Naime, kad pred sobom imate bilo koji od dokumenata budžeta ove lokalne zajednice u posljednjih pet godina (period 2008-2012) možete vrlo lako da se uvjerite da je riječ o dokumentima u kojima se budžetske stavke daju na nepregledan i haotičan način. Običnom građaninu jako je teško da se snađe ukoliko želi da se upozna sa načinom trošenja sredstava koja proističu i iz njegovog džepa, a i svako ko se ikad susretao sa budžetskim pravom može odmah da posvjedoči da je osnovni problem budžetskih dokumenata Istočnog Novog Sarajeva u tome što ne poštuju elementarna budžetska načela, i to načelo javnosti i načelo preciznosti (konkretnosti). Na primjeru Opštinske izborne komisije u Istočnom Novom Sarajevu dokazaćemo jasno te nepravilnosti.

U svim budžetskim dokumentima Istočnog Novog Sarajeva u periodu 2008-2012, izuzev budžeta iz 2008.godine, osnovni problem koji se tiče budžetiranja Opštinske izborne komisije (u daljem tekstu: „OIK“) jeste u tome što se u dokumentu prezentuje samo cifra koja predstavlja ukupan izdatak za OIK. Na primjer, u budžetu Istočnog Novog Sarajeva iz 2009. godine, a isti je slučaj i u svim drugim budžetima u odnosnom periodu, javnosti je u odnosnom dokumentu predstavljen jedino ukupan rashod OIK-a u iznosu od 12.600 KM. I to je sve. Ne postoji poseban odjeljak „Opštinska izborna komisija“ u kojem bi precizno bili izložene sve podstavke koje se tiču konkretnog trošenja tih 12.600 KM. Odnosno, građani ali i odbornici koji donose budžet nemaju pojma koliko se od ukupnog novca koji je namjenjen OIK-u izdvaja na naknade zaposlenih u OIK-u, koliko novca se troši na režijske troškove, materijalne rashode, gorivo i sve ostale namjenske aktivnosti od kojih se i sastoji rad OIK-a.

O čemu je riječ? Poenta je da svaka institucija, organ ili preduzeće koje osniva neka lokalna jedinica ima svoju primarnu svrhu postojanja (zbog koje se i osniva). U konkretnom slučaju svrha postojanja OIK-a jeste da realizuje izborni proces na području Istočnog Novog Sarajeva. Svaka opštinska/gradska institucija, organ i preduzeće obavlja više konkretnih aktivnosti koje se tiču realizacije opšte svrhe zbog koje su osnovani. Kad se planira budžet bilo koje od tih institucija polazi se od konkretnih aktivnosti koje ona preduzima kako bi se mogli izračunati troškovi svake od tih aktivnosti, odnosno naposlijetku i doći do ukupne cifre koja se tiče zbirnih troškova te institucije.

U periodu 2008-2012  i služba revizije Republike Srspke se budžetom opštine INS bavila samo jedanput, te je 2010. godine objavljen revizorski izvještaj opštine Istočno Novo Sarajevo za period od 01.01-31.12.2009. U njemu se navodi niz uočenih manjkavosti pa se u njemu ističe da “dio aktivnosti koji se odnosi na pripremu i izvršenje budžeta za 2009. g, nije obavljen na način i po proceduri utvrđenoj Zakonom o budžetskom sistemu RS, a kod izvršenja budžeta nije poštovan budžetski okvir, shodno čl. 39. Zakona o budžetskom sistemu RS.”

S obzirom da ne postoji u odnosnim budžetskim dokumentima niti jedna stavka koja se tiče konkretnih i pojedinačnih troškova bilo koje aktivnosti OIK-a postavlja se jednostavno pitanje: na osnovu čega lokalna vlast u Istočnom Novom Sarajevu određuje budžet OIK-a? Na osnovu kojih to kriterijuma i parametara čini? Ukoliko se to čini na paušalan i proizvoljan način u pitanju je najgrublje, bezočno kršenje pravnih normi koje se tiču izrade budžeta. Ukoliko, pak, postoje određeni kriterijumi kojima se lokalna vlast služi - onda je riječ o najbrutalnijem kršenju načela javnosti i transparentnosti, budući da građani Istočnog Novog Sarajeva u budžetu svoje lokalne zajednice ne mogu da vide na šta se to konkretno troši njihov novac kad je u pitanju OIK, ali i bilo koja javna institucija, organizacija ili organizacioni dio administrativne službe, budući da je pravilo koga se prilikom budžetiranja lokalna vlast u Istočnom Novom Sarajevu drži upravo da ne pruža precizne podatke o trošenju novca građana.

Od načelnika opštine Istočno Novo Sarajevo Gojka Draškovića smo dobili odgovor da “analizom budžeta se jasno vidi koliko je planirano za svakog budžetskog korisnika i ako analizirate izvršenje takođe će te jasno vidjeti koliko je kom budžetskom korisniku doznačeno sredstava. Namjenu utroška doznačenih sredstava, svaki budžetski korisnik pravda nadležnom odjeljenju i Skupštini opštine“.

(Ovo je prvi dio priče o budžetiranju i budžetu OIK Istočno Novo Sarajevo nastale u okviru Frontal projekta"Analiza budžeta opština u RS – načini donošenja, realizacije i opravdanosti". Drugi dio  slijedi za par dana, a pošto su pojedine priče nastale u periodu jesen/zima 2012. unaprijed se ograđujemo od potencijalno zastarjelih podataka).