Uspjeh njemačke kancelarke Angele Merkel tokom prethodnih deset godina (ona je već njemački kancelar sa najdužim stažom na toj poziciji, poslije Konrada Adenauera i Helmuta Kola) postugnut je zhvaljujući njenoj lukavoj sposobnosti da pusti da se politički procesi i debate odvijaju svojim prirodnim tokom zauzimajući poziciju samo onda kada je sigurna da će ta pozicija biti na pobjedničkoj strani. Međutim, u očima njemačkih kritičara, ona je postala podložna ucjenama, onoga trenutka kada se obavezala da spasi evro po svaku cijenu.

Grčki premijer Aleksis Cipras je igrao na tu kartu, znajući da na kraju, Njemačka ipak neće moći da izbaci Grčku iz evrozone.  I onda, kako to često biva u EU, pojavićei će se neka velika politička izmišljotina koja će omogućiti svima da sačuvaju svoj obraz. Ali Cipras ne bi smio da bude tako siguran. Kao i svim EU liderima, primarna briga Angele Merkel je njena stranka i njen reizbor. Demohrišćani su jednom bili glavna ideološka sila u pogledu evrointegracija i evropske ekonomije. Kol je rizikovao i svoju političku karijeru zarad ovoga. Ali, danas je ostalo veoma malo idealizma u ovom pogledu. Jedina jaka ličnost koja još uvijek otvoreno staje na stranu Evropske zajednice je njemački ministar odbrane, Ursula fon der Lejen. 

Kao veliki rival Merkelovoj, ona to ipak radi više iz nužde, zarad izoštravanja svog političkog profila određena zajednička pravila. Volfgang Šoble, njemački ministar finansija, i na neki način ideološki sin Helmuta Kola, ostaje evropejac po ubjeđenju, ali čak i on je, unutar svoje vlade, lobirao za odstranjivanje Grčke. Kao brojni demohrišćanski političari i intelektualci, on više ne prihvata postavku da su evrointegracije jednosmjeran proces. Tabu tema reverzibilnosti članstva u evrozoni ( ili čak članstva u Evropskoj uniji) je danas sve manje kontroverzna.

Neki ističu manjak kapaciteta grčke državnosti; drugi pominju Mađarsku, čija vlada čini se kreira neslobodnu državu, koja više ne odgovara fundamentalnim vrijednostima kodifikovanim u Evropskim ugovorima. Mogu se čuti mnogi glasovi koji zagovaraju model "jezgra Evrope"sa  najznačajnijim i najmoćnijim državama, kao članovimakako Nijemci kažu "Kernevropa" i perifernih zemalja Evropekoji su samo djelimično integrisani u Zajednicu. U jezgru Evrope bi bila monetarna, fiskalna i politička unija. Periferna Evropa bi se sastojala od država koje ne bi bile u mogućnosti da u poptunosti prate sva zajednička pravila. Ovakav, ''sekundarni'' koncept Evrope   bi bio  sačinjena od država koje bi ponekad bile nevoljne ili jednostavno u nemogućnosti da ispoštuju dogovor. Drugim riječima, za disfunkcionalne zemlje poput Grčke, nema mjesta u jezgru Evrope. 

Ipak, Nijemci griješe ako vjeruju da bi takva Evropa, koju bi, čini se, činile zemlje Sjeverne Evrope plus Francuska, mogla postojati. Oni izgleda da ne razumiju da je Francuska daleko od svojevoljnog prenosa svog suvereniteta ili ulaska u fiskalnu zajednicu sa drugim zemljama. Njemački političari i intelektualci tretiraju trenutnu francusku vladu sa manje ili više otvorenim prezirom; oni (i većina drugih evropskih država) ne uzimju za ozbiljno francuske napore pri posredovanju između evropskog sjevera i juga, a u cilju ostanka Grčke u evrozoni. Kao argument oni mogu istaći da, kako istraživanja pokazuju, veliki broj samih francuskih državljana više vjerujuda će Merkel rješiti trenutnu krizu, nego francuski predsjednik Fransoa Oland.

Doduše, to i dalje ne znači da bi Francuska htjela biti dio jezgra Evrope, posebno ako se ne osjeća jednakim partnerom. Sa druge  strane, Merkelini partneri u vladi, socijaldemokrati, sav svoj pregovarački kapacitet usmjeravaju na obezbjeđivanje bolje pozicije radničke klase u Njemačkoj i oni su se distancirali od evropske transkontinentalne solidarnosti. Šta više, Sigmar Gabrijel, predsjednik socijaldemokrata je pokušao da bude veći Merkel od Merkelove, napavši Ciprasa mnogo žustrije nego što je to to uradila sama kancelarka. 

Vrlo je vjerojatno da je kancelarka počela razmišljati o tome što će povijesne knjige reći i da joj je primarna ambicija  za ovaj mandat, a na osnovu toga put do još jednog, ostaviti iza sebe stabilnu i prosperitetnu EU. Njena vizija nikad nije izgledala kao da ide mnogo dalje od ekonomije. 

Međutim, kao što je politički naučnik R. Daniel Kelemen istaknuo, u poređenju sa Sjedinjenim Državama u XIX vijeku, malo je razloga misliti da će njemački legalistički pristup uspjeti ograničiti vlade u kvazi-federaciji kao što je EU. Samo pustivši neke države da bankrotiraju, evrozona na kraju može osigurali disciplinu. Drugim riječima, pustiti Grčku da potone bi bio, možda i najbolji način za Merkel da bi dobije ono što ona želi.

Izvor: Foreign affairs