Osuda zločina počinjenih tokom sukoba u bivšoj Jugoslaviji nad pripadnicima svih etničkih i vjerskih grupa, saosjećanje sa žrtvama na svim stranama sukoba i podrška Dejtonskom mirovnom sporazumu – osnove su nacrta rezolucije o BiH koju je ruska delegacija u Ujedinjenim nacijama dostavila članicama Savjeta bezbjednosti (SB). O tekstu ovog dokumenta od sedam tačaka, u koji je „Politika” imala uvid, sinoć su u Njujorku razgovarale članice SB.

U uvodnom dijelu teksta se podsjeća na presude Haškog tribunala i Međunarodnog suda pravde „u vezi sa zločinima na različitim stranama” tokom sukoba u bivšoj Jugoslaviji. Takođe se podsjeća na obavezu država da privedu kraju krivično gonjenje odgovornih za genocid, zločine protiv čovječnosti, ratne i druge zločine. To je ujedno i jedini kontekst u kom se riječ genocid pojavljuje, za razliku od britanske rezolucije, u kojoj se genocid spominje 35 puta.

U svom dokumentu Moskva pozdravlja rad Međunarodne komisije za nestala lica i Instituta za nestala lica BiH, koji locira i identifikuje ostatke žrtava u BiH, doprinoseći na taj način izvođenju počinilaca pred lice pravde. Takođe, Moskva u nacrtu rezolucije pruža podršku Mirovnom sporazumu i Parisko-dejtonskom sporazumu o stvaranju Federacije BiH od 10. novembra 1995. i apeluje na sve strane da se striktno pridržavaju obaveza koje proizlaze iz ovih sporazuma. Ponovo se naglašava da primarna odgovornost za dalje uspješno sprovođenje Mirovnog sporazuma leži na vlastima u samoj BiH.

U dokumentu se apeluje i na Bošnjake, i na Hrvate, i na Srbe da unapređuju mir, pravdu, toleranciju i pomirenje.

U uvodnom dijelu se ponovo potvrđuje predanost očuvanju suvereniteta i teritorijalnog integriteta svih država na teritoriji bivše Jugoslavije u okviru njihovih međunarodno priznatih granica.

Takođe se države podsjećaju na mehanizme pravde i pomirenja, pod čim se podrazumijevaju nacionalni, međunarodni i „mješoviti” krivični sudovi i tribunali te komisije za istinu i pomirenje. Kako se napominje, takvi mehanizmi mogu da unaprijede ne samo individualnu odgovornost za ozbiljne zločine već i mir, istinu, pomirenje i prava žrtava.

Ruski tekst rezolucije tek se pojavio u Njujorku i još nema reakcija na njega. U britanskoj ambasadi u Beogradu juče nam je rečeno da oni neće javno komentarisati ništa što se dešava u Njujorku. Izvjesno je, međutim, da je za Beograd ovaj dokument od velike važnosti jer će zbog njega sada i britanska rezolucija morati umnogome da se promijeni da bi London mogao da računa na njeno usvajanje u Savjetu bezbjednosti.

Prema riječima našeg sagovornika upućenog u funkcionisanje UN, sada će se ići na usaglašavanje dva teksta koliko god je to moguće.

Britanija nema interesa da popusti u bitnim stvarima kao što je pozivanje na genocid, a Rusija, sa druge strane, neće dozvoliti da tekst prođe u izvornom obliku. Ruski tekst je prihvatljiviji za veći broj država jer podržava jedan međunarodni mirovni sporazum i ima jednak odnos prema svim žrtvama.

Najvjerovatnije, kako kaže naš sagovornik, Rusija i Britanija neće moći da se dogovore i onda će morati da idu na predsjedničko saopštenje koje izdaje predsjedavajući SB i koje bi predstavljalo neku vrstu kompromisa, jer mora biti prihvatljivo za sve članice stalne SB. Predsjedničko saopštenje nije obavezujući akt, ali ipak ima izvjesnog uticaja.

Druga mogućnost je da Britanija i Rusija dođu u sukob ako Zapad bude insistirao na svom stavu i u tom slučaju, pošto rezolucija ne može da prođe u SB, oni će gledati da je proguraju u Generalnoj skupštini.

Može da se desi i da se na glasanje stavi britanski prijedlog, koji bi možda mogao da bude prihvaćen prostom većinom svih članica SB, ali bi onda Britanci bili suočeni sa ruskim vetom. Teško je, kaže naš sagovornik, vjerovati da će ići na to da Rusiju natjeraju na veto.

Teorijski gledano, na dnevnom redu sjednice SB mogu i da se nađu obje rezolucije, s tim što može da se glasa samo jednom, dakle samo o jednom dokumentu. Uobičajeno se glasa za onaj dokument za koji postoji veća vjerovatnoća da ima većinsku podršku. Jedan od mogućih raspleta jeste i da jedni i drugi odustanu od svojih rezolucija pošto ne mogu da prođu u SB. Čini se da je Moskva možda pronašla način da britansku rezoluciju osujeti i bez formalnog podnošenja veta.

Izvor: Politika.rs