Nauka
Srpski fizičari ponudili 13 rješenja za viševjekovni naučni problem
Srpski fizičari Milovan Šuvakov i Veljko Dmitrašinović iz Instituta za fiziku otkrili su čak 13 novih rješenja za problem međusobnog orbitiranja tri tijela u svemiru.
Ovaj problem jedan je od najtežih za nauku, a nije mogao da ga riješi čak ni Isak Njutn. Zbog toga je o njima izašao i veliki tekst u posljednjem broju poznatog časopisa "Science". Šuvakov i Dmitrašinović su napravili podvig u matematičkoj fizici koji bi mogao značajno da pomogne astrofizičarima da razumiju nove planetarne sisteme.
Milovan Šuvakov (34) radi na Institutu za fiziku, diplomirao je na Fizičkom fakultetu u Beogradu, a doktorirao u Ljubljani. Dmitrašinović radi na fizici elementarnih čestica, a doktorirao je u SAD. Problem tri tijela potiče iz 17. vijeka, a Njutn je već uveliko pokazao da njegov novi zakon gravitacije uvijek može da predvidi orbite dva tijela u gravitacionom polju - kao što je sistem koji se sastoji od zvijezde i planete - s apsolutnom preciznošću. Orbite u ovom slučaju su uvijek elipse. Međutim, Njutn nije bio u stanju da dođe do sličnih rješenja za slučaj u kom tri tijela orbitiraju jedna oko drugih. Dva vijeka su naučnici isprobavali različite pristupe, sve dok matematičar Hajnrik Bruns nije ukazao da je potraga za opštim rješenjem problema tri tijela uzaludna i da su samo specijalni slučajevi mogući za rješavanje.
- Mi smo podijelili sve orbite, uključujući i prethodno poznate, u 16 familija na osnovu figura koje se formiraju na sferi oblika. Ove familije smo sortirali u četiri klase na osnovu geometrijskih i algebarskih simetrija, gdje prva klasa sadrži sva prethodno otkrivena rješenja - kaže Šuvakov. On kaže da se tri tijela u prostoru mogu postaviti na bezbroj načina, ali treba pronaći početne uslove koji bi nakon određenog vremena doveli ova tijela ponovo u te iste pozicije s istim uslovima, kako bi cijela ova "igra" mogla da se ponavlja. Njihov metod podrazumijeva pretragu po jednom potprostoru svih početnih uslova dok se ne dobije novi tip orbite.
Šuvakov i Dmitrašinović planiraju da nastave rad, da vide koliko je njihovih novih rješenja stabilno jer, ukoliko su neka od njih to jesu, postoji šansa da se pronađu i u stvarnosti. Njihov rad biće objavljen u prestižnom časopisu "Physical Review Letters".
(Agencije/Frontal)