Grupa međunarodno istaknutih stručnjaka su sve ovo vrijeme obilazili gradove i opštine u  Bosni i Hercegovini kako bi obavili sveobuhvatne analize i razgovore sa skoro svim načelnicima i gradonačelnicima, te sagledali sve izazove sa kojima se suočavaju lokalne vlasti u BiH.

U Sarajevu je juče održana i završna konferencija u okviru projekta "Inicijativa za loklane vlasti", na kojoj su izneseni zaključci ove inicijative o tome kojim opštinama/gradovima u BiH trebaju hitne promjene u načinima finansiranja i pružanju usluga građanima.

Lars Gunnar Wigemark, šef Delegacije EU i specijalni predstavnik EU u BiH upoznao je svepristutne sa radom stručnjaka u ovih proteklih devet mjeseci.

„U oktobru 2017.godine smo bili na istom ovom mjestu i povod je bio predstavljanje Inicijative za lokalne vlasti. U međuvremenu, grupa eksperata je uz pomoć Evropske Unije, Vlade Švicarske i USAID-a imala priliku da se sastane sa gotovo svim načelnicima i gradonačelnicima u zemlji, ali i sa predstavnicima kantona, poslovne zajednice, nevladinih organizacija, komunalnih preduzeća i mnogih drugih, sa ciljem sticanja uvida u funkcionisanje lokalne zajednice. Razlog zbog koga smo posvećeni lokalnom nivou je činjenica da više od 50 posto rashoda ide na ovu razinu na kojoj građani uživaju ili na uživaju kvalitet usluga koje zaslužuju“, rekao je Wigemark.

On je istakao kako je i sam obišao neke od opština u BiH kako bi stekao bolji uvid u stanje na lokalnom nivou.

„Lično sam obišao više od 15 opština u Bosni i Hercegovini, razgovarao sam sa načelnicima, gradonačelnicima, predstavnicima civilnog društva, poslovne zajednice i udruženjima studenata kako bih stekao bolji uvid u stanje na lokalnom nivou. Evropska Unija već sutra pokreće novi program koji ima fokus na lokalnoj samoupravi sa naglaskom na poslovnu zajednicu, u vrijednosti nekih 16 miliona eura. Prvi je zadatak pitanje kako unaprijediti lokalne zajednice. Ne govorimo o novim porezima, ima ih sasvim dovoljno, nego o raspodjeli prihoda tako da lokalne zajednice postižu više, i da građani dobivaju vipe. Vrlo sam sretan da su danas ovdje predstavnici saveza gradova i opština te načelnici i gradonačelnici iz oba entiteta, jer ovu je raspravu potrebno dići na jednu višu razinu“, zaključio je Wigemark.

Član Zajedničke komisije projekta Inicijativa za lokalne vlasti Mladen Milanović, kazao je kako je zadatak njega i njegovog tima bio da sve ove mjesece razgovaraju sa prestavnicima lokalnih nivoa vlasti i civilnog društva.

„U ovih 9 mjeseci koliko smo radili na ovom projektu, naš zadatak je bio da razgovaramo sa predstavnicima lokalnih nivoa vlasti, te predstavnicima poslovne zajednice i civilnog društva, kako bismo identifikovali ključne probleme koji sprečavaju lokalne zajednice da brže napreduju po različitim aspektima. Posmatrali smo aspekte ekonomskog razvoja, socijalnog razvoja, zdravstva, pružanja usluga na lokalnom nivou, komunalnih usluga itd. Saznanja su sljedeća: problemi su vrlo slični širom BiH, u oba entiteta. Generalno rješenje za sve je u pronalasku rješenja za bolje upravljanje, u svim segmentima. Potrebno je raditi i na izmjenama u pogledu finansiranja opština, te uspostaviti efikasniji način, kako unutarnjeg funkcionisanja, tako i saradnje opština međusobno, i saradnje opština sa višim nivoima vlasti“, istakao je Milanović.

Dodao je i da su mnoge zajednice već krenule u realizaciju određenih aktivnosti na rješavanju  problema i razvoju saradnje, a neke opštine poput Tešnja i okoline već prave sjajne rezultate. 

„Zašto drugi to ne rade? Pitanje je odvažnosti, hrabrosti, predanog rada na unapređenju funkcionisanja lokalnih vlasti“, naglasio je Milanović.

Iako Švicarska nije dio EU, Andrea Rauber Saxerb ambasadorica Švicarske u BiH istakla je kako je Švicarska ipak pružila podršku ovom projektu s obzirom da dobro poznaju stanje u BiH. Ona je naglasila i da su opštine izuzetno važne jer su one te koje pružaju usluge građanima i opštine su te koje moraju govoriti „jednim glasom“.

„Kao što vjerovatno znate, Švicarska nije članica Evropske Unije, međutim pružamo podršku ovom projektu, vjerujući da imamo iskustvo koje vrijedi podijeliti, te da dobro poznajemo stanje u BiH, u kojoj smo prisutni dugi niz godina. Općine su izuzetno važne jer su one te koje pružaju usluge građanima i ukoliko neka usluga ne funkcioniše, to je odgovornost opštine. Jedna ekspertica iz Švicarske je radila na ovom projektu, putovala po BiH, i uzimala informacije o 'temperaturi' u bh. opštinama. Ukoliko želimo građanima ponuditi bolje usluge, onda moramo značajno unaprijediti kvalitet usluga u opštinama, smanjiti stepen korupcije i pospješiti saradnju među opštinama. Također, potrebno je napraviti dalje reforme, napraviti fiskalnu decentralizaciju prema nižim nivoima vlasti i jasnu podjelu nadležnosti. Da bi se to napravilo, opštine moraju govoriti jednim glasom, a način da se to ostvari je savez gradova i opština. Danas ćemo poslati poruku svim načelnicima, kao i predstavnicima saveza opština i gradova kako trebaju uraditi više kako bi olakšali i unaprijedili život građana“, rekla je Rauber Saxerb.

Na završnoj konferenciji predstavljanja zaključaka prisustvovao je i premijer FBiH Fadil Novalić koji je naveo pozitivne primjere lokalnih zajednica.

„Glavna tema današnjeg razgovora je razvoj lokalnih zajednice. Velike stvari se dešavaju na lokalnom nivou, i stanje je neujednačeno i u kantonima, i na entitetskim nivoima. Gračanica, Visoko, Tešanj, to je primjer lokalnih zajednica koje imaju više zaposlenih danas nego prije rata, a imaju manje 30 posto stanovnika. Izuzetno je važno kako se ponašaju predstavnici na lokalnom nivou i kako servisiraju svoje građane. Razlike postoje, velike su, u načinu na koji određene opštine funkcionišu kada je u pitanju pružanje potpuno istih usluga. Ovaj projekat ima dimenziju ujednačavanja usluga i poboljšanja kvaliteta funkcionisanja općenito. Ja sam i došao na ovu poziciju iz jedne uspješne lokalne zajednice i ideja je bila da model prenesemo na viši nivo, premda bi stvari u praksi trebale funkcionisati obrnuto“. 

Završnoj konferenciji Inicijative za lokalne vlasti prisustvovali su brojni predstavnici nevladinih organizacija, biznismeni iz cijele BiH ali i načelnici i gradonačelnici iz brojnih opština i gradova u BiH.

Inicijativu za lokalne vlasti podržala je Evropska unija, USAID i Ambasada Švicarske.

Frontal/D.S. i M.B.