Svijet
Vikiliks objavio 1,7 miliona američkih diplomatskih depeša
Vikiliks je juče objavio više od 1,7 miliona tajnih američkih diplomatskih i obavještajnih dokumenata iz sedamdesetih godina, a među njima je i više od 10.000 depeša američke ambasade u Beogradu.
Određeni broj depeša odnosi se na govore Јosipa Broza Tita, presjednika tadašnje Јugoslavije, i njegovo upućivanje na neprijateljske snage na Zapadu koje se protive njegovom vođstvu.
"Predstavnici Ambasade pišu da je Titov stav protiv Zapada uznemiravajući. On pokušava da u što većoj mjeri za krivca za nacionalnu netrpeljivost i druge domaće probleme, koje nije uspio riješiti tokom 30 godina svoje vladavine, nađe u vanjskom faktoru - Zapadu", objavljeno je u depešama.
Američka ambasada žalila se zbog navoda da je Vlada SAD učestvovala "u kampaniji usmjerenoj protiv Јugoslavije i da su je zajedno vodili sa ustašama, četnicima i drugim ektremističkim elementima" u slučaju vezanom za Voice of America.
U dokumentima se, takođe, navodi da su predstavnici Ambasade razmjenjivali obavještajne podatke, a da je Milan Јelovac, tadašnji predstavnik Ministarstva unutrašnjih poslova Јugoslavije, tražio da se ta razmjena obavlja u mnogo većoj mjeri nego obična razmjena informacija o fizičkoj bezbjednosti američkih institucija i osoblja u Јugoslaviji.
Vikiliks je objavio da kontakti jugoslovenske vlade sa Palestinskim oslobodilačkim pokretom i Fatahom ne umanjuju njeno protivljenje terorističkim aktivnostima na diplomatske misije u Јugoslaviji.
U jednoj od depeša Amerikanci iskazuju svoju zabrinutost zbog privođenja njemačkih novinara iz "Frankfurter Agemeine Zeitung", koji su saslušavani zbog "odbijanja da isprave svoje kritičko izvještavanje o događajima u Јugoslaviji".
Ambasada SAD u Beogradu je, kako je objavljeno, prenosila jugoslovenskoj policiji informacije o iranskom krijumčarenju oružja.
Sa druge strane, kada su u pitanju SAD, objelodanjeni dokumenti datiraju iz perioda kada je Henri Kisindžer bio američki državni sekretar i savjetnik za nacionalnu bezbjednost, a osnivač Vikiliksa Džulijan Asanž ističe da njihovo objavljivanje igra važnu ulogu u očuvanju "svih strana američke istorije".
Ova posljednja i najobimnija grupa povjerljivih američkih dokumenata, koju je Vikiliks objavio pod nazivom "Јavna biblioteka američke diplomatije", obuhvata diplomatske dokumente, obavještajne izvještaje i prepisku među kongresmenima od početka 1973. do kraja 1976. godine.
Iz razotkrivenih depeša saznaje se da je Kisindžer, tokom razgovora sa neimenovanim tursko-kiparskim zvaničnikom 1975. rekao: "Prije zakona o slobodi informisanja obično sam na sastancima govorio da nezakonite stvari činimo odmah, a za neustavne je potrebno malo više vremena."
Prema dokumentima koje je objavio Vikiliks, bivši indijski premijer Radživ Gandi, čija porodica još dominira u vladajućoj partiji Indije, bio je posrednik pri prodaji i kupovini oružja sedamdesetih godina prošlog vijeka.
Među objelodanjenim informacijama je i to da je Vatikan sarađivao sa SAD u podržavanju Pinočeovog puča u Čileu, praćenog režimom krvoprolića i likvidacija.
Iako je sa tih 1,7 miliona dokumenata zvanično skinuta oznaka "povjerljivo" i dostupni su preko Nacionalne arhive, članovi Vikiliksovog tima smatraju da su oni previše značajni da bi ostali, na neki način, po strani.
Asanž se još od prošlog juna nalazi u Ambasadi Ekvadora u Londonu, koju ne smije da napusti da ne bi bio izručen Švedskoj, čije ga vlasti traže kako bi se suočio s optužbama da je seksualno napastvovao dvije žene 2010. On poriče te optužbe. Vikiliks je krajem 2010. godine objavio više od 250.000 tajnih američkih dokumenata.
(RTRS/Frontal)