planom i programom (koji je bio po mjerilima Pešte i Beča) organizovao je učenički štrajk. Zajedno sa svojim drugovima kao jedan od organizatora štrajka bio je udaljen iz somborske škole, pa je školovanje završio u Sremskim Karlovcima u poznatoj Karlovačkoj preparandiji. Završni ispit položio je u junu 1883. godine i odmah zatim bio primljen za učitelja Srpske osnovne škole u Sarajevu, gdje je stigao početkom septembra iste godine.

Doputovao je kao jedan od prvih putnika novosagrađene pruge Brod-Sarajevo koju je austrougarska vlast sagradila odmah nakon okupacije BiH 1878. godine. Došavši u Sarajevo smjestio se u blizini stare pravoslavne crkve (u današnjoj Besarinoj čikmi), gdje je bila i Srpska osnovna škola u kojoj je trebao raditi.

Stevin dolazak u Sarajevo spada u period kada je srpsko školstvo u Bosni i Hercegovini preživljavalo teške trenutke. Nova vlast je dekretom ukinula 1882. godine jedinu Srpsku nižu gimnaziju u Sarajevu, jer je austrougarska vlast pokušala da spriječi razvoj i manifestaciju nacionalne misli kod Srba.

Stevo Kaluđerčić je u julu 1883. godine izabran za učitelja Srpske osnovne škole u Sarajevu, a od 1894. godine postavljen je za učitelja srpske Više djevojačke škole u Sarajevu. Već 1895. godine on je naprije privremeni, pa onda redovni upravitelj srpskih osnovnih škola i Više djevojačke škole koja se nalazila na prostoru današnjeg Ekonomskog fakulteta u Sarajevu. Kao pedagog, nošen idejama Đorđa Natoševića, Hadži Stake Skenderove i plemenite Mis Ibri, stalno je naglašavao i podvlačio važnost obrazovanja žena – budućih majki.

Na ovom položaju ostao je sve do 1914. godine kada je zemaljska vlada za Bosnu i Hercegovinu zatvorila sve srpske škole u Bosni i Hercegovini. Poslije oslobađanja, on je 1919. godine vraćen u službu kao učitelj i direktor viših narodnih škola, a bio je i šef invalidskog odsjeka.

Jedan od osnivača i urednika “BOSANSKE VILE“

Stevo Kaluđerčić je pored Nikole Kašikovića prvog i dugogodišnjeg glavnog i odgovornog urednika, bio jedan od osnivača i urednika „Bosanske vile”, prvog književnog časopisa u BiH. Prvi broj „Bosanske vile” izašao je 16. decembra 1885. godine sa njegovim grafičkim rješenjem naslovne strane.

List se održao sve do 1914. godine kada je zabranjen. U redakcijskom kolegijumu, pored Kašikovića i Kaluđerčića, bili su i Jovan Vidić, Božidar Nikašiković, Nikola Šumonja, Milica Todorović, Natalija Subotić, mahom učitelji Srpske osnovne škole. I pored skromnog početka, „Vila” se vremenom razvila u značajan književni časopis sa ugledom i van bosanskohercegovačkog kulturnog prostora i tako postala stožer razvoja kulturnog života u Bosni i Hercegovini. U „Vili” su sarađivali, i u njoj objavljivali najveći pisci i pjesnici tog vremena: Silvije Strahimir Kranjčević, Ivo Andrić, Aleksa Šantić, Petar Kočić, Tin Ujević, Svetozar i Vladimir Ćorović…

Za potrebe nastave istorije u srpskim osnovnim školama u BiH napisao je „Istoriju srpskog naroda”, koja je štampana u Mostaru početkom 20. vijeka. Knjiga je bila udžbenik tog predmeta u osnovnim i građanskim školama sve do 1914. godine. Objavio je i monografiju „Nacionalna uloga srpskih škola u BiH”.

U političkom životu BiH zauzimao je od 1910. do 1913. godine položaj narodnog poslanika u bosanskohercegovačkom saboru. Stevo je važnost pridavao i fizičkom odgoju omladine. Odmah po osnivanju sarajevskog sokolskog društva „Dušan Silni”, koje je formirao sarajevski ljekar dr Milan Jojkić postao je, njegov član-vježbač, a ubrzo zatim i predvodnik.

Na položaju upravitelja srpskih škola Stevo Kaluđerčić je ostao sve do 1914. godine kada su, nakon atentata u Sarajevu sve srpske škole i većina stanova uglednih sarajevskih Srba bili demolirani, a škole zatvorene i zabranjene. 30. januara 1916. godine Zemaljska vlada BiH je svojim aktom zabranila Stevi Kaluđerčiću svaki dalji rad u prosvjeti, jer je ustanovila da su „mišljenje i rad Steve Kaluđerčića, upravitelja srpsko-pravoslavih škola u Sarajevu, u opreci sa interesima države”. Istim aktom je i penzionisan, a određena mu je „privremena penzija kao pripomoć”. U Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, koja je formirana 1918. godine, bio je samo nakratko reaktiviran kao šef invalidskog odjeljenja, da bi već 1925. godine otišao konačno u zasluženu penziju. Preminuo je i sahranjen na starom pravoslavnom groblju u Sarajevu 12.02.1948. godine. Sarajevsko „Oslobođenje” je tada odbilo da štampa „In memoriam” koji je povodom njegove smrti napisao njegov mađi kolega, penzionisani učitelj Stevo Pravica.

Izvor: srbiubih