Devedesetih godina dešavanja u  centralnoj Bosni su inspirisala mnogo ljudi do dana današnjeg. Ova dešavanja mogu objasniti i zašto u ovoj zemlji, proporcionalno broju stanovnika,  najviše ljudi ide da ratuje u Siriju i Irak (preko 300), više nego bilo gdje u Evropi.

Formacija „mudžahedini“ koja je 1992. došla u ovu zemlju , sastojala  se uglavnom od Arapskih „volontera“i bili su svojevrstan orijentir. Danas se dinamika džihada promijenila, i to u suprotnom pravcu.  Bh državljani  su ti koji putuju u arapske zemlje.

„Zapad i Islam su u ratu“, kaže Eimen Dean, koji je kao mladi „volonter“ iz Saudijske Arabije, putovao i borio se u centralnoj Bosni 1994. „Bosna je dala modernom džihadizmu taj opis. To je kolijevka.“

Nakon što je hrvatska vojska masakrirala oko 120 Bošnjaka u Ahmićima u aprilu 1993, mudžahedini su bili umiješani u veliki broj zločina i represalija. U manastir Guča Gora dva mjeseca kasnije, oni su odveli blizu 200 Hrvata koji su evakuisani od strane britanskih trupa UN-a. Nakon toga su ušli u kapelu, oskrnavili religijska umjetnička djela i snimali se dok su to radili.

Britanske trupe su se suprotstavljale mudžahedinskiom bataljonu u Guča Gori na ljeto 1993. Vaughan Kent – Payne, glavnokomandujući  britanskih trupa u tim bitkama, svjedoči da su strane trupe bile mnogo agresivnije od lokalnih bošnjačkih trupa, često otvarajući vatru na UN-ova vozila.

U obližnjoj opštini Travnik, gdje je prije rata bio skoro podjednak broj muslimana, Srba i Hrvata, pokušali su da nametnu šerijatski zakon onoj populaciji koja je ostala, odnosno nije bila evakuisana. Takođe, bili su umiješani u otmicu lokalnih hrišćana. Jednog su obezglavili i prisilili ostale zarobljenike da ljube njegovu odrubljenu glavu. U pitnaju je bio Srbin, Dragan Popović.

Do kraja rata, odnosno njegovih posljednjih mjeseci, džihadisti su uspjeli regrutovati i domaće stanovništvo, tako da ih je bilo 1 500 u zadnjim mjesecima rata u BiH. Oni su imali podršku i Alije Izetbegovića, tadašnjeg predsjednika BiH, koji  je bio i više nego srećan njihovim dolaskom, djelimično da bi zadovoljio i bogate arapske donatore.

Među bošnjacima koji su bili u mudžahedinskom odredu bio je i selefija jedne od džamija u Sarajevu, Bilal Bosnić, koji je u pritvoru i čeka suđenje. Bosnić je optužen da je regrutovao borce u Islamsku državu.

Kako ID sada pokušava da uspostavi novi kalifat na Balkanu, postoje mnogi koji se plaše da je Bosna ranjiva i podložna ovome,  zato što je toliko podijeljena čak i dvije decenije nakon rata. 

Izvor: BBC