Piše: Mišo Vidović

”U kiosku se kupuju cigarete, a ne razglednice”, rekoše u pošti, uz ljubazno da “cijena po komadu iznosi jednu konvertibilnu marku”.

Tako je  završena sadašnja “potraga” za banjalučkim raglednicama, a koliko me sjećanje služi i može da  “povede” tridesetak godina unazad, u kioscima  iliti trafikama (nisu “nicali” po trotoarima), niste  mogli čuti “imali smo nekada, ali koliko znam ne nabavlja se više”. Uz raznovrstan I bogat asortiman proizvoda duhanske industrije, ravnopravno se “nosila” i više nego pristojna ponuda razglednica sa brojnim gradskim motivima. Istaknute na izlozima, “visile” su  na stalcima, čini se posebno napravljenim za njih, mamile izgledom da ih kupite  uz cigarete, šibicu, i novine, pa neka ih….

Neke od tih raglednica,”usput” kupljenih nikada nisu napisane i poslane - “arhvirane” su  u kutijama, ladicama, albumima mnogih Banjalučana. Danas im  bude nostalgiju, prisjećaju ih na neka vremena, ljude I dogadjaje, “konstatuju”  da  mnogi gradski motivi, objekti, više ne postoje, da su  ulice djetinstva , dječaštva i mladosti, promjenile svoj izgled.

Vjerovatno se neko i zapita ko su autori razglednica, kako su nastale, kojim fotograskim i grafičkim tehnikama su uradjene...

Prve serije razglednica Banja Luke su kompozitne forme sa dekorativnim ukrasima najčešće u stilu tada dominirajuće secesije. Popularno se nazivaju litografije, medaljonke ili gruserice. Motivi na prvim razglednicama su crtani prema fotografijama i štampani litografskom ili hromolitografskom grafičkom tehnikom. U ovoj grafičkoj tehnici podloga je izglačana kamena ploča krečnog škriljca, fine poroznosti, debljine od 6 do 15 cm, na kojoj su crtani motivi razglednice...(Monografija “Pozdrav iz Banja Luke”, autori Snježana i Dragan  Vicić)

Ovako su o banjalučkim  razglednicama  zabilježili  Beogradjani Snježana i Dragan Vicić, a višedecenijsko sakupljanje i obradjivanje starih razglednica , rezultiralo je time da je bračni par Vicić (Snježana  Vicić dio života i školovanja provela je u Banja Luci-op.aut), prije nekoliko godina objavio knjigu sa blizu 500 starih razglednica Banja Luke  iz perioda od 1987. do 1941. godine.

Monografija “priča” priču o samom gradu, počevši od panorama Kastela, Gornjeg Šehera, pijace, ulica, Gospodske ulice, i drugih javnih objekata, navela je svojevremeno Snježana Vicić, pojašnjavajući  da su se na objavljivanje “ovog neobičnog izdanja odlučili vidjevši slične primjere u svijetu , a želja je bila da kroz monografiju  u tematskim dijelovima pokažu  Banja Luku i njene simbole kroz vrijeme”. Svi koji su imali priliku da se upoznaju sa sadržajem monografije smatraju da se radi o publikaciji koja  starim raglednicamana autentičan i zanimljiv način ispričala priču o Banja Luci.

(nastaviće se ...)