Na samom početku moram naglasiti da u porodične firme ne spadaju tajkunske porodične imperije nastale u periodu tranzicije, niti porodice političara u biznisu, to su neke druge, vjerovatno i teže teme.

U zadnje vrijeme smo bombardovani projektima vezanim za porodične firme, a meni uši veoma cijepa da čujem da su takve firme stubovi razvoja ekonomije. E jadna nam ekonomija onda. Porodične firme su ogromnom većinom mala privredna društva, skromnih budžeta, sa teškim pristupom obrtnim sredstvima, lako ranjiva i predstavljaju kariku u lancu. Lanac zatežu veliki i jaki, a ranjiva karika prva puca. Ipak, nesporno je da takva čine oko 90% privrednih društava u Republici Srpskoj (mala privredna društva čine 95%).

Šta to sprečava razvoj porodičnih firmi? Ili šta ne sprečava? Konkurentnost porodičnih firmi u odnosu na korporacije (prvenstveno inostrane) je zanemariva, a sa istima je teško uspostaviti partnerski odnos na realnim osnovama, jer korporacije su tu da iskoriste maksimum od malog privrednika i na njegovu prvu slabost će odgovoriti puštanjem niz vodu. Neće ih zanimati ni njegovi krediti uloženi u proizvodni proces, ni njegove obaveze prema radnicima i državi. Oni idu dalje i traže sljedećeg.

Domaće privredno zakonodavstvo uglavnom ostavlja prostor za mahinacije onima kojima je mahinacija cilj. Nema privrednika koji se nije sreo sa tašna-mašna firmom i velikim projektima, a kada veliki projekti dođu na naplatu, ni tašne ni mašne, firma u stečaju, imovine nema, a vlasnik vozi limuzinu, otvara novu, baš sa tim prefiksom „nova“, jednim drugačijim slovom ili nekom drugom izmjenom i kreće u mahinacije iz početka.

Da ne bi bilo zabune, nisu privrednici cvjećke, jer u svakom žitu kukolja ima. U privredi baš mnogo. To sprečava kvalitetno organizovanje onih koji su pošteni i koji bi se kvalitetno borili za interes zdrave privrede. Tu su sitni interesi, što lični, što politički, što neke stare obaveze, a tu je uvijek i sveprisutna „nek i komšiji crkne krava“.

Smatram da porodične firme nisu nosilac razvoja ekonomije. To moraju biti veliki sistemi, veliki ali i pošteni. Sistemi koji će riješti problem ogromne nezaposlenosti i neće cijediti resurse, što ljudske, što prirodne, već se prema njima odnositi domaćinski. Dolazak ili stvaranje takvih sistema je više stvar politike, a ne ekonomije, ali između stubova koje bi takvi graditelji postavili, porodične firme bi kvalitetno sazidale čvrst zid koji se ne ruši kao kula od karata, što je sa porodičnim firmama sada slučaj.