Kultura
Revija srpskog dokumentarnog filma
Revija srpskog dokumentarnog filma, koju Kinoteka Republike Srpske realizuje u saradnji sa Jugoslovenskom kinotekom iz Beograda, biće održana 8. i 9. aprila u Dječijem pozorištu Republike Srpske u Banjaluci.
Revija počinje u ponedjeljak, 8. aprila u 20.00 časova projekcijom dokumentarnih filmova iz zaostavštine Đorđa Bogdanovića (1860 - 1914), trećeg po redu srpskog filmskog producenta, koji je u kratkom vremenskom periodu od 1913. do 1914. godine, tokom Drugog balkanskog i u osvit Prvog svjetskog rata, producirao oko 30 dokumentarnih filmova i arhivskih dokumenata neprocjenjive vrijednosti.
Publika će imati priliku da vidi filmove: NJ. V. Prestolonaslednik Aleksandar na Crnom vrhu, Dolazak Konjičkog puka u Beograd, Grambergova bolnica, NJ.V. kralj Petar u Sabornoj crkvi, Život srpske vojske u logoru na banjici, snimljene 1913. godine, te filmove iz 1914. godine: Velika pijaca, Dolazak regruta, Zakletva regruta i Polaganje temelja Bogosloviji Sv. Save. Ovi filmovi biće premijerno prikazani u Banjoj Luci, nakon što je 2012. godine u Jugoslovenskoj kinoteci izvršena njihova digitalna restauracija.
O životu i radu Đorđa Đoke Bogdanovića, kao i o značaju njegove filmske zaostavštine za srpsku filmsku baštinu, te o restauraciji ovog izuzetno vrijednog filmskog blaga govoriće Aleksandar Saša Erdeljanović, upravnik Arhiva Jugoslovenske kinoteke, koji će, kao i direktor Nacionalnog filmskog arhiva Republike Srbije Radoslav Zelenović, biti gosti Kinoteke Republike Srpske tokom realizacije ove revije u Banjoj Luci.
Druge večeri, u ciklusu Filmovi koji se pamte na programu je sedam vrsnih dokumentaraca koji će ostati zapamćeni kako po tematici tako i po autorskom pečatu i koji, sasvim sigurno, zauzimaju visoko mjesto u srpskoj dokumentarnoj produkciji druge polovine 20. vijeka. Ciklus započinje slikovitim prikazom srpskih vašarskih običaja i mentaliteta u filmu Vašar iz 1959. godine, jednog od najautentičnijih srpskih dokumentarista šezdesetih godina 20. vijeka, Svetozara Pavlovića.
Aleksandar Saša Petrović, čiji se Skupljači preja, prema mnogim ocjenama, smatraju jednim od najboljih srpskih igranih filmova dvadesetog vijeka, snimio je i nekoliko izuzetnih dokumentaraca, koji po kvalitetu ne zaostaju iza remek- djela njegovih igranih filmova. Među njima je i film o životu i djelu umjetnika Save Šumanovića - Putevi iz 1958. godine, koji se i danas, uz Petrovićev film o Petru Dobroviću, svrstava u sam vrh dokumentarnih filmova ovog žanra.
Slijedi film Crkve brvnare Ratomira Ivkovića iz 1962. godine, a zatim još jedan predstavnik „crnog talasa“, Želimir Žilnik. Njegov film Nezaposleni/nezaposleni ljudi iz 1968. godine, kao i mnogi drugi, ocijenjen je tada vrlo „provokativnim i politički nekorektnim“, jer nije idealizovao socijalistički sistem, nego je o problemima koji su pratili tadašnje društvo progovorio vrlo otvoreno i javno.
I Krsto Škanata, jedan od vodećih srpskih dokumentarista, uvijek je na beskompromisan način iznosio svoje poglede na društvo i njegove anomalije - a jedan od njih dat je i u filmu Nostalgija vampira iz 1968. godine. Svakako je nezaboravan slikovit i duhovit prikaz našeg pomodarstva, posebno među seoskim življem u bogatoj Šumadiji, dat u filmu A kuća zvoni li zvoni Miodraga Nikolića iz 1971. godine.
I na kraju ove dvodnevne revije biće prikazan i film Marko Perov iz 1975. godine, kultnog reditelja Živka Žike Nikolića, koji je, poput njegovih igranih filmova, metaforična slika patrijarhalnog svijeta njegovog rodnog podneblja.
Ulaz za posjetioce filmskih projekcija u Dječijem pozorištu Republike Srpske biće slobodan.
Do realizacije ovog programa došlo je i zahvaljujući saradnji republičkih ustanova kulture – Kinoteke Republike Srpske iz Pala sa Dječijim pozorištem Republike Srpske i spremnosti rukovodstva Dječijeg pozorišta, prije svih, direktora Predraga Bjeloševića da se ova revija realizuje u ovoj instituciji.
Prije početka Revije, Kinoteka Republike Srpske predstaviće i izložbu filmskih plakata „Sto godina srpskog igranog filma“, koja će biti postavljena u Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci Republike Srpske od 8. do 30. aprila ove godine. Otvaranje izložbe zakazano je za ponedjeljak, 8. aprila u 18.00 časova.
Generalni pokrovitelj programa je Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske dok je medijski pokrovitelj Radio-televizija Republike Srpske. Pokrovitelji su, takođe, i ustanove koje su omogućile da ovaj program bude realizovan u Banjoj Luci – Dječije pozorište Republike Srpske i Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske.
(Frontal)