izvor: Srna

Prema podacima ovog ministarstva, do sada je evidentirano 1.050.000 povratnika, od kojih se 67 odsto odnosi na raseljena lica, a oko 43 odsto na izbjeglice. 

Dragičević u intervjuu Srni upozorava da se mnogobrojni povratnici suočavaju sa teškom socijalnom situacijom, koja ugrožava mogućnost njihovog opstanka u mjestima povratka. 

"Ekonomske prilike su uglavnom veoma oskudne, često nedostaje osnovna infrastruktura, što onemogućava dostojanstven život povratničkih porodica" – pojašnjava Dragičević. 

Oko 220.000 stanova, kuća, zemljišta i druge imovine vraćeno je prijeratnim vlasnicima i nosiocima prava vlasništva nad njima, čime je stopa provođenja imovinskih zakona dostigla 99,9 odsto. 

Do sada je ponovo izgrađeno, odnosno obnovljeno više od 330.000 porušenih domova, ali u evidenciji Ministarstva postoji još 50 hiljada neriješenih zahtjeva za obnovu imovine.

"U proteklih deset godina u sektor povratka u BiH uloženo je više od milijardu KM, od kojih je oko 620 miliona KM investirano u stambenu obnovu, a gotovo 500 miliona KM u komplementarne mjere održivosti" – naglašava Dragičević.

On ukazuje na činjenicu da budžetska izdvajanja premašuju međunarodno finansiranje i da su u stalnom porastu, pa sada učešće domaćih institucija u finansiranju povratka iznosi oko 80 odsto, dok ostatak pokrivaju strani donatori. 

On podsjeća da su ukupni troškovi realizacije, samo za potrebe obnove u Okvirnom programu povratka, procijenjeni na skoro 1,2 milijarde KM ili u prosjeku oko 30.000 KM po domaćinstvu, odnosno stambenom rješenju. 

Prema procjenama Ministarstva za ljudska prava i izbjeglice BiH, za više od 41.000 domaćinstava i oko 160.000 izbjeglih i raseljenih potrebno je obezbijediti pristup pravima predviđenim Aneksom 7 Dejtonskog sporazuma. 

Dragičević navodi da bi u narednom petogodišnjem periodu iz donatorskih sredstava međunarodne zajednice i putem kreditnih zaduženja trebalo da bude obezbijeđeno oko 11.000 trajnih stambenih rješenja za oko 35.000 izbjeglih i raseljenih lica. 

"Ukupna sredstva u okviru različitih programa i projekata iznose oko 500 miliona KM, od čega je iz donatorskih izvora obezbijeđeno oko 265 miliona KM, dok se preostali dio od oko 237 miliona KM odnosi na kreditna sredstva" – ističe Dragičević. 

On ukazuje na zajednički Regionalni stambeni program BiH, Hrvatske, Srbije i Crne Gore, iz kojeg je za BiH obezbijeđeno oko 200 miliona KM od sredstava prikupljenih na Donatorskoj konferenciji u Sarajevu, zahvaljujući kojima bi trebalo da bude obezbijeđeno 5.400 trajnih stambenih rješenja za izbjeglice i raseljena lica. 

Prema njegovom mišljenju, stekle su se sve administrativno-pravne pretpostavke za provođenje ovog programa. 

"Potpisan je okvirni sporazum, pripremljeni prvi podprojekti, a donatorska skupština odobrila je dva plus četrnaest miliona evra za provođenje prvog i drugog talasa podprojekata u koje je uključeno 1.000 korisnika pomoći" - pojašnjava Dragičević za Srnu i zaključuje: 

"NJihov odabir je u završnoj fazi i lansiranje prvih tendera očekuje se u veoma kratkom roku, tako da će BiH biti prva zemlja u regionu koja je otpočela konkretnu implementaciju na terenu". 

Dragičević napominje da je tu i program Vlade Hrvatske, vrijedan oko 35 miliona KM za stambeno zbrinjavanje oko 1.500 porodica, a iz ostalih donatorskih sredstava u iznosu od oko 30 miliona KM biće obezbijeđena pomoć za oko 500 domaćinstava. Realizacija se očekuje u naredne dvije godine. 
"Namjenskim kreditima biće obnovljeno gotovo 4.000 stambenih jedinica. Kreditom Razvojne banke Savjeta Evrope od oko 203 miliona KM, namijenjenih za provođenje projekta zatvaranja kolektivnih centara u BiH, biće pomognuto trajno stambeno zbrinjavanje oko 2.600 porodica sa 7.200 interno raseljenih lica" – navodi Dragičević. 

U toku je i provođenje projekta obnove stambenog fonda vrijednosti oko 12 miliona KM iz kredita OPEK-ovog Fonda za međunarodni razvoj i projekta stambene obnove s ciljem održivog povratka izbjeglica i interno raseljenih lica iz kredita Saudijskog fonda za razvoj u visini od oko 20 miliona KM. 
Dragičević naglašava da je najveći dio sredstava za potrebe održivog povratka usmjeren za obnovu komunalne infrastrukture - kao što su putevi, vodovodna i kanalizaciona mreža, uključujući i znatna sredstva za elektrifikaciju povratničkih naselja. 

Preostala sredstva odnose se na obnovu socijalne infrastrukture - kao što su vjerski objekti, obrazovne ustanove, ambulante, sportska igrališta, objekti za zadovoljavanje kulturnih potreba, te za zapošljavanje s ciljem održivosti povratka. 
Analizom se uočava da su iz godine u godinu ulaganja u održivost u porastu dok ulaganja u obnovu opadaju, tako da je u 2012. godini u održivost uloženo čak dvostruko više nego u obnovu stambenih jedinica. 

Kad je riječ o sredstvima za potrebe lokalnog integrisanja izbjeglog ili raseljenog stanovništva, uključujući i pitanje kompenzacije, odnosno nadoknade štete za imovinu koja ne može biti vraćena, Dragičević potvrđuje da ona do sada nisu izdvajana iz budžeta na nivou BiH, osim u pojedinačnim interventnim slučajevima. 
On podsjeća da je Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice BiH u okviru svojih nadležnosti usaglasilo Nacrt novog zakona o izbjeglicama iz BiH, raseljenim licima i povratnicima u smislu kompenzacije za u ratu uništenu imovinu, ali on nije usvojen u Parlamentarnoj skupštini BiH. 

"Zato se nisu stekli uslovi za pripremu konkretnog finansijskog plana za rješavanje prava na naknadu štete za imovinu koja se ne može vratiti izbjeglicama i raseljenim licima, te obezbjeđenje neophodnog inicijalnog budžeta za te namjene" – zaključuje Dragičević u intrevjuu Srni.