piše: Andrea Vuković 

Tri puta čitam vijest da je Branislav Borenović pozvao Željku Cvijanović na TV duel o IPA fondovima i Evropskoj uniji. Pet puta pokušavam da ubijedim sebe da to ima nekog smisla, imajući u vidu da je Branislav Borenović predsjednik Odbora za evropske (ne baš tako nevažna digresija: i dalje mi nije jasno zašto riječ „evropske“ na sajtu Skupštine počinje velikim slovom) integracije i regionalnu saradnju Narodne skupštine Republike Srpske, a Željka Cvijanović predsjednik Vlade Republike Srpske koja ima (nekog) posla s Evropskom unijom i interesa za IPA fondove. Ali ne ide.

Prvo, hoćemo li sad svi koji mislimo da o nečemu znamo malo (ili nimalo) više od drugih na neku određenu temu, a koja je u nadležnosti Vlade, da pozovemo Željku Cvijanović na TV duel? Ako je to logika, evo ja je zovem da malo „duelujemo“ o reaktivnoj, nestrateškoj, jednosmjernoj i po Vladu (i Republiku Srpsku uopšte) generalno vrlo nepovoljnoj komunikaciji Vlade i većine njenih predstavnika (a posebno pojedinih ministarstava) sa svim njenim ciljnim grupama.

Evo možemo da pričamo i o temama iz nadležnosti Ministarstva lokalne uprave i samouprave – ako može o tome da razgovara s ministrom koja je bila novinar sa stranačkom članskom kartom, onda može i sa mnom – ja bar nemam stranačku člansku kartu, da se ne odmičemo od osnovnih etičkih načela ka novinarskim kvalitetima ili još dalje – rezultatima. Ili, da ni slučajno ne ulazimo u to ko tu koliko zna o sistemu i organizaciji državne uprave, političko-teritorijalnoj organizaciji Republike Srpske, skupštinskom sistemu, političkim organizacijama i dr.

Svakako da neke od tema tog razgovora mogu da budu i iz nadležnosti Ministarstva za porodicu, omladinu i sport. Dobro, ja možda nemam muža i djecu, ali imam svoju porodicu – mama, tata, brat i ja (samo nedostaje pas; nadam se da taj nedostatak nije diskvalifikacija za ovaj razgovor). A za druga dva resora, bavila sam se sportom ozbiljnije nego ministar, a i mlađa sam.

Ni saobraćaj i veze nisu teme o kojim ne možemo da pričamo. Dobro, nemam baš neke reference u oblasti veza, ali, evo, recimo, na temu saobraćaja mogu da kažem da je velika gužva na glavnim saobraćajnicama oko 8 ujutro i 4 popodne. Šta se to razlikuje u odnosu na revolucionarne zaključke da je nepovoljno za građane što je blokirano 45 miliona evra iz IPA fondova ili da Republika Srpska ima dosta prostora za samostalnu saradnju i jačanje odnosa s Evropskom unijom?

Prosvjeta i kultura. Ako je to tema svih tema, možemo mi i o vjeronauci u školama. Imam tu vrlo značajno iskustvo – vjeroučiteljica me je tri godine diskriminisala pred cijelim razredom dok se nisam krstila. Ako je to tema svih tema. Ako nije, onda možemo i o ozbiljnim pitanjima poput sistemskog zaglupljivanja djece u našem osnovnom obrazovanju, pa samo logičnog nastavka na sljedećim nivoima obrazovanja.

Možemo i o poljoprivredi. Evo, ja uzgajam ljute papričice i uspijevaju. Jesu saksije stajale malo preblizu jedna drugoj, pa se ukrstile „sorte“ (ili kako se to već zove), ali, u odnosu na obim značaja Ministarstva poljoprivrede (šumarstva i vodoprivrede) i populaciju za koju je važno i značaj mojih papričica za mene i još nekoliko ljudi za koje kuham, učinak nam je skoro isti – moj možda i bolji.

Ili recimo o ekonomskim odnosima i regionalnoj saradnji, de facto inostranim poslovima Republike Srpske. Ako može da razgovara s ministrom – inženjerom elektrotehnike s iskustvom u svakakvim djelatnostima osim u inostranim poslovima, što ne bi mogla sa mnom.

Sve su to nadležnosti Vlade, a ja, eto, imam manje ili više dodira s nekim od njih, pa što ne bismo nas dvije malo ćaskale o tome?

Ali da ne budem nekorektna. Branislav Borenović je ipak poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srpske, a to je posebna grupa kojoj se ne priznaje značaj koji zaslužuje. Narodni poslanici legitimitet dobijaju voljom naroda na izborima i treba da imaju prioritet u odnosu na nas koji se nismo kandidovali (i na one koji jesu, ali nisu dobili dovoljno glasova) na izborima. Narodni poslanici treba da imaju i veći značaj od Vlade i od predsjednika Vlade (na stranu sad to što se aktuelni predsjednik Vlade nije oprobala u pokušaju da dobije povjerenje naroda) jer Vladu i premijera bira Narodna skupština, jer premijer i ministri polažu zakletvu pred poslanicima, a ne obrnuto.

Tako je Željka Cvijanović, koja nije dobila nijedan glas na izborima (jer se nije ni kandidovala) položila zakletvu i pred Branislavom Borenovićem (pored njih još 82-oje narodnih poslanika), koji je dobio 3298 glasova, pa bi bio red da Borenović može da razgovara s premijerom o temama od značaja za Republiku iz obostrane nadležnosti (znači, skoro o svemu) i kad to obaveze obje strane dozvoljavaju.

Međutim, tu dolazi do (suštine) problema. Branislav Borenović nije tražio da razgovara sa Željkom Cvijanović, nego je tražio TV duel s njom, što ukazuje na očaj i histeriju opozicije koja je već odavno u kampanji za izbore (koji su za više od 10 mjeseci), te na vrlo opasnu okolnost da ne postoji namjera da se pomogne u identifikovanju izazova, ponudi konstruktivna kritika i razumno rješenje, nego na potrebu da potpredsjednik i poslanik „druge najveće opozicione partije u Republici Srpskoj“ (formulacija koju koristi ta partija, ne imajući na umu koliko to istovremeno i smiješno i patetično zvuči) održi lekciju članu Izvršnog odbora najveće partije u Republici i predsjedniku Vlade na temu evropskih integracija, kako bi građani, od kojih većina ne zna (za šta su krivi svi učesnici u javnoj komunikaciji – uključujući i vlast i opoziciju) ni šta su IPA fondovi, shvatili da premijer o tome nema pojma, ali, eto, navedeni poslanik zna na čemu stoji evropsko nebo i gdje je Republika Srpska (i BiH) pod tim nebom. TV duel nema ton konstruktivnog razgovora koji može da proizvede rješenje. Poziv na TV duel je izazivanje, poziv na obračun.

Ko od imenovanih zna više o evropskim integracijama je potpuno nevažno u ovom slučaju, kao što je za opšte dobro i/odnosno javni interes nevažno kako bi se taj „duel“ završio u smislu pobjednika ili poraženog. Važno je da opozicija gubi kompas u gladi da bude vlast, gore nego što vlast gubi kompas u pokušaju da ostane vlast. A pobijediti vlast u dezorjentaciji danas u Republici Srpskoj uopšte nije lako. Cijeli cirkus koji se uvježbavao na (većinom za javnost zatvorenim) sjednicama Narodne skupštine (koje nemaju veze s odlukama Narodne skupštine o neprenošenju sjednica, nego s komercijalnim i drugim interesima javnog servisa koji ima samo jedan kanal i potpuno je nerazumno očekivanje da na tom jednom kanalu cijeli dan „smaraju“ ljude sa sjednicama Skupštine), a premijerno odigran čupanjem (ili, kako je prvi među jednakim cirkusantima objasnio, vađenjem mikrofona iz njihovih ležišta ili tako neka slična blaga formulacija, koju niko nije progutao) mikrofona iz sale za sjednice Narodne skupštine, najavljuje da će predizborna kampanja (koja je, ako još iko u to sumnja, već odavno počela) zapravo biti borba obezglavljenih pijetlova, koji će ljutito i bezumno da se sudaraju u ograničenom javnom prostoru, bez ikakve realne persketive da od njih može biti ikakve koristi. A mi ćemo da gledamo borbu pijetlova; neki od nas će se odvažiti i na klađenje, jer je to naša navika i naša – građanska dužnost.

Imajući to na umu, bolje je i poziv na TV duel, nego da je poslanik izazvao premijera na dvoboj ili da se fizički obračunaju. To je možda jedina stvar koja bi djelovala manje razumno od ovoga – manje zbog toga što je zastario način rješavanja sporova (jer nam kretanje unazad nije strano), nego, eto, možda zbog toga što je nedavno obilježen taj Međunarodni dan borbe protiv nasilja nad ženama (da sve bude jasno, ne ulazim u pretpostavku da bi se to završilo nasiljem nad ženom). U dilemi sam da li da izbrišem ovaj posljednji pasus da nekom ne dam neku novu genijalnu predizbornu ideju. Jer, od opozicije koja se oblači u kostime junaka iz stripova, ni to ne bi čudilo.