Ono što je postalo poznato kao Covid-19, odnosno koronavirus, započelo je krajem 2019. godine kao skup slučajeva upale pluća s nepoznatim uzrokom. Nađeno je da je uzrok upale pluća novi virus - teški akutni respiratorni sindrom coronavirus 2 ili Sars-CoV-2. Bolest koju virus uzrokuje je Covid-19.

Danas, nakon što je Svjetska zdravstvena organizacija (WHO) proglasila pandemiju, većina ljudi koji se zaraze virusom Covid-19 pati samo od blagih, prehladnih simptoma.

WHO kaže da se oko 80% ljudi s Covid-19 oporavlja bez potrebe za bilo kakvim specijalističkim tretmanom. Samo oko jedne od šest osoba ozbiljno se razboli „i razvija poteškoće u disanju“.

Kako se Covid-19 može razviti u ozbiljniju bolest s pneumonijom i šta to može uraditi za naša pluća i ostatak našeg tijela?

Kako virus utiče na ljude?

Respiratorni ljekar i predsjednik Kraljevskog australijskog ljekarskog fakulteta Džon Vilson, kazao je za Gardijan da su gotovo sve ozbiljne posljedice Covid-19 karakteristične pneumoniji.

(Džon Vilson)

Vilson kaže da se ljudi koji se zaraze virusom Covid-19 mogu svrstati u četiri široke kategorije.

Najmanje ozbiljni slučajevi su oni ljudi koji su „klinički“ i koji imaju virus, ali nemaju simptome.

Slijede oni koji dobiju infekciju u gornjim disajnim putevima, što, kaže Vilson, "znači da osoba ima temperaturu i kašalj i možda blaže simptome poput glavobolje ili konjuktivitisa".

On kaže: „Oni ljudi s manjim simptomima još uvijek mogu prenijeti virus, ali toga možda nisu svjesni.“

Najveća grupa onih koji bi bili pozitivni na Covid-19, i ljudi koji se najviše pojavljuju u bolnicama i na operacijama, oni su razvili iste simptome nalik gripu koji bi ih obično držali izvan posla.

Četvrta grupa, kaže Vilson, razviće tešku bolest koja ima pneumoniju.

Kaže: "U Vuhanu se pokazalo da je od onih koji su bili pozitivni na testiranju i koji su zatražili medicinsku pomoć, njih otprilike 6% imalo je tešku bolest."

WHO kaže da će starije osobe i ljudi sa osnovnim problemima poput visokog krvnog pritiska, srčanim i plućnim problemima ili dijabetesom vjerovatnije razviti ozbiljne bolesti.

Kako se razvija pneumonija?

Kada ljudi s Covid-19 razviju kašalj i temperaturu, Vilson kaže da je to posljedica infekcije koja dopire do respiratornog stabla - vazdušnih prolaza koji izvode vazduh između pluća i izvana.

On kaže: „Obloga respiratornog stabla postaje ozlijeđena, uzrokujući upalu. To sa svoje strane iritira živce u sluznici dišnih puteva. Samo mrlja prašine može potaknuti kašalj. Ali ako se ovo pogorša, ono prolazi samo kroz oblogu dišnog puta i prelazi se na jedinice za razmjenu gasa, koje se nalaze na kraju prolaza za vazduh. Ako se zaraze, oni reagiraju izlivanjem upalnih materija u vazdušne vrećice koje se nalaze na dnu naših pluća."

Ako se vrećice iz vazduha tada upale, Vilson kaže da to uzrokuje „izlivanje upalnog materijala (tečnosti i upalnih ćelija) u pluća, a na kraju do upale pluća.“

On kaže da pluća koja se napune upalnim materijalom nisu u stanju da dovedu dovoljno kiseonika u krvotok, smanjujući tako sposobnost tijela da preuzme kiseonik i riješi se ugljen dioksida.

"To je uobičajeni uzrok smrti sa teškom pneumonijom", kaže on.

Razlikuje li se Covid-19 pneumonija?

Vilson kaže da postoje dokazi da pneumonija uzrokovana Covid-19 može biti posebno teška, te da slučajevi koronavirusne upale pluća pogađaju kompletno pluća, umjesto samo malih dijelova.

On kaže: „Jednom kada imamo infekciju u plućima i ako uključuje vazdušne vrećice, reakcija tijela je prvo da pokuša da uništi [virus] i ograniči njegovo razmnožavanje.“

Ali Vilson kaže da ovaj "mehanizam prvog reagovanja" može biti narušen u nekim grupama, uključujući ljude sa srčanim i plućnim bolestima, dijabetesom i starije osobe.

Starost je glavni prediktor rizika od smrti od upale pluća. Pneumonija je uvijek ozbiljna za stariju osobu i u stvari je nekada bila jedan od glavnih uzroka smrti u starijih osoba. 

Važno je zapamtiti da se bez obzira koliko ste zdravi i aktivni, rizik od dobijanja upale pluća povećava se s godinama. To je zato što naš imunološki sistem prirodno slabi s godinama, što otežava tijelima da se bore protiv infekcija i bolesti. 

Frontal/D.S.