Iako se ovo stanje rijetko javlja, studije su zabilježile porast broja slučajeva tokom pandemije COVID-19. Istraživači se pitaju šta bi moglo biti uzrok: virus, način života u lockdownu, ili nešto treće?

Lockdown i izlaganje plavom svjetlu ekrana telefona i drugih uređaja

Istraživanje sprovedeno u Turskoj, na Univerzitetu Gazi i Ankarskoj gradskoj bolnici, ukazalo je na mogućnost da rani pubertet nije povezan direktno s infekcijom koronavirusom, već s promjenama u svakodnevnom ponašanju tokom lockdowna. Naime, djeca su tada provodila više vremena ispred ekrana pametnih telefona, tableta i računara, izložena plavom svjetlu koje emituju LED ekrani.

Eksperimenti na pacovima: rani pubertet i uticaj plavog svjetla

Da bi testirali ovu hipotezu, istraživači su sproveli eksperimente na mladim pacovima. U dva odvojena istraživanja objavljena 2023. godine, pacovi su izlagani plavom svjetlu različitog trajanja. Rezultati su pokazali da su pacovi koji su provodili više vremena pod uticajem plavog svjetla ispoljavali znakove puberteta ranije od svojih vršnjaka. Kod ovih pacova zabilježeni su niži nivoi melatonina (hormona koji reguliše san) i viši nivoi reproduktivnih hormona poput estradiola i luteinizirajućeg hormona.

Aylin Kilinç Uğurlu, endokrinologinja i glavna autorka studije, istakla je da je ekspozicija plavom svjetlu povezana s promjenama nivoa melatonina, što je moglo potaknuti rani pubertet. “Što je ekspozicija bila duža, to je pubertet počinjao ranije,” izjavila je Uğurlu.

Biološka osnova i hormonski uticaji

Melatonin, poznat kao “hormon sna”, ima i ključnu ulogu u kontroli početka puberteta. Plavo svjetlo, koje imitira dnevnu svjetlost, može omesti prirodni ciklus lučenja melatonina, čime tijelo može dobiti signal za raniji početak puberteta.

Kod ljudi, većina djevojčica ulazi u pubertet između osme i trinaeste godine, dok se kod dječaka to dešava između devete i četrnaeste. Međutim, prijevremeni pubertet javlja se kod sve većeg broja djece, a uzroci ostaju uglavnom nepoznati. Uz genetske faktore i zdravstvene probleme, istraživači sada sve više razmatraju i uticaje iz okruženja, poput ishrane i upotrebe tehnologije.

Ograničenja i značaj istraživanja

Iako su rezultati na pacovima intrigantni, ostaje pitanje koliko se oni mogu primijeniti na ljude. Biologija puberteta je izuzetno složena, i vjerovatno postoji više faktora koji utiču na ovaj proces kod djece. Ipak, ovo istraživanje ukazuje na to da bi dugotrajna izloženost plavom svjetlu mogla biti dodatni rizik za rani pubertet.

“Ne možemo biti sigurni da će se rezultati iz studija na pacovima direktno primijeniti na djecu, ali ovi podaci sugerišu da ekspozicija plavom svjetlu treba biti ozbiljno razmotrena kao potencijalni faktor,” zaključila je Uğurlu.

Ova istraživanja su objavljena u časopisima The Journal of Clinical Research in Pediatric Endocrinology i Frontiers in Endocrinology. Rezultati pružaju važne uvide u povezanost digitalnih tehnologija i zdravlja, naglašavajući potrebu za dodatnim istraživanjima o uticaju plavog svjetla na djecu.

Reference:

1. Kılınç Uğurlu A, Bideci A, Demirel MA, Take Kaplanoğlu G, Dayanır D, Gülbahar Ö, Deveci Bulut TS, Döğer E, Çamurdan MO. Effects of Blue Light on Puberty and Ovary in Female Rats. J Clin Res Pediatr Endocrinol. 2023 Nov 22;15(4):365-374. doi: 10.4274/jcrpe.galenos.2023.2022-12-1. Epub 2023 May 22. PMID: 37212628; PMCID: PMC10683537.
2. Uğurlu AK, Bideci A, Demirel AM, Kaplanoğlu GT, Dayanır D, Gülbahar Ö, Bulut TSD, Döğer E, Çamurdan MO. Is blue light exposure a cause of precocious puberty in male rats? Front Endocrinol (Lausanne). 2023 Jun 20;14:1190445. doi: 10.3389/fendo.2023.1190445. PMID: 37409230; PMCID: PMC10319012.

Izvor: naukagovori.ba