Milko Grmuša
Diplomirani pravnik, specijalizuje se u oblasti poslovnog prava. Radi u Novomatic grupaciji u BiH. Publicista i kolumnista. Autor publikacije "Novi koncept Republike Srpske"Milko Grmuša
Četiri teze alternativnog političkog koncepta koji nedostaje Republici Srpskoj
Danas se glavne političke opcije u Republici Srpskoj razliku jedino po kadrovskim pitanjima, odnosno po tome ko će personalno biti na kojoj poziciji na vlasti. Programski i ideološki između njih nema bitnijih razmimoilaženja. Kad bi danas u Narodnoj skupštini Republike Srpske postojala istinska konzervativna stranka neopterećena ljevičarskim i socijalističkim floskulama i načinom razmišljanja, ona se ne bi libila da kao uslov za ulazak u vlast glavnim blokovima postavila ne kadrovske, nego suštinske političko-programske uslove. Odnosno, takva stranka bi iskoristila trenutno stanje bezidejnosti i apatije, kako u javnosti, tako i na političkoj sceni da nametne sopstveni političko-idejni pravac i trasira time budućnost cijelog društva.
U pitanju su sljedeće teze na kojima bi se bazirao program te nove desnice: 1) jačanje mehanizama tržišne privrede u Republici Srpskoj i BiH; 2) dubinske ekonomske integracije sa Federacijom BiH i zemljama u regiji; 3) vladavina prava; 4) konstitucionalizam.
1. Insistiranje na konačnom završetku tranzicije iz socijalističkog-samoupravnog društvenog i ekonomskog modela u modernu, kapitalističku organizaciju ekonomije i zajednice. Naša ekonomija mora bude konkurentna na regionalnom planu, a ne da bude neželjeno djete nesposobne državne birokratije. U tom smislu neophodno je smanjenje uloge izvršne vlasti u ekonomiji, jačanje privatnog sektora, smanjenje fiskalnih nameta privredi, smanjenje subvencija za velike sisteme. Naša privreda ne smije i dalje da bude nedonošče, invalid kojem je na svakom koraku potrebno da je neko pridržava. Potrebno je da ona konačno prohoda, da se ustabili i u tom smislu najvažnije je da država osigura efektivnu vladavinu prava koja će najbolje štititi kako kapital i interese investitora i preduzetnika, tako i radnike, odnosno njihova prava.
2. Evidentno je da je prošlo gotovo dvadeset godina od kraja rata u Bosni i Hercegovini a da je ovo i dalje dezintegrisan ekonomski prostor. Da zlo bude veće, Republika Srpska takođe nema niti dovoljno kvalitetne ekonomske veze sa Srbijom, Crnom Gorom i drugim zemljama regije. Zato treba čvrsto insistirati na dubinskom ekonomskom povezivanju Republike Srpske, Federacije BiH, Srbije, Crne Gore i ostalih zemalja u regiji koje čine CEFTU, a od čega bi svi imali konkretne koristi. Navedene zemlje moraju postati jedinstven ekonomski prostor, sa jedinstvenom carinskom i fiskalnom politikom, odnosno mi moramo svi zajedno shvatiti da smo pojedinačno suviše mali i nevažni da bismo u današnjem svijetu mogli sami i izolovani da opstanemo. Zato je od ključne važnosti otvaranje teme ekonomske integracije zapadnog Balkana, stavljanje politike i „velikih“ tema u drugi plan i okretanje životnim problemima običnih građana.
3. Kad je riječ o vladavini prava, ona je preduslov civilizacijskog razvoja svakog društva, pa i našeg. Nemoguće je pričati o razvoju ekonomije ako ne postoji vladavina prava, odnosno nije moguće na zdrav način jačati privredu ako privatna imovina nije adekvatno zaštićena. Niko pošten neće dolaziti kod nas da pravi biznis ukoliko ga reketiraju na sve strane, kako osobe iz podzemlja i sive zone, tako i političari i birokratija. Stoga je potrebno preispitati rad i ulogu Visokog sudskog i tužilačkog savjeta BiH kao ključne institucije kad je pravosudni sistem u zemlji u pitanju. Treba vidjeti koji su to stvarni problemi sudija i tužilaca, kako možemo da im pomognemo da brže i bolje rade svoj posao. Potrebno je izvršiti i svojevrsnu demokratizaciju unutar pravosudnog sistema, odnosno pustiti malo svježeg vazduha u taj sistem a na način da vidimo kako sami građani da uzmu učešća u izboru sudija i tužilaca. Jer, opštedruštveni interes je poštovanje zakona i svi smo zainteresovani da samo najbolji i najpošteniji pravnici dođu na sudske i tužilačke položaje. Dakle, građanima treba dati šansu da biraju svoje tužioce i sudije, da taj izbor bude redovno svake četiri godine i da onda te sudije i tužioci odgovaraju za svoj rad javnosti i građanima zbog kojih i postoje.
4. U svjetlu činjenice da je posljednjih osam godina postala moda kritikovati ustavno uređenje Bosne i Hercegovine, bilo na način da se osporavaju entiteti, bilo da se osporava BiH, valja zauzeti čvrst konstitucionalistički pristup ovoj temi. Konzervativci bi morali da se drže ustava kao Svetog pisma, sve dok je ustav na pravnoj snazi. Svi su obavezni da poštuju Ustav BiH, kao i ustave Republike Srpske i Federacije BiH. Konzervativci ne mogu praviti političke saveze sa onima koji pričaju ili djeluju protivustavno, odnosno oni su opredjeljeni za strpljiv i konstruktivan dijalog o svim, pa i najtežim pitanjima, ali u okviru onoga što je ustavni sistem ove zemlje.