U seriji prethodnih tekstova („Promjena paradigme u Republici Srpskoj“, „Sukob ideja umjesto jedinstva“, „Prestati se baviti politikom problema, kreirati politiku rješenja“, „Novi politički koncept Republike Srpske“ i „Zašto ne treći blok“), jasno je naznačeno da Republika Srpska trenutno ima samo jedan politički koncept, jednu paradigmu koja je tradicionalna mješavina narodnjačkog konzervativizma i socijalnog populizma. Sve iole relevantne političke partije u Republici Srpskoj njeguju taj politički program, a razlike su jedino u finesama i nijansama. Iz tog razloga svakoj opoziciji u Republici Srpskoj je teško da pobijedi vlast, jer je jedna politika dominantna i glasači će u izboru između pozicije i opozicije koje imaju isti politički koncept redovno dati prednost poziciji, jer vlast ima mehanizme koji su glasačima primamljivi (budžet, zapošljavanja u javnom sektoru i slično). Zato je današnjoj opoziciji tako teško da pobijedi SNSD, baš kao što je i SNSD-u bilo nemoguće da pobijedi SDS prije dvadesetak godina, sve dok nije prihvatio politiku SDS-a, a ona jeste od 1990. godine bila zasnovana na narodnjačkom populizmu. Zbog toga će današanja opozicija ili morati osmisliti novi politički koncept ili će morati postati radikalnija od SNSD-a u toj politici narodnjačkog populizma, odnosno ako hoće da pobijedi Dodika današnja opozicija bi morala da pronađe Dodika koji bi bio više Dodik i od njega samoga, morala bi da na svakoj sjednici Narodne skupštine tražiti raspisivanje referenduma o nezavisnosti Republike Srpske, a ne bi joj bilo zgoreg niti da traži pripajanje Grahova i Glamoča Republici Srpskoj, budući da su to opštine sa izrazitom srpskom većinom.

Politički-pragmatično gledano, nije sporno radikalizovati postojeći politički koncept. Vjerovatno bi to osiguralo solidan izborni rezultat. No, dugoročno i objektivno posmatrano, problem sa tim konceptom jeste u tome što je on u samoj svojoj suštini duboko kontradiktoran, odnosno riječ je o tome da su praktične posljedice takvog koncepta da je Srba svake godine manje u Republici Srpskoj, da je Srpska svake godine sve siromašnija, da mladi ljudi odlaze odavde u potrazi za boljim životom i da je perspektiva nekog normalnog života svake godine sve suženija. Ako insistirate na postojećoj politici, a pogotovo njenoj radikalnoj varijanti, onda vam ne preostaje ništa drugo nego da pratite model Južne Osetije, Abhazije i Pridnjestrovske Moldavske Republike koje su u želji za svojom nezavisnošću izabrale put izolacije od okruženja i potpunog okretanja ka Rusiji. Ni takav model nije sporan ako se prihvate njegove posljedice, no problem je u tome što ljudi ovdje na riječima i u epskom zanosu prihvataju sve to, prihvataju i vole i Sjevernu Koreju i Kubu, ali ne odlaze da žive u te zemlje, nego uporno i svake godine sve više emigriraju u zemlje Zapada da bi se tamo zaposlili i pronašli svoju sreću. To je ono svojevrsno licemjerje koje nas u određenoj mjeri karakteriše i njega treba biti svjestan.

Dakle, šta činiti u postojećim političko-socijalno-ekonomskim koordinatama? Kao što sam pisao u naznačenim tekstovima, istinski patriotizam danas jeste učiniti sve da Srbi i svi njeni građani ostanu u Republici Srpskoj, da se vrate oni koji su otišli, da se od Republike Srpske načini društvo u kakvo naši ljudi odlaze kad napuštaju Srpsku. Dakle, to je društvo pune vladavine prava umjesto svemoćne političke oligarhije, to je društvo zasnovano na tržišnoj ekonomiji koja je plod privatne inicijative umjesto društva planske privrede bazirane na volji političkog establišmenta ko će i kako trošiti javni budžet, to je društvo okrenuto modernim tehnologijama i inovacijama umjesto društva koje se plaši tehnologije jer ne želi da mjenja ustaljeni način života, to je otvoreno društvo koje nema problem sa svojim okruženjem i koje prihvata različitosti, umjesto zatvorene, ksenofobne i svačim uplašene male sredine koja se plaši i koja mrzi sve što je drugačije od nje i koja odbacuje svaku drugačiju ideju iz istog razloga.

Sve navedeno jeste liberalna platforma za Republiku Srpsku. To je istinski drugačija politička koncepcija u odnosu na postojeću. Ona patriotizam posmatra drugačije u odnosu na postojeće značenje te riječi. Ona patriotizam vidi prvenstveno kao ljubav prema ljudima sa kojima se živi, njen patriotizam prema Republici Srpskoj znači da Srpske bude za pedeset godina, da bude brojnija i bogatija nego što je to danas, a ne da se sve posmatra od danas do sutra, da se nema osjećaj odgovornosti prema budućnosti, da je važnije busati se u patriotska prsa umjesto činiti sve da Republika Srpska zaista bude svima nama na ponos.

Sam pojam „liberalan“ danas je značajno kompromitovan različitim ljudima, partijama i idejama koje mu se pripisuju. No, zbog toga što su neoljevičari i različite barabe koristili i koriste taj pojam od njega ne treba bježati. Jedna od prvih partija u istoriji Srba bila je Liberalna stranka, a liberali Vladimir i njegov sin Slobodan Jovanović, Čedomilj Mijatović, Jovan Ristić i drugi predstavljaju krem srpske političke scene moderne Srbije, odnosno Srbije po oslobođenju od Otomanske imperije.

Dakle, liberalna platforma Srpske nije anacionalna, pogotovo nije antinacionalna, ona nije u uslovima dejtonske Bosne i Hercegovine unitaristička, ona nije kvazi-građanska, ona nije plod vizije nekog sa strane kako Srpska i ovaj prostor trebaju da izgledaju. Upravo suprotno, liberalna platforma Republike Srpske je slobodarska, civilizacijska, modernistička, patriotska. Liberalna platforma za Republiku Srpsku znači da Srpska u okviru postojećeg ustavnog uređenja BiH želi da promoviše one vrijednosti koje nikom normalnom, racionalnom i dobronamjernom ne mogu da budu sporne, a to su vladavina prava, poštovanje ustava BiH i ustava Republike Srpske i Federacije BiH, tržišna ekonomija, integracija balkanskog prostora u smislu pune slobode kretanja ljudi, kapitala, usluga, radne snage i ideja, sekularno društvo, puna prava i slobode svakog čovjeka, bez obzira na njegovu nacionalnu, vjersku, političku ili bilo kakvu drugu pripadnost.

Prema tome, liberalna platforma za Republiku Srpsku znači da je njen cilj otvorena i prosperitetna, bogata Republika Srpska u kojoj su ustav i zakon iznad svega i iznad svakoga. Ta platforma nema ništa protiv dejtonski ustrojene BiH, odnosno insistira na isto onakvoj Bosni i Hercegovini kakva je i liberalna Republika Srpska. Ako partneri u Federaciji BiH ne žele takvu BiH, ako insistiraju na vjerskom dogmatizmu, supremaciji vjerskih lidera nad političkim, ako smisao ideoloških vrijednosti vide negdje tamo u Ankari, onda sa njima liberalna platforma Republike Srpske ima ozbiljan koncepcijski problem jer tad postoji civilizacijski raskorak između nas.

Ono što je veoma važno naglasiti jeste da trenutno tog civilizacijskog raskoraka između oficijelnih politika Srba i Bošnjaka u BiH nema, jer su obje politike zatvorene, ksenofobne, okrenute ka Orijentu, iskreno zgađene prema kapitalizmu, tržišnoj privredi i civilnom društvu. Ako iskreno želimo da budemo drugačiji od toga, ako istinski želimo drugačiju Republiku Srpsku, onda se liberalna platforma nameće kao jedini logičan izbor, jer jedino ona predstavlja vrata za Republiku Srpsku prema vladavini prava, istinskim individualnim pravima, slobodama i odgovornostima, tržišnoj privredi i društvu u kojem svako može da živi od sopstvenog rada i prema svojim sposobnostima, trudu i zalaganju.

Potpuno sam svjestan činjenice da je liberalna paradigme Republike Srpske u potpunoj manjini u Srpskoj, čak i da je u kvantitativnom smislu gotovo nepostojeća. No, isto tako sam svjestan i da budućnosti Republike Srpske nema bez te liberalne platforme. Jedino ona može biti onaj zamajac i ona energija koja može pokrenuti stvari sa mrtve tačke, odnosno koja može dati novi impuls kvalitativnom razvoju našeg društva. Sve drugo bi bilo presipanje iz šupljeg u prazno, bez bilo kakve suštinske razlike u odnosu na ono što već imamo. Čak i da ona nikad ne postane dominantna politička koncepcija u Republici Srpskoj, njeno postojanje je neophodno kako bi se u Srpskoj konačno desilo zdravo takmičenje ideja i programa, odnosno kako bi Republika Srpska dobila alternativu. Ovako, te alternative nema, svi to osjećamo i ono oko čega se svi slažemo jeste da ovaj naš voz neće nigdje skrenuti, on neumitno ide kuda ide, a mi pojma nemamo gdje tačno ide. Mišljenja sam da taj put, ipak, mora biti plod preispitivanja, razmišljanja i dijaloga, čak i ako je pozitivan, jer uvijek može bolje i uvijek treba njegovati različitosti jer bez njih nema novih ideja i novih vrijednosti. To je dodatni razlog zašto Republika Srpska treba svoje liberalno krilo.

Svako od nas ima neke svoje vrijednosti i načela, i to je dobro i to se treba poštovati. Liberalna platforma, onako kako sam je opisao i u ovom i u prethodnim tekstovima, jeste ono što lično živim i kako promišljam uređenje zemlje koju volim, u kojoj sam odrastao i u kojoj radim, te kojoj želim sve najbolje, a to je Republika Srpska. Da li će ta platforma da se ostvari u budućnosti, kada i u kojoj mjeri, to zavisi isključivo od uvjerenja ljudi u ispravnost njenih principa. Ona se ne može nametati, ona se ne može fingirati, niti to smije tako da se radi. Ono u što sam siguran jeste da će svaki naredni dan, mjesec i godina pokazivati i dokazivati smislenost postojanja takvog, prije svega vrijednosnog, a tek potom i političkog koncepta.